Уладзімер Аляксеевіч Арлоў

	Уладзімер Арлоў; лац. Uładzimier Arłoŭ
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	25 жніўня 1953 (71 год); Полацак, Віцебская вобласьць, БССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	літаратар, паэт, гісторык
Жанр	верш, гістарычная проза, гістарычная публіцыстыка
Мова	беларуская мова і расейская мова
Узнагароды	Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар) Гліняны Вялес (1998) Залаты апостраф прэмія Цёткі (2017) Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца Залатая літара[d] Прэмія імя Алеся Адамовіча (ПЭН-цэнтар) (2016) прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі[d] (1986) Літаратурная прэмія імя Ўладзімера Караткевіча[d] Алека[d] (2016)
Подпіс
	Уладзімер Арлоў у Вікісховішчы
	http://arlou.by

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Уладзімер Арлоў.

Уладзіме́р Аляксе́евіч Арло́ў (нарадзіўся 25 жніўня 1953 году, Полацак) — беларускі празаік, паэт, гісторык.

Біяграфія

Уладзімер Арлоў нарадзіўся ў сям’і інтэлігентаў (маці працавала выкладчыцай гісторыі, бацька — пракурорам). Скончыў гістарычны факультэт БДУ (1975). Працаваў у Наваполацку настаўнікам гісторыі (1975—1976), карэспандэнтам, загадчыкам аддзелу, намесьнікам рэдактара гарадской газеты «Хімік» (1976—1986), пасьля пераезду ў Менск — рэдактарам выдавецтва «Мастацкая літаратура» (1988—1997). Сябра Саюзу беларускіх пісьменьнікаў і Беларускага ПЭН-цэнтру. З 1988 у БНФ «Адраджэньне», двойчы выбіраўся ў Сойм БНФ. Цяпер беспартыйны. Грэка-каталік. Жыве ў Менску.

У сакавіку 2024 году антыбеларуская частка летувіскай супольнасьці абвясьціла Ўладзімера Арлова «галоўным ідэолягам ліцьвінізму» і выступіла з пагрозамі на адрас гісторыка, што прычынілася сьпярша да скасаваньня, а потым пераносу яго сустрэчы з чытачамі ў Вільні^[2]. Тым часам памагатыя рэжыму Лукашэнкі (расейскай акупацыйнай адміністрацыі) яшчэ ў кастрычніку 2022 году абвясьцілі гістарычныя кнігі Ўладзімера Арлова «экстрэмісцкімі матэрыяламі» і пачалі зьнішчаць іх — у прыватнасьці, першае і другое выданьне кнігі «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды ды Касьцюшкі»^[3].

Навуковая і творчая дзейнасьць

Піша пра найважнейшыя падзеі, зьявы і постаці беларускай гісторыі, малавядомыя гістарычныя факты^[4]. У кнізе «Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае» падкрэсьлівае, што «мы — беларусы, але мы і ліцьвіны, спадкаемцы гісторыі і культуры магутнай эўрапейскай дзяржавы — Вялікага Княства Літоўскага»^[5]

Дэбютаваў вершамі ў студэнцкім самвыдавецкім часопісе «Блакітны ліхтар» (Наваполацак, 1973). Падчас навучаньня ў БДУ стаў адным з ініцыятараў выпуску ў Мінску самвыдавецкага літаратурнага альманаху «Мілавіца» (1974—1976), за што выклікаўся ў КДБ, для «прафіляктычных гутарак». Разам з В. Мудровым у 1970—1980-х узяў удзел у памнажэньні і пашырэньні шэрагу забароненых на той час беларускіх выданьняў, сярод якіх быў «Расейска-беларускі (крыўскі) слоўнік» В. Ластоўскага.

Вядомасьць прынесла проза, творы гістарычнай тэматыкі, затым зьвярнуў на сябе ўвагу як арыгінальны эсэіст і паэт.

Аўтар шматлікіх кніг прозы, паэзіі, гістарычных нарысаў і эсэ.

Творы Ўладзімера Арлова перакладаліся на шмат якія мовы, у тым ліку на ангельскую, нямецкую, польскую, швэдзкую, чэскую, украінскую, вугорскую, францускую, румынскую, расейскую, эстонскую, летувіскую, латыскую, славацкую, грузінскую ды інш. . Больш чым на 25 моваў перакладзенае напісанае ў 1990 эсэ «Незалежнасьць — гэта…».

Аўтар сцэнарыяў навукова-дакумэнтальных фільмаў «Еўфрасіньня Полацкая», «Полацкія лябірынты», «Сімяон Полацкі» ды іншых.

Пераклаў з расейскай мовы на беларускую кнігу Мікалая Улашчыка «Была такая вёска» (1989), з украінскай мовы на беларускую кнігі Валерыя Шаўчука «Забойства Пятра Невядомага» (1993), Аляксандра Ірванца «Роўна / Ровно» (2007).

