Марачоўшчына

	Марачоўшчына
	трансьліт. Maračoŭščyna
	; Урочышча Марачоўшчына
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Івацэвіцкі
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1645
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	52°45′55.92″ пн. ш. 25°7′25.51″ у. д. / 52.7655333° пн. ш. 25.1237528° у. д.Каардынаты: 52°45′55.92″ пн. ш. 25°7′25.51″ у. д. / 52.7655333° пн. ш. 25.1237528° у. д.
	Марачоўшчына на мапе Беларусі ± Марачоўшчына
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Марачо́ўшчына (Мерачо́ўшчына) — урочышча ў Беларусі, былы фальварак. Знаходзіцца за за 1,5 км на паўночны захад ад места Косава. Радзіма Тадэвуша Касьцюшкі, нацыянальнага героя Беларусі, Польшчы і ЗША. Да нашага часу тут захаваўся палац Пуслоўскіх, помнік архітэктуры XIX ст. У адноўленай сядзібе Касьцюшкаў дзейнічае музэй.

Назва

Традыцыйная гістарычная назва ўрочышча — Марачоўшчына — адпавядае традыцыйнаму вымаўленьню мясцовых жыхароў. У аснове тапоніма ляжыць старабеларускі апелятыў «марочна», які азначае — балота, дрыгва, балоцістая мясцовасьць^[1]. Часам пры напісаньні назвы фальварку пад уплывам польскай мовы і польскай гістарыяграфіі замест уласна беларускай ужываецца спаланізаваная форма — Мерачоўшчына, што супярэчыць як сучаснай мясцовай моўнай традыцыі, так і самой этымалёгіі назвы^[2].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Марачоўшчыну датуецца 23 кастрычніка 1529 рокам, калі фальварак быў у валоданьні Храптовічаў. У 1577 року князі Сангушкі-Кобрынскія прадалі Косаў разам з Марачоўшчынай ваяводу берасьцейскаму Андрэю Ляшчынскаму^[3].

У першай палове XVIII стагодзьдзя Марачоўшчына была ў валоданьні Сапегаў. У 1733 року яна перайшла да мечніка берасьцейскага Людвіка Касьцюшкі ў заставу^[4]. Прынята лічыць, што тут у 1746 року нарадзіўся Тадэвуш Касьцюшка. Па сьмерці Людвіка фальварак перайшоў да ягонай жонкі Тэклі з Ратомскіх, якая прадала Марачоўшчыну ў 1764 року ўладальніку Косава Юрыю Флемінгу і пераехала ў Сяхновічы. З гэтага часу Марачоўшчына стала неад’емнай часткай косаўскага маёнтку.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 рок) Марачоўшчына апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Слонімскім павеце Гарадзенскай губэрні.

У 1821 року Косаўскі ключ набыў граф Войцех Пуслоўскі, маршалак шляхты Слонімскага павету, які распачаў аднаўленьне сядзібы Касьцюшкаў. Рэстаўрацыя завяршылася ў 1857 року^[5].

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 року згодна з Трэцяй Устаўной граматай Марачоўшчына абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 року ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР^[6]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 року Марачоўшчына апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у гміне Косаве Косаўскага павету Палескага ваяводзтва.

У 1939 року Марачоўшчына ўвайшла ў БССР. За часамі Другай сусьветнай вайны згарэла сядзіба Касьцюшкаў. У 1999 року на месцы былога фальварку паставілі мэмарыяльны камень, а ў верасьні 2004 року ў адноўленым будынку разьмясьціўся сядзіба-музэй Касьцюшкі.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Палац Пуслоўскіх (1838)
Помнік Тадэвушу Касьцюшку (2018)
Сядзіба Касьцюшкаў (XVIII ст.; адноўлена ў 2004)

Галерэя

Гістарычная графіка

Старая графіка
A. Lesser, 1830—84 рр.
А. Жамэт, 1847 р.
В. Адам, 1848 р.
М. Кулеша, да 1849 р.

М. Кулеша, 1852 р.
Н. Орда, 1875 р.
1880 р. (памылкова Сяхновічы)
1881 р.

Гістарычныя здымкі

Старыя здымкі
1915 р.
1919—39 рр.
1925 р.
1925 р.

1925 р.
1927 р.
1930 р.
1937 р.

Сучасныя здымкі

Сучасны стан
Палац Пуслоўскіх
Адноўленая сядзіба Касьцюшкаў
Сядзіба і палац
Аднаўленьне палацавай брамы

Асобы

Тадэвуш Касьцюшка (1746—1817) — вайсковы і грамадзкі дзяяч Рэчы Паспалітай, кіраўнік паўстаньня 1794 году

Крыніцы

^ Зайка А. Радзіма Касцюшкі: Мерачоўшчына ці ўсё ж Марачоўшчына? // Наша Ніва, 15 кастрычніка 2017 г.
^ Зайка А. Марачоўшчына ці Мерачоўшчына? // Івацэвіцкі весьнік, 4 лістапада 2008 г.
^ Несцярчук Л. Мерачоўшчына. Mereczowszczyzna. Меречевщина // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БелТА, 2002. — С. 154. — ISBN 985-6302-37-4
^ Krzywicki J. Mereczowszczyzna // Słownik geograficzny... T. VI. — Warszawa, 1885. S. 259.
^ Несцярчук Л. Мерачоўшчына. Mereczowszczyzna. Меречевщина // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Мн.: БелТА, 2002. — С. 155. — ISBN 985-6302-37-4
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

Літаратура

Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БелТА, 2002. — С. 154. — ISBN 985-6302-37-4
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba. — Warszawa, 1885.

Вонкавыя спасылкі

[1] Зайка А. Радзіма Касцюшкі: Мерачоўшчына ці ўсё ж Марачоўшчына? // Наша Ніва, 15 кастрычніка 2017 г.

[2] Зайка А. Марачоўшчына ці Мерачоўшчына? // Івацэвіцкі весьнік, 4 лістапада 2008 г.

[3] Несцярчук Л. Мерачоўшчына. Mereczowszczyzna. Меречевщина // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БелТА, 2002. — С. 154. — ISBN 985-6302-37-4

[4] Krzywicki J. Mereczowszczyzna // Słownik geograficzny... T. VI. — Warszawa, 1885. S. 259.

[5] Несцярчук Л. Мерачоўшчына. Mereczowszczyzna. Меречевщина // Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X—XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Мн.: БелТА, 2002. — С. 155. — ISBN 985-6302-37-4

[at-6] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Марачоўшчына
трансьліт. Maračoŭščyna
Урочышча Марачоўшчына
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Берасьцейская
Раён:	Івацэвіцкі
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1645
Нумарны знак:	1
Геаграфічныя каардынаты:	52°45′55.92″ пн. ш. 25°7′25.51″ у. д. / 52.7655333° пн. ш. 25.1237528° у. д. / 52.7655333; 25.1237528Каардынаты: 52°45′55.92″ пн. ш. 25°7′25.51″ у. д. / 52.7655333° пн. ш. 25.1237528° у. д. / 52.7655333; 25.1237528
Марачоўшчына на мапе Беларусі ± Марачоўшчына Марачоўшчына
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы