Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатар імя Якуба Коласа

Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатар імя Якуба Коласа — адзін з найстарэйшых існуючых беларускіх тэатраў. Адзіны нацыянальны тэатральны калектыў у Беларусі, які працуе ў абласным цэнтры.

Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатар імя Якуба Коласа
Будынак тэатру
Дата ўтварэньня	21 лістапада 1926 (97 гадоў таму)
Тып	Тэатар
Юрыдычны статус	дзяржаўная ўстанова
Месцазнаходжаньне	Віцебск, вул. Замкавая, д. 2
Дырэктар—-мастацкі кіраўнік	Валер Анісенка
Загадчык мастацка-пастановачнай часткі	Рыгор Сухавал
Галоўны мастак	Сьвятлана Макаранка
Загадчык музычнае часткі	Аляксандар Крыштафовіч
Сайт	http://kolastheatre.by
Колішняя назва	Беларускі дзяржаўны тэатар Другі (БДТ-2)

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  213Г000028

Гісторыя

Днём нараджэньня тэатру лічыцца 21 лістапада 1926 году, калі ў Віцебску на базе выпускнога курсу Беларускае драматычнае студыі пры МХАТ (Маскоўскі мастацкі акадэмічны тэатар) быў адкрыты Беларускі Дзяржаўны тэатар Другі (БДТ-2). Першапачаткова рэпэртуар тэатру складаўся з пастановаў, падрыхтаваных у Беларускай драматычнай студыі. Першы спэктакль студыі — «У былыя часы» І. Бэна.

У гады Вялікай Айчыннай вайны з 1941 году тэатар працаваў ва Ўральску, а потым (1943—1944) — у Арэхава-Зуева. У кастрычніку 1944 году тэатар вярнуўся ў Віцебск.

У 1944 годзе тэатру было нададзена імя народнага пісьменьніка Беларусі Якуба Коласа. З 1964 году тэатар працуе ў будынку на плошчы Тысячагодзьдзя Віцебску (да 1974 году яна называлася Тэатральнай).

У 1977 годзе тэатру нададзенае званьне акадэмічнага. У сэзоне 1992 году колькасьць гледачоў на вечаровых спэктаклях павялічылася на 22% да 1991 году. У 2001 годзе за высокія дасягненьні ў галіне разьвіцьця беларускае тэатральнае культуры Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь надаў тэатру статус «Нацыянальнага».

Сярод выпускнікоў Беларускае драматычнае студыі, чые імёны ўвайшлі ў гісторыю беларускага тэатральнага мастацтва, — народныя артысты СССР Аляксандар Ільінскі, Павал Малчанаў, народныя артысты БССР Яніна Глебаўская, Алена Радзялоўская, Любоў Мазалеўская, Марыя Бялінская, Цімох Сяргейчык, заслужаныя артысты БССР Алена Лагоўская, Леанід Маркевіч, заслужаны дзяяч мастацтваў Беларусі Мікола Міцкевіч. Сярод выдатных майстроў сцэны, якія выйшлі з драматычных студый тэатру,: народныя артысты Беларусі 3інаіда Канапелька, Ёсіф Матусевіч, Анатоль Трус, Анатоль Шэлег, Яўген Шыпіла, Леанід Трушко; заслужаныя артысты БССР Акцябрына Мельдзюкова, Галіна Каралькова, Людміла Пісарава. Сярод знакамітых артыстаў-коласаўцаў — народныя артысты СССР Фёдар Шмакаў, Мікалай Яроменка (старэйшы), народныя артысты БССР Георгі Дубаў, Мікалай Звездачотаў, Уладзімер Куляшоў, Галіна Маркіна, Канстанцін Саньнікаў, заслужаныя артысты Беларусі Марына Маркоўская, Барыс Левін, Мікалай Цішачкін, Алесь Лабанок, Баляслаў Сяўко, Генадзь Шкуратаў.

У тэатры працавалі высокапрафэсійныя рэжысэры: Віктар Дарвішаў, Навум Лойтар, Юры Шчарбакоў, Ёсіф Папоў, Сямён Казіміроўскі, Барыс Эрын, Аляксандар Смелякоў, Валер Мазынскі, Валер Масьлюк, Рыд Таліпаў. Сёньня ў тэатры працуюць рэжысэры-пастаноўнікі Юры Лізянгевіч і Міхась Краснабаеў.

Адметныя пастаноўкі

• «Паўлінка» (1936)
• «Раскіданае гняздо» (1951)
• «Сон на кургане» (2007)

Трупа

Народныя артысты Беларусі Сьвятлана Акружная Тадэвуш Кокштыс

Заслужаныя артысты Беларусі Вячаслаў Грушоў Тамара Скварцова Рыгор Шацько

Артысты Натальля Аладка Вадзім Асьвяцінскі Ульяна Ацясава Валянціна Багданава Анжаліка Баркоўская Ларыса Баярынцава (Антосева) Яўген Берасьнёў Галіна Букаціна Генадзь Гайдук Раіса Грыбовіч Вікторыя Грыева Зінаіда Гурбо Віктар Дашкевіч Ягор Дзяюн Сьвятлана Жукоўская Уладзіслаў Жураўлёў Цімур Жусупаў Людміла Заграбельная Тамара Кабяк Максім Каржыцкі Руслан Карнякоў Андрэй Качан Тамара Краснабаева-Чарняк Юлія Крашэўская Вольга Куляшова Пятро Ламан Тацьцяна Ліхачова Георгі Лойка Яўген Лук'янаў Ніна Обухава Валянціна Петрачкова Натальля Саламаха-Конанава Уладзімер Сівіцкі Сьвятлана Сухадолава Аляксандар Фралоў Юрась Цьвірка Валянцін Цьвяткоў Ірына Цішкевіч Юлія Чуліна Анастасія Чыстабаева Алена Шарэпчанка