Ацэнкі

«Уладзімер Арлоў — майстар гістарычнай прозы, іранічны эсэіст. Філіграннае валоданьне стылем і сакавіта-грубаваты гумар зрабілі яго адным з самых папулярных пісьменьнікаў краіны». (Часопіс «ARCHE»).

Бібліяграфія

Добры дзень, мая Шыпшына. Апавяданні, аповесць. — Мн., 1986
День, калі ўпала страла. Аповесці і апавяданні. — Мн., 1988
Асветніца з роду Усяслава. Ефрасіння Полацкая. — Мн., 1989
Пока не погасла свеча. Повести и рассказы. — М., 1990
Там, за дзвярыма. Вершы ў прозе. — Мн., 1991
Рандэву на манеўрах. Аповесць. Апавяданні. — Мн., 1992
Еўфрасіння Полацкая. Евфросиния Полоцкая. — Мн., 1992
Прысуд выканаў невядомы. Ігнат Грынявіцкі. — Мн., 1992
«Совершенно секретно», альбо Адзін у трох іпастасях. Літаратурна-публіцыстычныя артыкулы. Эсэ. — Мн., 1992
Міласць князя Гераніма. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1992
Мой радавод да пятага калена. Эсэ. — Мн., 1993
Пяць мужчын у леснічоўцы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1994
Таямніцы полацкай гісторыі. Гістарычныя эсэ. — Мн., 1994, 2000, 2002, 2008
Фаўна сноў. Вершы. — Мн., 1995
Тайны полоцкой истории. Історіческіе эссе. — Мн., 1995, 2012
Адкуль наш род. Апавяданні. — Мн., 1996; Вільня, 2000, 2003
Рэквіем для бензапілы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 1998
Божая кароўка зь Пятай авэню. Эсэ. — Мн., 1998
Жыватворны сімвал Бацькаўшчыны. Гісторыя Крыжа святой Еўфрасінні Полацкай. Животворный символ Отчизны. История креста святой Евфросинии Полоцкой. — Мн., 1998
Дзесяць вякоў беларускай гісторыі. (У суаўтарстве з Генадзем Сагановічам). 862—1918. Падзеі. Даты. Ілюстрацыі. — Вільня, 1999, 2000, 2002
Еўфрасіння Полацкая. Жыццяпіс і даследаванне спадчыны асветніцы. — Мн., 2000
Requiem dla piły motorowej. Proza. — Białystok, 2000
Десять веков белорусской истории. 862—1918. События. Даты. Иллюстрации. (В соавторстве с Генадзем Сагановичем). — Вильня, 2001
Сны імператара. Апавяданні. Аповесці. Эсэ. — Мн., 2001
Краіна Беларусь. Ілюстраваная гісторыя. Мастак Зьміцер Герасімовіч. — Марцін (Славакія), 2003, Браціслава, 2012, 2013
Ордэн Белай Мышы. Аповесці. Апавяданні. — Мн., 2003, 2013
Адкусі галаву вароне. Эсэ. — Мн., 2003
Каханак яе вялікасці. Гістарычныя апавяданні. Эсэ. — Мн., 2004
Час чумы. Гістарычныя аповесці. Апавяданні. — Мн., 2005
Реквієм для бензопилки. Оповідання та повість. — Київ, 2005
Сланы Ганібала. Выбраныя эсэ. — Мн., 2005
Ад Полацка пачаўся свет. Гістарычныя эсэ. — Мн., 2005
Kochanek jej wysokości. Proza. — Wrocław. 2006
Паром празь Ля-Манш. Вершы. — Мн., 2006
Час чумы. Аўдыёкніга. — Мн., 2006
Імёны Свабоды. Эсэ. — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2007, 2009, 2015, 2020
Адкуль наш род. Аўдыёкніга. — Мн.,, 2007
Таямніцы полацкай гісторыі. Аўдыёкніга. — Мн,, 2008
Сны імператара. Аўдыёкніга. — Мн., 2008
Паўстанцы. Аўдыёкніга. — Мн., 2008
Паром празь Ля-Манш. Аўдыёкніга. — Мн., 2008
Ордэн Белай Мышы. Аўдыёкніга. — Мн., 2008
Prom przez kanał La Manche. Wiersze. — Gdańsk., 2009
Усё па-ранейшаму толькі імёны зьмяніліся. Вершы. — Мн., 2009
Ля Дзікага Поля. Гістарычныя апавяданні. Аповесць. Эсэ. — Мн., 2010
Імёны Свабоды. Аўдыёкніга — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2011
Пакуль ляціць страла. 100 пытаньняў пісьменьніку. — Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода, 2012
Сьвецяцца вокны ды нікога за імі. Вершы. — Мн., 2012
Краіна Беларусь: Вялікае Княства Літоўскае. Ілюстраваная гісторыя. Мастак Зьміцер Герасімовіч. — Браціслава, 2012, 2013
Страна Беларусь. Иллюстрированная история. Художник Змицер Герасимович. — Братислава, 2013
This country called Belarus. An Illustrated History — Bratislava, 2013
Ад Полацка пачаўся свет. My Polacak, the Cradle of the World — Мн., 2014
Patria aeterna: apaviadańni — Miensk, 2015
Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касцюшкі. Мастак Павел Татарнікаў, Мн., 2016, 2017, 2019
Танцы над горадам. Тры аповесці — Мн., 2017
Краіна Ур. Вершы. — Мн., 2018
Я марыў стаць шпіёнам. Выбраная проза. Мн., 2018
Вустрыцы а пятай раніцы. Выбраныя эсэ. Мн., 2018
Архіварыус Война. Гістарычная проза. Мн., 2018
Танцы на горадам. Проза апошніх гадоў. Мн, 2018
Belarus. The epoch of the Grand Duchy of Lithuania. An illustrated history. — Vilnius, 2018
Faszination Belarus. Illustrierte Geschichte. Eines unbekannten landes. — Vilnius, 2018
Паручнік Пятровіч і прапаршчык Здань. Балады — Мн., 2018
Porucznik Piatrowicz i chorąży Duch. Ballady — Lublin, 2021
Все як раніше лише імена змінилися. Вірші — Київ, 2021
Краєвид з ментоловим ароматом. Коротка проза — Львів, 2021

