Стана
Стана (Штэйн, Сьцень), Стан (Стань, Стын) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Стана лац. Stana | |
Stean | |
Паходжаньне | |
---|---|
Мова(-ы) | германскія |
Іншыя формы | |
Варыянт(ы) | Стан, Штэйн, Сьцень, Стань, Стын |
Зьвязаныя імёны | Станвіла, Стангель, Стангір Керстэн |
Зьвязаныя артыкулы | |
якія пачынаюцца з «Стана» |
Паходжаньне рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Стэн, Стын, Стан або Стэйна (Sten, Stien, Stean, Steina) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -стэн- (-стан-, -стын-) паходзіць ад гоцкага stains 'камень'[3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Стангель, Стангір (Станкар, Штэнгер), Керстэн (Керстын). Адзначаліся германскія імёны Stengel, Staniger (Stanker, Steiniger), Kerstin.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Stanar, Stengel (Sztengel, Stengil)[4], Stonoltus[5]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавала імя Гірстан: Presente… Girstano, ciue Brestensi (1308 год)[6].
У Прусіі бытавалі імёны Stanno / Stene / Stenie (1305, 1320 і 1363 гады)[7], Steynicke / Steneyke / Stenike[a] (1396, 1400 і 1483 гады)[7], Stenaute / Stenawte[b] (1364 і 1417 гады)[7]. У 1610 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Georgius Stein, Regiomontanus Borussus, у 1639 годзе — Georgius Stenike, Jastroviensis Borussus, у 1650 годзе — Johannes Steiner, Regiomontanus Borussus, у 1656 годзе — Christophorus Stein, Regiomontanus Borussus[9].
Германскія імёны Sten і Steneke бытавалі ў XV ст. у Рызе[10].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: в Дорсунишском повете шестьдесят чоловеков… а Стеня Шошевича (26 студзеня 1516 году)[11]; Стан Янович (да 1533 году)[12]; Стан Пронцевич (верасень 1536 — жнівень 1537 году)[13]; светковъ… а Гануса Станевичъ (1 кастрычніка 1540 году)[14]; на подданого господарьского тогожъ сорока на Нотя Станевича (17 траўня 1541 году)[15]; Стан Вештортович… Стан Монткович (1 ліпеня 1542 году)[16]; Noreyko Staniewicz (27 ліпеня 1553 году)[17]; боярину его королевской милости Петру Становичу (21 сакавіка 1563 году)[18]; Бенъко а Станъ Медиковичы (22 красавіка 1564 году)[19]; et Albertum Stano (6 красавіка 1579 году)[20]; per dictum Albertum Stanowicz (14 траўня 1580 году)[21]; еt famatum Albertum Stanowicz (20 траўня 1580 году)[22]; Vrban Stoniewicz (2 жніўня 1597 году)[23]; Wojciech Stanowicz (1621 год)[24]; ab honesto Bartholomeo Styny (1675—1677 гады)[25]; Thadeusz Szteyn Towarzysz Ussarski (4 кастрычніка 1765 году)[26]; Parafia dusiatska… Sztejniczki folwark (1784 год)[27][c].
Носьбіты рэдагаваць
- Стан Янавіч — высакадворскі баярын, які ўпамінаецца да 1533 году
- Стан Пронцавіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца паміж 1536 і 1537 гадамі
- Пётар Мікалаевіч, Аўгуштын Марцінавіч і Ян Марцінавіч Становічы — расенскія зямяне, якія ўпамінаюцца ў 1597 годзе[46]
Штэйн (Szteyn) — літоўскі шляхецкі род з Аршанскага павету[47].
На 1903 год існаваў засьценак Штайнішкі ў Вількамірскім павеце Ковенскай губэрні[48].
На 1905 год існавалі засьценкі 1-я, 2-я і 3-я Станішкі ў Лынтупскай воласьці[49].
На 1906 год існавала вёска Букштыны[50] (цяпер частка вёскі Навікоў на гістарычнай Віцебшчыне).
Вітгірэн-Штанэн (Witgirren-Stannen) — былая вёска каля Рагніту ў Прусіі[51].
На гістарычнай Браслаўшчыне існуе вёска Стэйнішкі, у гістарычнай Прусіі — Штайнаў і Штэнкен.
