Вікіпэдыя

Карачы

Карачы (урду: کراچی, па-ангельску: Karachi, сындхі: ڪراچي) — партовы горад на поўдні Пакістану, найбуйнейшы горад краіны й адзін з найбуйнейшых гарадоў сьвету, сталіца правінцыі Сынд. З насельніцтвам ад 12 млн да 18 млн чалавек Карачы зьяўляецца адным з найбуйнейшых гарадоў сьвету па колькасьці насельніцтва[1] і чацьвертай найбуйнейшай аглямэрацыяй у сьвеце[2]. Гэта галоўны фінансавы, банкаўскі, прамысловы й гандлёвы цэнтар Пакістану. Тут разьмешчаны найбуйнейшыя карпарацыі краіны, марское суднаходзтва, тэкстыльная й аўтамабільная прамысловасьць, індустрыя забаваў, мастацтва, моды й рэклямы, наладжана выдавецкая дзейнасьць, распрацоўка праграмнага забесьпячэньня й мэдычныя дасьледаваньні. Горад зьяўляецца буйным цэнтрам вышэйшай адукацыі ў Паўднёвай Азіі й ісламскім сьвеце[3].

Карачы
урд. کراچی
Герб Карачы
Дата заснаваньня: 1729
Краіна: Пакістан
Правінцыя: Сынд
Кіраўнік: Murtaza Wahab[d]
Плошча: 3530 км²
Вышыня: 8 м н. у. м.
Насельніцтва (2009)
колькасьць: 18 000 000 чал.
шчыльнасьць: 5099,15 чал./км²
Часавы пас: UTC+5
Тэлефонны код: 021
Паштовы індэкс: 74000–75900
Нумарны знак: KA, KC
Геаграфічныя каардынаты: 24°51′36″ пн. ш. 67°0′36″ у. д. / 24.86° пн. ш. 67.01° у. д. / 24.86; 67.01Каардынаты: 24°51′36″ пн. ш. 67°0′36″ у. д. / 24.86° пн. ш. 67.01° у. д. / 24.86; 67.01
Карачы на мапе Пакістану
Карачы
Карачы
Карачы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.karachicity.gov.pk/

Карачы быў першай сталіцай незалежнай дзяржавы Пакістан (да пераносу сталіцы ў Равалпіндзі ў 1958 годзе). Порты Карачы й Касым — адны з самых буйных і ажыўленых партоў на Індыйскім акіяне. Пасьля здабыцьця незалежнасьці Пакістанам, насельніцтва гораду рэзка ўзрасло, так як сотні тысячаў урдумоўных мігрантаў зь Індыі, Усходняга Пакістану й іншых частак Паўднёвай Азіі перасяліліся ў Карачы.

Плошча гораду роўная 3527 км², што амаль у чатыры разы больш, чым плошча Ганконгу. Мясцовыя жыхары называюць Карачы — «Горад агнёў» (урду: روشنیوں کا شہر), «Нявеста гарадоў» (урду: عروس البلاد) і «Горад Каіда» (урду: شہر قائد), бо тут нарадзіўся й быў пахаваны Мухамад Алі-Джына, вядомы ў Пакістане пад ганаровай мянушкай Каід-э-Азам (па-ангельску: Qaid-e-Azam, «Вялікі правадыр»), заснавальнік Пакістану, які зрабіў горад сталіцай абвешчанай дзяржавы.

Гісторыя

рэдагаваць

Напачатку XVIII стагодзьдзя Карачы быў маленькай рыбацкай вёскай. Дзякуючы ўдаламу месцазнаходжаньню й прыроднай абароне ад мусонаў, у 1795 годзе ў вёсцы быў узьведзены ўмацаваны форт сындхаў. У 1839 годзе Карачы быў захоплены брытанцамі, гэты факт адгуляў пераломную ролю ў гісторыі вёскі. Карачы стаў адным з галоўных марскіх партоў брытанцаў на Арабскім моры, тут былі разьмешчаны буйныя вайсковыя часткі імпэрыі. Такім чынам вёска ператварылася ў буйны горад, з разьвітой па тых часах інфраструктурай.

