Побалаў
По́балаў, По́балава[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Добасьне. Цэнтар сельсавету Рагачоўскага раёну Гомельскай вобласьці. Насельніцтва на 2004 год — 668 чалавек. Знаходзіцца за 17 км на паўднёвы захад ад Рагачова, за 7 км ад чыгуначнай станцыі Красны Бераг (на лініі Бабруйск — Жлобін). Палявая дарога злучае вёску з шашай Бабруйск — Гомель.
| Побалаў лац. Pobałaŭ | |
| Першыя згадкі: | XVI стагодзьдзе |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гомельская |
| Раён: | Рагачоўскі |
| Сельсавет: | Побалаўскі |
| Насельніцтва: | 668 чал. |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 2339 |
| Нумарны знак: | 3 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°0′42″ пн. ш. 29°46′45″ у. д. / 53.01167° пн. ш. 29.77917° у. д.Каардынаты: 53°0′42″ пн. ш. 29°46′45″ у. д. / 53.01167° пн. ш. 29.77917° у. д. |
Побалаў на мапе Беларусі ±   Побалаў | |
Побалаў — даўняе мястэчка гістарычнай Рэчыччыны (Панізоўя).
Гісторыя
рэдагаваць.jpg)
Вялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьУпершыню Побалаў ўпамінаецца ў XVI ст., калі ён уваходзіў у склад Рэчыцкага павету Менскага ваяводзтва. Пад 1567 годам паселішча значыцца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага. У 1595 годзе Кароль і вялікі князь Жыгімонт Ваза выдаў прывілей на правядзеньне ў мястэчку кірмашоў, пацьверджаны каралём і вялікім князем Станіславам Аўгустам Панятоўскім у 1788 годзе.
Побалаў значыцца на мапе ВКЛ 1613 году. У розныя часы маёнтак знаходзіўся ў валоданьні Зянковічаў, Варанецкіх, Жукоўскіх, Маліноўскіх. У сярэдзіне XVIII ст. існавала 2 вёскі: Стары Побалаў і Новы Побалаў (яна ж Узнага). У 1771 годзе Галоўны Трыбунал разглядаў скаргу ўладальнікаў Побалава князёў Варанецкіх на дзеяньні Рагачоўскіх базылянаў, якія імкнуліся захапіць маёнтак Лісічкі. З 1792 году ў мястэчку дзеяла царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (у 1887 годзе збудавалі новы драўляны будынак).
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Побалаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Бабруйскім павеце Менскай губэрні. У Вайну 1812 году тут разьмяшчалася 17-я дывізія Напалеона. На 1848 год у Побалаве было 46 двароў, на 1859 год — 36 двароў[2], празь мястэчка праходзіў тракт з Глуску ў Рагачоў, існавала паштовая станцыя. У 1865 годзе Побалаў перайшоў у валоданьне Кутаева. У 1866 годзе адкрылася расейская народная вучэльня (разьмяшчалася ў наёмнай сялянскай хаце, у 1898 годзе для яе збудавалі асобны будынак). У 1880-я гады ў мястэчку было каля 50 двароў, дзеяла царква, працаваў млын і 4 крамы.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў студзені 1918 году Побалаў занялі легіянэры Юзэфа Доўбар-Мусьніцкага.
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Побалаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, дзе стаў цэнтрам сельсавету. На 1924 год у вёсцы было 104 двары, працавалі вадзяны млын, шавецкая майстэрня, кузьня, сталярная майстэрня.
На 2000 год у Побалаве было 263 двары, на 2004 год — 264. У 2000-я гады Побалаў атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1858 год — 248 чал.; 1880-я гады — ~300 чал.[3]; 1887 год — 1 тыс. чал.[4]
- XX стагодзьдзе: 1959 год — 520 чал.; 2000 год — 705 чал.[3]
- XXI стагодзьдзе: 2004 год — 668 чал.[5]
Інфраструктура
рэдагавацьУ Побалаве працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, амбуляторыя, бібліятэка, пошта.
Забудова
рэдагавацьПлян Побалава складаецца з шчыльна забудаванай вуліцы, блізкай да мэрыдыянальнай арыентацыі. Жылыя дамы драўляныя і цагляныя, сядзібнага тыпу. У 1986]] тут збудавалі 50 цагляных, катэджавага тыпу, дамоў, у якіх разьмясьціліся перасяленцы зь месцаў, забруджаных радыяцыяй у выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьСтрачаная спадчына
рэдагаваць- Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1792; Сьвяты Пасад)
Ураджэнцы
рэдагаваць- Аляксандар Цімашэнка (нар. 1958) — беларускі біяфізык, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (2000)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4. (pdf)
- ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 379.
- ^ а б БЭ. — Мн.: 2001 Т. 12. С. 446.
- ^ Jelski A. Pobołowo // Słownik geograficzny... T. VIII. — Warszawa, 1887. S. 344.
- ^ Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 2. Кн. 2. — Менск, 2005.
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — 576 с. — ISBN 985-11-0198-2
- Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С.В. Марцэлеў; рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2005. — 520 с.: іл. ISBN 985-11-0330-6.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887.