Стана
Стана (Штэйн, Сьцень), Стан (Стань, Стын) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Стана лац. Stana | |
Stean | |
Паходжаньне | |
---|---|
Мова(-ы) | германскія |
Іншыя формы | |
Варыянт(ы) | Стан, Штэйн, Сьцень, Стань, Стын |
Зьвязаныя імёны | Станіка, Станвіла, Стангель, Стангір Керстэн |
Зьвязаныя артыкулы | |
якія пачынаюцца з «Стана» |
Паходжаньне
рэдагаваць- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Стэн, Стын, Стан або Стэйна (Sten, Stien, Stean, Steina) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -стэн- (-стан-, -стын-) паходзіць ад гоцкага stains 'камень'[3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Станіка, Стангель, Стангір (Станкар, Штэнгер), Керстэн (Керстын). Адзначаліся германскія імёны Steneke, Stengel, Staniger (Stanker, Steiniger), Kerstin.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Stanar, Stengel (Sztengel, Stengil)[4], Stonoltus[5]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавала імя Гірстан: Presente… Girstano, ciue Brestensi (1308 год)[6].
У Прусіі бытавалі імёны: Stanno / Stene / Stenie (1305, 1320 і 1363 гады), Steynicke / Steneyke / Stenike[a] (1396, 1400 і 1483 гады), Stenebuth / Stenebut / Steynebuth (1339 і 1419 гады), Stenaute / Stenawte[b] (1364 і 1417 гады), Steynegaud / Steynegaude / Stenegaude (1330, 1342, 1344, 1360, 1377 і 1379 гады), Warstenne[c] (1388 год)[9]. У 1610 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Georgius Stein, Regiomontanus Borussus, у 1639 годзе — Georgius Stenike, Jastroviensis Borussus, у 1650 годзе — Johannes Steiner, Regiomontanus Borussus, у 1656 годзе — Christophorus Stein, Regiomontanus Borussus[10].
Германскія імёны Sten і Steneke бытавалі ў XV ст. у Рызе[11].
У Ноўгарадзе бытавалі імёны Станіла, Станіша, Станімір (Станмір) і Станята[12]. У рускіх берасьцяных граматах адзначалася германскае імя Стэн[13].
У Чэхіі бытавалі імёны Štan, Štainer[14]
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: nobilibus… Bartholomeo Stanyewicz… Joanne Stanowicz (4 траўня 1515 году)[15]; в Дорсунишском повете шестьдесят чоловеков… а Стеня Шошевича (26 студзеня 1516 году)[16]; земль пустовъских у Вилкеиском повете… Станевъщыны (21 сьнежня 1522 году)[17]; Стан Янович (да 1533 году)[18]; Стан Пронцевич (верасень 1536 — жнівень 1537 году)[19]; Стан Висмонтович… Стан Кундратович (1538 год)[20]; светковъ… а Гануса Станевичъ (1 кастрычніка 1540 году)[21]; на подданого господарьского тогожъ сорока на Нотя Станевича (17 траўня 1541 году)[22]; Стан Вештортович… Стан Монткович (1 ліпеня 1542 году)[23]; Noreyko Staniewicz (27 ліпеня 1553 году)[24]; боярину его королевской милости Петру Становичу (21 сакавіка 1563 году)[25]; село Станевичовъ (1554 год)[26]; Бенъко а Станъ Медиковичы (22 красавіка 1564 году)[27]; Балтромей Становичъ (1567 год)[28]; et Albertum Stano (6 красавіка 1579 году)[29]; per dictum Albertum Stanowicz (14 траўня 1580 году)[30]; еt famatum Albertum Stanowicz (20 траўня 1580 году)[31]; Vrban Stoniewicz (2 жніўня 1597 году)[32]; Wojciech Stanowicz (1621 год)[33]; ab honesto Bartholomeo Styny (1675—1677 гады)[34]; Thadeusz Szteyn Towarzysz Ussarski (4 кастрычніка 1765 году)[35]; Parafia dusiatska… Sztejniczki folwark (1784 год)[36][d].
Носьбіты
рэдагаваць- Стан Янавіч — высакадворскі баярын, які ўпамінаецца да 1533 году
- Стан Пронцавіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца паміж 1536 і 1537 гадамі
- Пётар Мікалаевіч, Аўгуштын Марцінавіч і Ян Марцінавіч Становічы — расенскія зямяне, якія ўпамінаюцца ў 1597 годзе[54]
Штэйн (Szteyn) — літоўскі шляхецкі род з Аршанскага павету[55].
На 1903 год існаваў засьценак Штайнішкі ў Вількамірскім павеце Ковенскай губэрні[56].
На 1905 год існавалі засьценкі 1-я, 2-я і 3-я Станішкі ў Лынтупскай воласьці[57].
На 1906 год існавала вёска Букштыны[58] (цяпер частка вёскі Навікоў на гістарычнай Віцебшчыне).