У 1843 годзе, паміж Карачы й Мултанам стаў плаваць параход (каля 500 км па рацэ Інд). У 1854 годзе на месцы старога порта, брытанцы пабудавалі сучасны. У 1861 годзе была пракладзена чыгунка з Карачы ў Котры. У 1864 годзе была ўсталявана прамая тэлеграфная сувязь зь Лёнданам. З адкрыцьцём Суэцкага канала ў 1869 годзе, роля Карачы ў рэгіёне вырасла й горад стаў паўнавартасным марскім портам. Да 1873 году горад стаў эфэктыўнай і добра кіраванай гаваньню. Пасьля таго як Пэнджаб стаў жытніцай Індыі ў 1890-х гадох, роля Карачы яшчэ ўзрасла й ён стаў галоўным марскім портам рэгіёну.

Пасьля Першай сусьветнай вайны у горадзе стала разьвівацца сфэра паслуг і прамысловасьць. Да 1924 году ў Карачы быў пабудаваны аэрадром, а ў 1936 годзе горад стаў сталіцай правінцыі Сындзі.

Са стварэньнем Пакістану ў 1947 годзе, Карачы стаў ня толькі сталіцай і галоўным марскім портам маладой дзяржавы, але й цэнтрам прамысловасьці, бізнэсу й гандлю краіны. Нягледзячы на тое, што Равалпіндзі быў абраны часовай сталіцай у 1958 годзе, да таго як усе ўрадавыя ўстановы пераехалі ў Ісламабад да 1969 году, Карачы захоўваў свой статус бізнэс-сталіцы Пакістана й прамысловага цэнтру. У наступным дзесяцігодзьдзі, дзякуючы разьвітой інфраструктуры й прамысловасьці, у горад хлынула вялікая колькасьць імігрантаў зь сельскай мясцовасьці й эмігрантаў зь іншых краінаў, што амаль удвая павялічыла памер гораду й садзейнічала вялікім росту колькасьці насельніцтва. Так як інфраструктура гораду ўжо была перагружаная да мяжы, то адна трэць з гэтых, ізноў прыбылых эмігрантаў, была вымушана пасяліцца ў гарадзкіх трушчобах, вядомых как Katchi Abadis. У трушчобах няма электрычнасьці, вадацягніку й каналізацыі. У 21 стагодзьдзі перанаселенасьць стала самай вялікай праблемай гораду.

У апошняй чвэрці XX стагодзьдзя паток эмігрантаў прынёс з сабой вялізную хвалю гвалту ў горад. Злачыннасьць у Карачы рэзка павялічылась, сталі адбывацца сутычкі на этнічнай глебе паміж карэнным народам гораду (Сындху) й імігрантамі зь Індыі (мухаджырамі). Таксама рэзка ўзрасла колькасьць цяжкіх злачынстваў, як то разбой і забойства. У 1992 годзе, калі сытуацыя з крыміналам у Карачы стала выходзіць з-пад кантролю, урад Пакістану ўвёў войскі ў горад, але гэтая ваенная кампанія так і не прынесла чаканых вынікаў. Горад па-ранейшаму адзін з самых крымінагенных у рэгіёне [4].

Фізыка-геаграфічная характарыстыка

рэдагаваць
 
Выгляд Карачы са спадарожніка

Карачы разьмешчаны на поўдні Пакістана, на ўзьбярэжжы Арабскага мора, пераважна на раўнінах, з узгоракамі на захадзе й паўвыспай Манора на поўдні. У паўднёва-ўсходняй частцы гораду, у дэльце Інда, ёсьць мангавыя дрэвы й ручаі. На паўночным-захадзе гораду знаходзіцца мыс Монзэ. Карачы разьмешчаны на вышыні 22 мэтраў над узроўнем мора. Праз горад працякае дзьве ракі: Малір (з паўночнага-ўсходу ў цэнтар) і Лаяры (з поўначы на ​​поўдзень). Ёсьць таксама шмат іншых, больш дробных рэк, якія працякаюць у заходніх і паўночных прыгарадах Карачы. Увесь адміністрацыйны раён Карачы займае плошчу 3527 км². Зь іх 591 км² (17%), складае плошча самога гораду. Астатнія 2936 км² (83%) займаюць прыгарады й сельскія раёны, якія ўваходзяць у аглямэрацыю.

