Дзіцятка Хрыстос

Дзіця́тка Хрысто́с (па-нямецку: Christkind, вымаўляецца [ˈkʁɪstkɪnt]) — традыцыйны пэрсанаж, які прыносіць падарункі на Раство ў Аўстрыі, Швайцарыі, Нямеччыне (паўднёвай і заходняй), Чэхіі, Славеніі, Харватыі, Італіі (Паўднёвы Тыроль), Ліхтэнштайне, Люксэмбургу, Бэльгіі, Гішпаніі, Партугаліі, Славаччыне, Вугоршчыне, Францыі (паўночна-ўсходняя частка), Польшчы (Верхняя Сылезія), Гішпанскай Амэрыцы, Бразыліі (паўднёвай), Канадзе (Квэбэк). У Італіі завецца Gesù Bambino, у Партугаліі Menino Jesus, у Вугоршчыне Jézuska, у Славаччыне Ježiško, у Чэхіі Ježíšek, у Лацінскай Амэрыцы «Niño Dios» ці «Niño Jesús», у Харватыі Isusić ці Isusek, што амаль паўсюль азначае маленькага Ісуса.

Мінуўшчына

Ідэю Дзіцятка Хрыста як носьбіта падарункаў ў часе эўрапейскай Рэфармацыі ўхваліў Марцін Лютэр. У XVI—XVII стагодзьдзях шматлікія эўрапейскія пратэстанты прынялі гэтага пэрсанажа і перанесьлі традыцыйную дату ўручэньня падарункаў на конадзень Раства замест 6 сьнежня^[1]. Такім чынам Лютэранская Царква нагадвала дзецям пра Ісуса Хрыста, у гонар якога названы гэты калядны пэрсанаж^[2]. У XIX стагодзьдзі Дзіцятка Хрыстос быў прыняты і ў каталіцкіх рэгіёнах Нямеччыны^[3], аднак надзіва хутка стаў замяняцца сэкулярызаванай вэрсіяй «Вайнахтсмана» (Санта-Кляўса) ва ўласна пратэстанцкіх рэгіёнах.

Апісаньне

Калядны анёлак на калядным кірмашы ў Нюрнбэргу

Дзіцятка Хрыстос у нямецкай традыцыі мала падобны да гістарычнага Ісуса Хрыста. Ён уяўляе зь сябе эльфападобнае дзіця, звычайна бялявае і з анёльскімі крыламі^[4]. Часам гэтага пэрсанажа называюць таксама калядным анёлкам. Дзеці ніколі ня бачаць Дзіцятку Хрыста пэрсанальна, а толькі знаходзяць ад яго падарункі на Раство.

У заходненямецкім Энгельскірхэне шторок адчыняецца пошта Дзіцяткі Хрыста, куды за паўтарамесячны сэзон прыходзіць каля 130 000 тысячаў лістоў з усяго сьвету. З 2018 року пошта прымае лісты і адказвае па-беларуску^[5].

Назвы іншымі мовамі

Мова	Найменьне
вугорская	Jézuska
гішпанская	El Niño Dios / El Niño Jesús
італьянская	Bambino Gesù / bambino di Cristo
маскальская	Младенец Иисус
нямецкая	Christkind
партугальская	Menino Jesus
польская	Dzieciątko (Верхняя Сылезія), Aniołek (Цешынская Сылезія і Малапольшча)
славацкая	Ježiško
харвацкая	Isusić / Isusek / Jezušek
чэская	Ježíšek

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ Bruce David Forbes. Christmas: a candid history. — University of California Press, 2007. — С. 68—79. — 196 с. — ISBN 978-0-52-025802-0
^ Siefker, Phyllis Santa Claus, Last of the Wild Men: The Origins and Evolution of Saint Nicholas, Spanning 50,000 Years. — McFarland, 1997. — С. 158. — ISBN 978-0-78-640246-5
^ Perry, Joe Christmas in Germany: A Cultural History. — Univ of North Carolina Press, 2010. — С. 36. — ISBN 978-0-80-789941-0
^ Clement A. Miles. Christmas customs and traditions, their history and significance. — Courier Corporation, 1976. — С. 230. — ISBN 978-0-48-623354-3
^ Калядны анёл (іх Дзед Мароз) з Нямеччыны адказвае дзецям цяпер і па-беларуску // Наша Ніва, 14 лістапада 2018 г. Праверана 6 сьнежня 2018 г.

Вонкавыя спасылкі

Дзіцятка Хрыстос — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Пошта Дзіцяткі Хрыста ў Нямеччыне (ням.)
Пошта Дзіцяткі Хрыста ў Аўстрыі (ням.)
Дзіцятка Хрыстос Марціна Лютэра (ням.)

[1] Bruce David Forbes. Christmas: a candid history. — University of California Press, 2007. — С. 68—79. — 196 с. — ISBN 978-0-52-025802-0

[Siefker1997-2] Siefker, Phyllis Santa Claus, Last of the Wild Men: The Origins and Evolution of Saint Nicholas, Spanning 50,000 Years. — McFarland, 1997. — С. 158. — ISBN 978-0-78-640246-5

[Perry2010-3] Perry, Joe Christmas in Germany: A Cultural History. — Univ of North Carolina Press, 2010. — С. 36. — ISBN 978-0-80-789941-0

[4] Clement A. Miles. Christmas customs and traditions, their history and significance. — Courier Corporation, 1976. — С. 230. — ISBN 978-0-48-623354-3

[5] Калядны анёл (іх Дзед Мароз) з Нямеччыны адказвае дзецям цяпер і па-беларуску // Наша Ніва, 14 лістапада 2018 г. Праверана 6 сьнежня 2018 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]