Сідра

	Сідра; лац. Sidra
	польск. Sidra
	; У цэнтры вёскі
Герб Сідры
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Сакольскі
Гміна:	Сідра
Насельніцтва:	673 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	16-124
Нумарны знак:	BSU
Геаграфічныя каардынаты:	53°33′11″ пн. ш. 23°26′55″ у. д. / 53.55306° пн. ш. 23.44861° у. д.Каардынаты: 53°33′11″ пн. ш. 23°26′55″ у. д. / 53.55306° пн. ш. 23.44861° у. д.
	Сідра на мапе Польшчы Сідра
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Сі́дра (польск. Sidra) — вёска ў Польшчы, на рацэ Сідры. Цэнтар сельскай гміны Сакольскага павету Падляскага ваяводзтва. Знаходзіцца за 18 км на поўнач ад Саколкі, за 52 км на поўнач ад Беластоку.

Сідра — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага, на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і руіны кальвінскага збору, помнікі архітэктуры XVI—XVIII стагодзьдзяў.

Гісторыя рэдагаваць

Касьцёл, каля 1900 г.

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Землі, на якіх заснавалі Сідру, знаходзіліся ў валоданьні Гаштольдаў, Галоўчынскіх, Валовічаў. У 1560-я гады Яўстах Валовіч заснаваў тут кальвінскі збор. У 1566 годзе вялікі князь Жыгімонт Аўгуст надаў Сідры мескія правы.

У 1630 годзе Сідра перайшла ў валоданьне Патоцкіх, якія перабудавалі замак пад палац. У 1704 годзе новыя ўладальнікі мястэчка Шчукі заснавалі тут каталіцкую парафію.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Сідра апынулася ў складзе Прусіі, у Беластоцкім дэпартамэнце. У 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай паміж Расеяй і Францыяй, мястэчка апынулася ў Беластоцкай вобласьці Расейскай імпэрыі. На 1878 год у Сідры было 110 драўляных будынкаў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Сідру занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час рэдагаваць

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Сідра абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР^[1]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Сідра апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Гарадзенскім павеце Беластоцкага ваяводзтва.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Сідру акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень вёску перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Сідра ўвайшла ў склад БССР, у Беластоцкую вобласьць. З чэрвеня 1941 да верасьня 1944 году вёска зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Сідру Польскай Народнай Рэспубліцы.

Насельніцтва рэдагаваць

Дэмаграфія рэдагаваць

XIX стагодзьдзе: 1878 год — 920 чал.^[2]
XXI стагодзьдзе: 2011 год — 673 чал.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

Замчышча
Збор кальвінскі (2-я палова XVI ст., захаваліся руіны)
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (XVIII ст.)

Галерэя рэдагаваць

Краявіды Сідры
Замчышча
Руіны збора
Касьцёл
Інтэр’ер касьцёла

Крыніцы рэдагаваць

^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Krzywicki J. Sidra // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 482.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Сідра , Radzima.org

[at-1] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[2] Krzywicki J. Sidra // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 482.

[1]

[2]