Геалёгія

рэдагаваць

Шырокая Інда-Ганская нізіна ўпіраецца ў масіў Дэканскага пласкагор'я, утвораючы прагін, які пераходзіць у складкавыя горы й сфармаваўся пад узьдзеяньнем сэдымэнтацыі. Карачы знаходзіцца ў засушлівай зоне каля Інду, на ўскрайку раўніны. Адзінымі крыніцамі вады тут, на заходнім ускрайку раўніны, зьяўляюцца кароткія рэкі, якія прарываюцца ірыгацыйнымі аазісамі, ды сам Інд, які працякае ў 40 км ад гораду па шырокай рачной даліне.

На ўсім працягу адрэзка берага Індыйскага акіяна на ўсход ад Інда разьмешчаны багністыя саланчаковыя пустэльні (Вялікі Катчскі Ран); ў раёне дэльты Інда ўздоўж усяго ўзьбярэжжа раскінуліся мангравыя зарасьнікі. Даліна Інда зьяўляецца адным з найважнейшых раёнаў баваўнаводзтва ў Паўднёвай Азіі. Карачы зьяўляецца галоўным пунктам вывазу дадзенай прадукцыі, а таксама важным вузлавым пунктам міжнародных авіялініяў [5][6].

Клімат

рэдагаваць

У Карачы цёплы, трапічны й засушлівы клімат зь нізкім сярэднім узроўнем выпадзеньня ападкаў (каля 250 мм у год), вялікая частка якіх выпадае падчас сэзона мусонаў (ліпені-жніўні). Зіма мяккая й сухая, лета смажлівае й вільготнае, блізкасьць да мора падтрымлівае ўзровень вільготнасьці на высокім узроўні, таму халаднаватая марская брыза суправаджае летнія месяцы. З-за высокай тэмпэратуры на працягу лета (ад 30 °C да 44 °C, з красавіка па жнівень), зімовыя месяцы (зь лістапада па люты), лічацца лепшым часам для наведваньня Карачы. У сьнежні й студзені ў горадзе ўсталёўваецца добрае надвор’е (у параўнаньні з гарачым і вільготным летам), у чэрвені пачынаецца сэзон дажджоў. У ліпені 1967 году выпаў рэкордны месячны ўзровень ападкаў — 429,3 мм [7]. 7 жніўня 1953 году выпала рэкордная колькасьць ападкаў за адны суткі, каля 278,1 мм, дождж ішоў не перастаючы, што ў выніку прывяло да буйной паводкі. 18 чэрвеня 1979 году была зарэгістравана самая высокая тэмпэратура ў Карачы, якая склала 47 °C, а самая нізкая 0 °C, была зарэгістраваная 21 студзеня 1934 году.

  Кліматычныя зьвесткі для Карачы  
Паказьнік Сту Лют Сак Кра Тра Чэр Ліп Жні Вер Кас Ліс Сьн Год
Абсалютны максымум t, °C 32,8 36,1 41,5 44,4 47,8 47 42,2 41,7 42,8 43,3 38,5 34,5 47,8
Сярэдні максымум t, °C 25 26 29 32 34 34 33 31 31 33 31 27 34
Сярэдні мінімум t, °C 13 14 19 23 26 28 27 26 25 22 18 14 13
Абсалютны мінімум t, °C 0 3,3 7 12,2 17,7 22,1 22,2 20 18 10 6,1 1,3 0
Норма ападкаў, мм 13 10 8 3 3 18 85 61 13 0 3 5 222
Крыніца: Pakmet.com.pk

Эканоміка

рэдагаваць
 
MCB Tower

Карачы зьяўляецца эканамічнай і фінансавай сталіцай Пакістана, аднак пачатак 2000-х гадоў было адзначаны застоем у эканамічным разьвіцьці гораду, выкліканым агульнай палітычнай нестабільнасьцю, міжэтнічнымі канфліктамі й ваеннымі дзеяньнямі ў Пакістане. СУП Карачы складае каля 20% ад агульнага аб’ёму СУП краіны[8][9].

