Інтэрнэт

Інтэрнэ́т (Internet) — глябальная інфармацыйная сыстэма, часткі якой лягічна ўзаемазьвязаныя адно з адным пры дапамозе адзінай адраснай прасторы, заснаванай на выкарыстаньні пратаколу IP і маршрутызацыі пакетаў зьвестак. Інтэрнэт складаецца з мноства ўзаемна зьвязаных кампутарных сетак і забясьпечвае аддалены доступ да кампутараў, электроннай пошты, дошак аб’яваў, базаў зьвестак, дыскусійных груп і г. д. Інтэрнэт утварае сусьветны інфармацыйны асяродак і зьяўляецца фізычнай асновай для Сусьветнага павуціньня.

Пры ўжываньні слова «Інтэрнэт» у гутарковай мове часьцей за ўсё маецца на ўвазе Сусьветнае павуціньне і даступная ў ім інфармацыя, а не сама фізычная сетка.

Этымалёгія й ужываньне слова

Слова паходзіць ад ангельскага выразу INTERconnected NETworks (узаемазьвязаныя сеткі). Па-беларуску слова «Інтэрнэт» звычайна пішуць зь вялікай літары, але існуе тэндэнцыя пісаць гэтае слова з малой літарай «інтэрнэт» (што раюць таксама некаторыя мовазнаўцы). Беларускі сынонім слова «інтэрнэт» — «сеціва».

Гісторыя Інтэрнэту

Пачаткам Інтэрнэту лічыцца стварэньне сеткі Міністэрства абароны ЗША ARPANET напачатку кастрычніка 1969 году. У 1983 годзе ў ARPANET пачаў выкарыстоўвацца пратакол TCP/IP. У 1992 годзе ў Амстэрдаме (Нідэрлянды) заснавалі Эўрапейскі цэнтар міжсецявога дапасаваньня. 30 красавіка 1993 г. Інтэрнэт абвясьцілі агульнадаступным і бясплатным для ўсіх карыстальнікаў^[1]. 2 лістапада 2006 году колькасьць вэб-сайтаў дасягнула 100 мільёнаў^[2].

Футуралёгія Інтэрнэту

Футуралёгія інтэрнэ́ту — вобласьць навуковых ведаў, якая вызначае пэрспэктывы разьвіцьця сеткавай інфармацыйнай прасторы.

Сэрвэр Інтэрнэту

Сэ́рвэр інтэрнэ́ту — кампутар, падлучаны да сеціва, альбо працуючая на ім праграма, якае дае праграмам-кліентам доступ да разнастайных рэсурсаў.

Кожны сэрвэр, падлучаны да Інтэрнэту, мае два адрасы: лічбавы IP-адрас і сымбальны дамэнны адрас.

Асноўнымі тыпамі сэрвэраў зьяўляюцца:

WWW-сэрвэры, створаныя дзеля перадачы вэб-старонкі, узаемазьвязанай мультымэдыйнай інфармацыі, зьместу баз зьвестак і г. д.;
сэрвэры электроннай пошты й канфэрэнцыяў;
сэрвэры FTP, створаныя дзеля абмену файламі;
сэрвэры зносінаў у рэальным часе (чаты, IM);
сэрвэры, што забясьпечваюць працу Інтэрнэт-тэлефаніі;
сыстэмы трансьляцыі радыё і відэа праз Інтэрнэт.

Сачэньне

25 кастрычніка 1994 году прэзыдэнт ЗША Біл Клінтан падпісаў папраўкі ў разьдзел 18 «Злачынствы і крымінальны працэс» Кодэкса законаў ЗША. Паводле параграфа 2522 разьдзела 18, «Калі суд, які ўпаўнаважвае перахоп... або.. выкарыстаньне ўліку званкоў ці адсочвальнай прылады..., выяўляе, што апэратар сувязі ня выканаў патрабаваньне Закону аб замежным выведвальным сачэньні, то гэты суд можа... загадаць, каб апэратар яго безадкладна выканаў, а пастаўнік дапаможных паслугаў апэратару або вытворца перадавальнага ці пераключальнага абсталяваньня для апэратара безадкладна ўнёс патрэбныя зьмяненьні для таго, каб апэратар яго выканаў»^[3]. 5 жніўня 2007 году прэзыдэнт ЗША Джордж Ўокер Буш падпісаў папраўкі ў Закон «Аб замежным выведвальным сачэньні» 1978 году. Паводле паправак у Закон, «кіраўнік Нацыянальнай выведкі і галоўны пракурор могуць на тэрміны да 1-го году ўпаўнаважыць на збор замежных выведкавых дадзеных датычна асобаў, якія, як абгрунтавана лічыцца, знаходзяцца па-за Злучанымі Штатамі»^[4]. У выніку Агенцтва нацыянальнай бясьпекі (АНБ) ЗША распрацавала «Плянавальную прыладу для аб'яднаньня, сынхранізаваньня і кіраваньня сродкамі» (ПАСКС; анг. Planning tool for Resource Integration, Synchronization and Management, PRISM). Гэтую прыладу сталі выкарыстоўваць для адсочваньня электронных паведамленьняў у Сеціве, у тым ліку ў сацыяльных сетках. 6 чэрвеня 2013 году ангельская газэта «Гардыян» («Ахоўнік») надрукавала выкрыцьцё ПАСКС (PRISM) на падставе 9000 дакумэнтаў, якія перадаў супрацоўнік АНБ Эдвард Сноўдэн^[5].

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ Надзея Нікалаева. З чаго пачаўся інтэрнэт // Зьвязда : газэта. — 14 чэрвеня 2013. — № 108 (27473). — С. 3. — ISSN 1990-763x.
^ Сто мільёнаў адрасоў // Звязда : газэта. — 3 лістапада 2006. — № 239 (25828). — ISSN 1990-763x.
^ Закон ЗША «Аб дапамозе праваахоўнікам у галіне сувязі» 1994 году (анг.) // Вікікрыніцы, 8 сакавіка 2013 г. Праверана 24 траўня 2018 г.
^ Закон «Аб абароне Амэрыкі» 2007 году (анг.) // Выдавецтва ўраду ЗША, 5 жніўня 2007 г. Праверана 24 траўня 2018 г.
^ Вадзім Гігін. Таталітарызм 2.0 // Зьвязда : газэта. — 6 ліпеня 2013. — № 123 (27488). — С. 2. — ISSN 1990-763x.

Вонкавыя спасылкі

Каталёг спасылак пра інтэрнэт на DMOZ

[1] Надзея Нікалаева. З чаго пачаўся інтэрнэт // Зьвязда : газэта. — 14 чэрвеня 2013. — № 108 (27473). — С. 3. — ISSN 1990-763x.

[2] Сто мільёнаў адрасоў // Звязда : газэта. — 3 лістапада 2006. — № 239 (25828). — ISSN 1990-763x.

[3] Закон ЗША «Аб дапамозе праваахоўнікам у галіне сувязі» 1994 году (анг.) // Вікікрыніцы, 8 сакавіка 2013 г. Праверана 24 траўня 2018 г.

[4] Закон «Аб абароне Амэрыкі» 2007 году (анг.) // Выдавецтва ўраду ЗША, 5 жніўня 2007 г. Праверана 24 траўня 2018 г.

[5] Вадзім Гігін. Таталітарызм 2.0 // Зьвязда : газэта. — 6 ліпеня 2013. — № 123 (27488). — С. 2. — ISSN 1990-763x.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]