Заўвагі рэдагаваць
- ^ Адзначалася германскае імя Steinicke (Steinecke)[8]
- ^ Адзначалася германскае імя Steinolt[8]
- ^ Таксама:
- Станіка (адзначалася германскае імя Steinicke[8]): Stanike Mordasch zcu Willyun (10 лістапада 1453 году)[28], terris domini Nicolai Stanykovicz (27 сакавіка 1507 году)[29], nobiles… Schymko Stanykowycz… Stanykowa (6 сьнежня 1522 году)[30], Jacobus Sthanykowycz (14 жніўня 1529 году)[31];
- Станіла (адзначалася германскае імя Steinel[8]): в Станила Ивашьковича (каля 1488 году)[32], homines… Stanielo (3 чэрвеня 1510 году)[33], Jakiel Stanieliew. <…> Urban a Januc Stanilowiczy <…> Jakob Stanieliew. (1558 год)[34], Staniełowicze (1744 год)[35];
- Станюн: Daniel Staniun (1690 год)[36];
- Стынегота: Stinegota capitaneus Scalowitarum (Хроніка Прускай зямлі)[37];
- Сьцягрым (адзначалася старажытнае германскае імя Steingrímr[38][39], Staigrim[40][41]): на гістарычнай Смаленшчыне існуе вёска Сьцягрымава;
- Букштын: Букштыны (Buksztyn) — прыгонныя з ваколіцаў Валожына, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[42];
- Нястан: Нестан Миколаевич (1536—1537 гады)[43], Нестен Кривитевич (1 ліпеня 1542 году)[44], Jan Jakubowicz, syn jego Nestan (30 сьнежня 1598 году)[45], на гістарычнай Мазыршчыне існуе вёска Нястанавічы, на гістарычнай Ашмяншчыне — Нястанішкі
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Björkman E. Nordische Personennamen in England in alt- und frühmittel-englischer Zeit: Ein Beitrag zur englischen Namenkunde. — Halle, 1910. S. 129.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1359.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 202.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 248, 253.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 547.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 119.
- ^ а б в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 98—99.
- ^ а б в г Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 473.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 187, 405, 516, 551.
- ^ Siliņa-Piņķe R. Rufnamen in Riga im 15. Jahrhundert: Überlegungen über eine schichtenspezifische Namengebung // Die Stadt und ihre Namen. Bd. 2., 2013. S. 248.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 179.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 21.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 74.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 180.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 316.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 14, 16.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 96.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 262.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 156.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 273 (59) (1579—1580). — Vilnius, 2019. P. 56.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 466.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 92.
- ^ Žemaičių vyskupijos vizitacija 1675—1677 m. // Fontes Historiae Lituaniae. Vol. X, 2011. P. 579.
- ^ Рыбчонак С. Акт кампуту шляхты Наваградскага ваяводства ад 4 кастрычніка 1765 г. // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 99.
- ^ Skibicki S. Dekanat kupiski diecezji wileńskiej w świetle opisów parafii z 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2009. S. 41.
- ^ Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 35.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 726.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 210.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 75.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 125.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 551—552.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 63.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 1. — Leipzig, 1861. S. 134.
- ^ Vasmer M. Schriften zur slavischen Altertumskunde und Namenkunde. — Wiesbaden, 1971. S. 829.
- ^ Veröffentlichungen der Abteilung für Slavische Sprachen und Literaturen des Osteuropa-Instituts (Slavisches Seminar) an der Freien Universität Berlin. Bd. 38, 1953. S. 829.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 429.
- ^ Domesday Names: An Index of Latin Personal and Place Names in Domesday Book. — The Boydell Press, 1997. P. 196.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 251.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 368, 412.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 13.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 506.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 186—187, 218.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 11. — Warszawa, 1938. S. 282.
- ^ Алфавитный список населенных мест Ковенской губернии. — Ковна, 1903. С. 168.
- ^ Виленская губерния: полный список населенных мест со статистическими данными о каждом поселении. — Вильна, 1905. С. 293.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 36.
- ^ Палмайтис Л. Предложение по научной русификации исконных наименований перешедшей в состав России северной части бывшей Восточной Пруссии. — Европейский институт рассеянных этнических меньшинств, 2003. С. 49.