Доля гораду ў прамысловым сэктары эканомікі Пакістана, складае прыкладна 30%[10]. Асноўная частка СУП правінцыі Сындзі прыпадае на долю Карачы[11][12]. CУП правінцыі Сандзі, у працэнтах ад агульнага аб’ёму CУП Пакістана, традыцыйна вагаецца ў раёне 28%—30%[13][14]. Паводле дасьледаваньняў PricewaterhouseCoopers, апублікаваных у 2009 годзе, у якіх удзельнічалі найбуйнейшыя гарады сьвету, СУП Карачы склала 78 млрд. даляраў[15]. Паводле прагнозаў, СУП Карачы складзе 193 млрд. даляраў ЗША да 2025 году, дзякуючы высокаму тэмпу росту эканомікі гораду на 5,5% штогод. Па гэтым паказчыку Карачы значна апярэджвае іншыя буйныя гарады — Лагор і Фэйсалабад, СУП якіх складае 40 млрд і 14 млрд адпаведна. Высокі ўзровень СУП Карачы абумоўлены ягонай магутнай вытворчай базай і разьвітым фінансавым сэктарам. У горадзе вырабляюць тэкстыль, цэмэнт, сталь, разьвіта цяжкае машынабудаваньне, хімічная й харчовая прамысловасьць, банкаўская справа й страхаваньне. У лютым 2007 году Сусьветны банк вызначыў Карачы як самае спрыяльнае месца для бізнэсу ў Пакістане[16].

Па дадзеных Фэдэральнага савету даходаў Пакістана ў 2006—2007 гадох, падатковыя й мытныя органы ў Карачы атрымалі зборы: 46,75% ад прамых падаткаў, 33,65% ад ускосных фэдэральных падаткаў і 23,38% ад унутранага падатку з продажаў[17]. Карачы атрымлівае 75,14% падаткаў ад мытнай пошліны й 79% падаткаў з продажаў на імпарт. Такім чынам, Карачы зьбірае значную частку (53,38%) ад агульнай колькасьці Фэдэральнага савета даходаў, зь якіх 53,33% прыпадаюць на мытныя пошліны й падатак на імпарт.

Большасьць буйных замежных міжнародных карпарацыяў, якія дзейнічаюць у Пакістане, маюць свае штаб-кватэры ў Карачы. У горадзе прадстаўлена большасьць дзяржаўных і прыватных банкаў Пакістана. Характэрна, што іхныя штаб-кватэры разьмешчаны на адной вуліцы; па дадзеных на 2001 год, амаль 60% грашовых патокаў пакістанскай эканомікі праходзяць праз ўстановы, якя разьмешчаны на гэтай вуліцы. Фондавая біржа Карачы зьяўляецца найбуйнейшай фондавай біржай Пакістана, і, на думку многіх эканамістаў, менавіта дзейнасьць гэтай біржы забясьпечыла 8% прырост СУП Пакістана ў 2005 годзе[18]. Нядаўняя справаздача Credit Suisse пра фондавы рынак Пакістана сьведчыць аб ягоным стабільным росьце[19].

Карачы зьяўляецца аўтсорсынгавым цэнтрам Пакістана, тут разьвіты інфармацыйныя тэхналёгіі й электронныя сродкі масавай інфармацыі. Call-цэнтры сталі прыцягваць інвэстыцыі ад замежных кампаніяў, пры гэтым урад прыклаў высілкі для зьніжэньня падаткаў на цэлых 10%, каб атрымаць замежныя інвэстыцыі таксама й у IT-сэктары[20]. Многія пакістанскія незалежныя тэле- й радыёстанцыі знаходзяцца ў Карачы, у тым ліку сусьветна папулярныя: Business Plus, AAJ News, Geo TV, KTN[21], Sindh TV[22], CNBC Pakistan, TV One, ARY Digital, Indus Television Network, Samaa TV і Dawn News, а таксама некалькі мясцовых станцыяў.