Вітгірэн-Штанэн (Witgirren-Stannen) — былая вёска каля Рагніту ў Прусіі[59].
На гістарычнай Браслаўшчыне існуе вёска Стэйнішкі, у гістарычнай Прусіі — Штайнаў і Штэнкен.
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Адзначалася германскае імя Steinicke (Steinecke)[7]
- ^ Адзначалася германскае імя Steinolt[7]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Wærstan[8]
- ^ Таксама:
- Станіла, Станела, Станель (адзначалася германскае імя Steinel[7]): в Станила Ивашьковича (каля 1488 году)[37], homines… Stanielo (3 чэрвеня 1510 году)[38], землю… Станелевъщыну (17 студзеня 1523 году)[39], Jakiel Stanieliew. <…> Urban a Januc Stanilowiczy <…> Jakob Stanieliew. (1558 год)[40], Staniełowicze (1744 год)[41];
- Станюн: Daniel Staniun (1690 год)[42];
- Стынегота (адзначалася старажытнае германскае імя Godstan[43]): Stinegota capitaneus Scalowitarum (Хроніка Прускай зямлі)[44];
- Сьцягрым (адзначалася старажытнае германскае імя Steingrímr[45][46], Staigrim[47][48]): на гістарычнай Смаленшчыне існуе вёска Сьцягрымава;
- Букштын (адзначалася старажытнае германскае імя Burgstan[49]): Букштыны (Buksztyn) — прыгонныя з ваколіцаў Валожына, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[50];
- Нястан: Нестан Миколаевич (1538 год)[51], Нестен Кривитевич (1 ліпеня 1542 году)[52], Jan Jakubowicz, syn jego Nestan (30 сьнежня 1598 году)[53], на гістарычнай Мазыршчыне існуе вёска Нястанавічы, на гістарычнай Ашмяншчыне — Нястанішкі
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Björkman E. Nordische Personennamen in England in alt- und frühmittel-englischer Zeit: Ein Beitrag zur englischen Namenkunde. — Halle, 1910. S. 129.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1359.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 202.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 248, 253.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 547.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 119.
- ^ а б в Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 473.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. S. 475.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 98—99, 116.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 187, 405, 516, 551.
- ^ Siliņa-Piņķe R. Rufnamen in Riga im 15. Jahrhundert: Überlegungen über eine schichtenspezifische Namengebung // Die Stadt und ihre Namen. Bd. 2., 2013. S. 248.
- ^ Зализняк А. А. Древненовгородский диалект. 2-е изд. — М., 2004. С. 801—802.
- ^ Sitzmann A. Die skandinavischen Personennamen in den Birkenrindeninschriften // Scando-Slavica. T. 53, 2007. S. 28.
- ^ Archiv český: čili, Staré písemné památky české i moravské, sebrané z archivů domácích i cizích. Dil. XXX. — Praha, 1913. S. 305, 365.
- ^ Rowell S.C. Martin III, Bishop of Medininkai, Archdeacon and Canon of Vilnius: the Lawyer Bishop // Acta Historica Universitatis Klaipedensis. Vol. XXVII, 2013. P. 60.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 179.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 193.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 21.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 74.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 215, 365, 367.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 180.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 316.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 14, 16.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 96.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 262.
- ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 26.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 156.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1263.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 466.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 92.
- ^ Žemaičių vyskupijos vizitacija 1675—1677 m. // Fontes Historiae Lituaniae. Vol. X, 2011. P. 579.
- ^ Рыбчонак С. Акт кампуту шляхты Наваградскага ваяводства ад 4 кастрычніка 1765 г. // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 99.
- ^ Skibicki S. Dekanat kupiski diecezji wileńskiej w świetle opisów parafii z 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2009. S. 41.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 75.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 125.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 203.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 551—552.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 63.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 264.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 1. — Leipzig, 1861. S. 134.
- ^ Vasmer M. Schriften zur slavischen Altertumskunde und Namenkunde. — Wiesbaden, 1971. S. 829.
- ^ Veröffentlichungen der Abteilung für Slavische Sprachen und Literaturen des Osteuropa-Instituts (Slavisches Seminar) an der Freien Universität Berlin. Bd. 38, 1953. S. 829.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 429.
- ^ Domesday Names: An Index of Latin Personal and Place Names in Domesday Book. — The Boydell Press, 1997. P. 196.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 121.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 251.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 368.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 13.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 506.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 186—187, 218.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 11. — Warszawa, 1938. S. 282.
- ^ Алфавитный список населенных мест Ковенской губернии. — Ковна, 1903. С. 168.
- ^ Виленская губерния: полный список населенных мест со статистическими данными о каждом поселении. — Вильна, 1905. С. 293.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 36.
- ^ Палмайтис Л. Предложение по научной русификации исконных наименований перешедшей в состав России северной части бывшей Восточной Пруссии. — Европейский институт рассеянных этнических меньшинств, 2003. С. 49.