Ветрына
Ве́трына[3] — мястэчка ў Беларусі, на беразе возера Сердава. Цэнтар сельсавету Полацкага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 2077 чалавек[2]. Знаходзіцца за 22 на паўднёвы захад ад Полацку; на аўтамабільнай дарозе Віцебск — Вільня, чыгуначная станцыя на лініі Полацак — Маладэчна.
| Ветрына лац. Vietryna | |||||
_1a.jpg) Вуліца мястэчка | |||||
| |||||
| Дата заснаваньня: | XV стагодзьдзе | ||||
| Краіна: | Беларусь | ||||
| Вобласьць: | Віцебская | ||||
| Раён: | Полацкі | ||||
| Сельсавет: | Ветрынскі | ||||
| Плошча: |
| ||||
| Вышыня: | 151 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва: | 2077 чал. (2018)[2] | ||||
| Часавы пас: | UTC+3 | ||||
| Тэлефонны код: | +375 214 | ||||
| Паштовы індэкс: | 211434 | ||||
| СААТА: | 2238817906 | ||||
| Нумарны знак: | 2 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 55°24′42″ пн. ш. 28°28′30″ у. д. / 55.41167° пн. ш. 28.475° у. д.Каардынаты: 55°24′42″ пн. ш. 28°28′30″ у. д. / 55.41167° пн. ш. 28.475° у. д. | ||||
Ветрына на мапе Беларусі ±   Ветрына | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
Ветрына — мястэчка гістарычнай Полаччыны.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьУпершыню Ветрына ўпамінаецца ў сярэдзіне XVI стагодзьдзя як мястэчка ў складзе Полацкага ваяводзтва.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Ветрына апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Лепельскага павету. У пачатку XX ст. Ветрынская воласьць налічвала 93 вёскі і 74 фальваркі.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Ветрына занялі войскі Нямецкай імпэрыі[4].
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Ветрына абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Ветрына вярнулі ў склад БССР, дзе яно стала цэнтрам райну (з 1931 году ў Полацкім раёне). У Другую сусьветную вайну з 11 ліпеня 1941 да 29 чэрвеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. 21 студзеня 1958 году Ветрына атрымала афіцыйны статус гарадзкога пасёлку[5].
11 ліпеня 2004 году ў Ветрына ўрачыста кансэкравалі (асьвяцілі) новы касьцёл пад тытулам блаславёнага Юрыя Матулевіча[6]. 9 сьнежня 2004 году афіцыйна зацьвердзілі герб мястэчка: «у блакітным полі гішпанскай тарчы залаты млын»[7].
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1893 год — 149 чал.[8]
- XX стагодзьдзе: 1993 год — 2,2 тыс. чал.[9]; 1995 год — 3,5 тыс. чал.[10]; 1999 год — 3031 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2006 год — 2,7 тыс. чал.; 2008 год — 2,6 тыс. чал.; 1 студзеня 2009 году — 2,5 тыс. чал.; 2009 год — 2725 чал.[11] (перапіс); 2016 год — 2220 чал.[12]; 2017 год — 2134 чал.[13]; 2018 год — 2077 чал.[2]
Інфраструктура
рэдагавацьУ Ветрыне працуюць прафэсійна-тэхнічная вучэльня мэханізацыі сельскай гаспадаркі, сярэдняя школа і школа мастацтваў, дашкольная ўстанова, лякарня, дом культуры, 2 бібліятэкі.
Турыстычная інфармацыя
рэдагаваць_3a.jpg)
Славутасьці
рэдагавацьКаля Ветрына захавалася гарадзішча Глінскі замак, за возерам Гарадзёнак — старажытныя курганы.
Таксама каля мястэчка знаходзяцца вайсковыя абарончыя ўмацаваньні (доты).
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Сынагога
- Царква Прачыстай Багародзіцы (1811, зьнішчаная па 1911)
- Царква Сьвятога Міхала Арханёла (1728, зруйнаваная па 1924)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ http://analytics.nca.by/res/docs/Ветрино_2012-2019.pdf
- ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 365
- ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
- ^ Указ Президиума Верховного Совета БССР от 21 января 1958 г. «О преобразовании деревни Ветрино Ветринского района Витебской области в городской поселок»
- ^ Кансэкрацыя святыні ў Ветрына, Catholic.by
- ^ Указ Президента Республики Беларусь №60 «Об учреждении официальных геральдических символов административно-территориальных единиц Витебской области»
- ^ Słownik geograficzny... T. XIII. — Warszawa, 1893. S. 430.
- ^ ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 257.
- ^ БЭ. — Мн.: 1997 Т. 4. С. 131.
- ^ Перепись населения — 2009. Витебская область (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
- ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа (рас.) Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым. — 480 с. — ISBN 985-11-0090-0
- Жарнасек І. Святло вечнага агеньчыка // Ave Maria. № 3 (131), 2006 г.
- Задарожная І. «Не спі, абудзіся…» // Ave Maria. № 3 (143), 2007 г.
- Пукшанскі А. Кожнай бы вёсцы свайго Карасёва… // Звязда. 13 сакавіка 2007. С. 3.
- Самахвалаў Д. Апісанне феадальнага маёнтка Ветрына XVI ст. на Полаччыне // Лаппо И. Полоцкая ревизия 1552 года. — М., 1905. С. 138—139.
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1994. — Т. 2: Беліцк — Гімн. — 537 с. — ISBN 5-85700-142-0
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII: Warmbrun — Worowo. — Warszawa, 1893.