У Карачы ёсьць некалькі буйных прамысловых зонаў, як то: Karachi Export Processing Zone, SITE, Korangi, Northern Bypass Industrial Zone, Bin Qasim і North Karachi, якія разьмешчаны на ўскраіне гораду[23]. У Karachi Expo Centre праводзіцца мноства рэгіянальных і міжнародных выставаў[24]. Існуе шмат праектаў далейшага разьвіцьця гораду. Сярод праектаў, варта адзначыць кампанію Emaar Properties, якая прапануе інвэставаць 43 млрд. даляраў у Карачы, дзеля разьвіцьця выспы Бундал, якая разьмешчана на адлегласьці 49 км ад Карачы[25]. Karachi Port Trust плянуе інвэставаць 20 млрд. рупіяў у будаўніцтва 593-мэтровага хмарачоса — Port Tower Complex на беразе Кліфтана[26]. Дадзены хмарачос будзе ўключаць у сябе гатэль, гандлёвы цэнтар, выстававы цэнтар і рэстаран з назіральнай галерэяй на панарамны выгляд узьбярэжжа й гораду[27].

Зьяўляючыся адным з найбольш хутка растучых гарадоў сьвету, Карачы сутыкаецца й з праблемамі, сярод якіх ёсьць такія як: коркі на дарогах, забруджваньне навакольнага асяродзьдзя, беднасьць і вулічная злачыннасьць. З-за гэтых праблемаў Карачы займае нізкія рэйтынгі ўва ўзроўні добраўпарадкаванасьці гарадоў: па дадзеных выданьня The Economist, горад займае 129 месца сярод 132 гарадоў[28], а выданьне BusinessWeek усталявала Карачы на ​​175 месца з 215 гарадоў у 2007 годзе (у параўнаньні з 170 месцам у 2006 годзе)[29].

Гарады-сябры

рэдагаваць

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ «The largest cities in the world and their mayors»
  2. ^ R.L. Forstall, R.P. Greene, and J.B. Pick, «Which are the largest? Why published populations for major world urban areas vary so greatly»
  3. ^ Pakistan City Karachi Online Information, Pakistancity.org
  4. ^ Karāchi на Брытаніке
  5. ^ Индо-Гангская равнина. ecosystema.ru
  6. ^ Горная энцыкляпэдыя. mining-enc.ru
  7. ^ Climate data - Karachi
  8. ^ Канчатковая справаздача аб праекце падрыхтоўкі мэга-гарадоў Карачы // Азіяцкі банк разьвіцьця, жнівень 2005 г.
  9. ^ karachi.htm The Karachi Coastline Case(недаступная спасылка)
  10. ^ Karachi: Step-motherly treatment
  11. ^ Правінцыйныя рахункі Пакістана: Мэтадалёгія й ацэнкі
  12. ^ Sindh, Balochistan’s share in GDP drops
  13. ^ Sindh’s GDP estimated at Rs240 billion
  14. ^ Sindh share in GDP falls by 1pc
  15. ^ Global city GDP rankings 2008-2025. PricewaterhouseCoopers
  16. ^ World Bank report: Karachi termed most business-friendly
  17. ^ Federal Board of Revenue Year Book 2006—2007
  18. ^ Пакістан: пасьля аварыі
  19. ^ Pakistan Stocks May Advance, Credit Suisse Says — Bloomberg
  20. ^ Information technology policy of Pakistan
  21. ^ Welcome to KTN
  22. ^ title=Sindh Sindh TV
  23. ^ Pakistan FPCCI.com.pk
  24. ^ Karachi Expo Centre. ExpoList.
  25. ^ Pakistan agrees $43bn development. BBC.co.uk
  26. ^ K.P.T. Projects
  27. ^ Port Tower Complex, Karachi
  28. ^ Where grass is Greener
  29. ^ World’s Top 100 Most Livable Cities — Businessweek

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Карачы&oldid=2349007»