Рэпэртуар

«Бацька» (прэм’ера — сакавік 2004 г.) «Вельмі простая гісторыя» (прэм’ера — чэрвень 2010 г.) «Візіт дамы» (прэм’ера — 7 кастрычніка 2012 г.) «Дажыць да прэм’еры» (прэм’ера — люты 2013 г.) «Ён. Яна. Акно. Нябожчык.» (прэм’ера — люты 2005 г.) «Жарты» «За двума зайцамі» (прэм’ера — чэрвень 2006 г.)

«Леанарда?» (прэм’ера — студзень 2013 г.) «Леаніды не вернуцца на Зямлю» (прэм’ера — 17 сакавіка 2012 г.) «Легенда пра каханьне» (прэм’ера — 15 траўня 2012 г.) «Ліфт» (прэм’ера — 30 лістапада 2012 г.) «Несьцерка» (прэм’ера — 18 траўня 1941 г.) «О-ля-ля!» (прэм’ера — 18 кастрычніка 2009 г.) «Пазычанае шчасьце» (прэм’ера — красавік 2009 г.)

«Палёты з анёлам» (прэм’ера — ліпень 2012 г.) «Парадоксы пачуцьцяў» (прэм’ера — 9 сьнежня 2012 г.) «Песьні ваўка» (прэм’ера — 10 кастрычніка 2012 г.) «Псіхааналітык для псіхааналітыка» (прэм’ера — люты 2007 г.) «Шагал… Шагал…» (прэм’ера — кастрычнік 1999 г.) «Што баліць?» (прэм’ера — 9 сакавіка 2013 г.) «Я чакаю сапраўднага мужчыну» (прэм’ера — чэрвень 2011 г.)

Узнагароды

• 1946 год — Дзяржаўная прэмія СССР за спэктакль «Несьцерка» В. Вольскага (прэм’ера спэктаклю адбылася 18 траўня 1941 году)
• 1968 год — Дзяржаўная прэмія БССР за спэктакль «Шостае ліпеня» М. Шатрова
• 1976 год — прэмія Ленінскага камсамола Беларусі за спэктакль «Сымон-музыка» паводле Якуба Коласа
• 1986 год — Дзяржаўная прэмія БССР за спэктакль «Вечар» А. Дударава

Будынак тэатру

Будынак тэатру пабудаваны ў 1958 годзе (архітэктары А. Максімаў і І. Рыскіна). Галоўным фасадам зьвернуты да плошчы 1000-годдзя Віцебску. Галоўны фасад мае выгляд 8-калённага дарычнага порціка, завершанага трохкутным франтонам. Бакавыя фасады ўпрыгожаныя рустам ды пілястрамі. Задні фасад вырашаны ў выглядзе 4-калённага порціка. Трох’ярусная глядзельная заля з партэрам і двума балконамі ўмяшчае 758 гледачоў.

Літаратура

• Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка горада Віцебска: У 2-х кн. Кн. 2-я / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. БелЭн, 2003. С. 495—470. ISBN 985-11-0257-1
• Гаробчанка Т. Я., Няфёд Н. У., Iваноускi В. С. Нацыянальны акадэмiчны драматычны тэатр iмя Якуба Коласа. / Р. Б. Смольскі і інш.; навуковы рэдактар А. І. Лакотка // Беларусы : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская навука, 2012. — Т. 13: Тэатральнае мастацтва. — С. 454—556. — ISBN 978-985-08-1360-2.
• Сабалеускi А. В., Савiцкая А. А. Другi беларускi тэатр (1921-1941 гг.) . / Р. Б. Смольскі і інш.; навуковы рэдактар А. І. Лакотка // Беларусы : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская навука, 2012. — Т. 13: Тэатральнае мастацтва. — С. 246—266. — ISBN 978-985-08-1360-2.
• Мік. Таўбэ. «Бакханкі». (Пастаноўкі БДТ-2). // Чырвоная зьмена : газэта. — 1927, 31 сьнежня. — № 145 (527). — С. 4.
• Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя / Рэдактар: Пашкоў Г. П. і інш.. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2002. — Т. 2: Л—Я. — 571 с. — 4000 ас. — ISBN 985-11-0259-8
• Витебск: Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Мн., БелСЭ им. П. Бровки, 1988.

Вонкавыя спасылкі

Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатар імя Якуба Коласа — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Сайт тэатра
• Інфармацыя аб тэатры на сайце Vitebsk.biz
• Інфармацыя аб тэатры на сайце Кино-Театр.ru
• Інфармацыя аб тэатры на сайце Беларускія акторы тэатру і кіно
• Афіша тэатру(недаступная спасылка) на сайце interfax.by
• Адкрытая група, прысьвечаная тэатру на сайце В контакте