Відзімонт (Відзімунд, Відмунд, Відмунт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Ві́дмант.

Widimunt
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Wid + Mund
Іншыя формы
Варыянт(ы) Відзімунд, Відмунд, Відмунт, Відмант
Вытворныя формы Вітмонт
Зьвязаныя імёны Мантывід
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Відзімонт»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Відумунд, Відмунд або Відзімунт (*Widumunduz[1], Vidmund, Widmund[1][2], Widimunt[a]) — імя германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відзіман, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widiman, Melvid, Torvid) паходзіць ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва', а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[4] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[5]. Такім парадкам, імя Відзімонт азначае «моц гарлівасьці» (тое ж, што і імя Монтвід)[6].

Адпаведнасьць імя Відмант германскаму імю Witmund сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[7]. Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — таксама сьцьвердзіў амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Wyndimund[b] або Видимонтъ[c] (Летапісец вялікіх князёў літоўскіх); Widmund (Раўданскі рукапіс); Хрщон Видимонтовичъ[9], Петко Видмонтович[10], Ян Видмонтовичъ[11], Юц Видмонтовичъ[12] (1528 год); Видмонт Можейкович (1537 год)[13]; панъ Елияшъ Видмонтъ (28 лістапада 1554 году)[14]; Vidimundus (Альбэрт Каяловіч, 1650 год)[15]; Jerzy Widmont (19 красавіка 1655 году)[16]; frater Raphael Widmunt, clericus, obiit Pinsci (17 верасьня 1742 году)[17]; Andrzey Widmont Sędzia Kapturowy Powiatu Oszm.[18], Ierzy Widmont[19] (1764 год); Bonifacy Widmont (1765 год)[20].

Носьбіты

рэдагаваць

У канцы XVIII ст. на гістарычнай Полаччыне адзначаўся шляхецкі род Відзьмунтаў[22].

Відманты — парафіяне касьцёла ў Будславе на 1853 год[23].

Відманты — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[24].

Відманты (Widmont) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[25].

У 1970-я гады ў Абольцах адзначалася прозьвішча Відмант[26].

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Відзімонты (Видимонты) каля Жаранаў[27].

У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Відманты.

Глядзіце таксама

рэдагаваць
  1. ^ Паводле назвы мясцовасьці Widimuntheim
  2. ^ Паводле Origo regis Jagyelo et Wytholdi ducum Lithuanie
  3. ^ Паводле Віленскага сьпісу
  1. ^ а б Peterson L. Lexikon över urnordiska personnamn. — Uppsala, 2004. S. 34.
  2. ^ Widmund, Nordic Names
  3. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1572.
  4. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20, 24.
  7. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
  8. ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
  9. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 158.
  10. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 166.
  11. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 166, 171.
  12. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 168.
  13. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 123.
  14. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 176.
  15. ^ Historiae Litvanae. — Dantisci, 1650. P. 372.
  16. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 274.
  17. ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 130.
  18. ^ Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarow w Warszawie, od roku 1732 do 1782, wydanego. T. 7. — Petersburg, 1860. S. 61.
  19. ^ Volumina legum: przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarow w Warszawie, od roku 1732 do 1782, wydanego. T. 7. — Petersburg, 1860. S. 65.
  20. ^ Mienicki R. Rejestr popisowy województwa połockiego z dn. 30 IX. 1765 r. // Ateneum Wileńskie. Т. 11 (1936). S. 336.
  21. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 138.
  22. ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 29.
  23. ^ Яўген Анішчанка, Будслав костел Вилейского уезда прихожане 1853 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 30 студзеня 2016 г.
  24. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 845.
  25. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 443, 445.
  26. ^ Непокупный А. П. Балто-севернославянские языковые связи. — Киев, 1976. С. 164.
  27. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 79.

Літаратура

рэдагаваць