Узнагароды

1986 — Прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі за кнігу «Добры дзень, мая Шыпшына».
1990 — Мэдаль Францішка Скарыны «за ўнёсак у распрацоўку тэмы гістарычнага мінулага Беларусі ў літаратуры».
1993 — Выдавецкая прэмія імя Ўладзімера Караткевіча за кнігі «Еўфрасіння Полацкая» і «Рандэву на манеўрах».
1996 — Літаратурная прэмія імя Францішка Багушэвіча Беларускага ПЭН-цэнтру за кнігу «Таямніцы полацкай гісторыі».
1998 — Прэмія Таварыства вольных літаратараў «Гліняны Вялес» за кнігу «Божая кароўка зь Пятай авеню».
2004 — Прэмія імя Барыса Кіта (Нямеччына).
2006 — Прэмія «Залатая літара» за кнігу вершаў «Паром праз Ла-Манш».
2010 — Міжнародная прэмія «Эўрапейскі паэт свабоды» (Польшча) за кнігу «Паром празь Ля-Манш»)^[6].
2015 — Прэмія часопісу «Дзеяслоў» «Залаты апостраф» за аповесьць «Танцы над горадам».
2015 — Срэбны мэдаль «Zasłużony Kulturze Gloria Artis» (Польшча).
2016 — Міжнародная літаратурная прэмія «Алеко» (Баўгарыя).
2016 — Літаратурная прэмія імя Алеся Адамовіча Беларускага ПЭН-цэнтру за кнігу «Імёны Свабоды».
2017 — Прэмія Цёткі за кнігу «Айчына: маляўнічая гісторыя. Ад Рагнеды да Касцюшкі».
2018 — Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца за кнігу «Танцы над горадам».
2019 — Мэдаль 100 гадоў БНР Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.

Крыніцы

^ Arlou, Uladzimir // CONOR.SI
^ «Не можам гарантаваць бяспекі». У Вільні адмянілі сустрэчу з Уладзімірам Арловым, Наша Ніва, 21 сакавіка 2024 г.
^ Жыхар Кобрыня атрымаў 10 дзён арышту за кнігу Ўладзімера Арлова, Радыё Свабода, 1 чэрвеня 2024 г.
^ Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага: біябібліяграфічны даведнік / С. Марозаў. — Горадня — Каўнас, 2022. С. 28.
^ Арлоў У. Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае. — KALLIGRAM, 2012. С. 161.
^ http://nn.by/?c=ar&i=36669

Вонкавыя спасылкі

[_c7217540fae898db-1] Arlou, Uladzimir // CONOR.SI

[2] «Не можам гарантаваць бяспекі». У Вільні адмянілі сустрэчу з Уладзімірам Арловым, Наша Ніва, 21 сакавіка 2024 г.

[3] Жыхар Кобрыня атрымаў 10 дзён арышту за кнігу Ўладзімера Арлова, Радыё Свабода, 1 чэрвеня 2024 г.

[4] Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага: біябібліяграфічны даведнік / С. Марозаў. — Горадня — Каўнас, 2022. С. 28.

[5] Арлоў У. Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае. — KALLIGRAM, 2012. С. 161.

[6] ttp://nn.by/?c=ar&i=36669

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Асабістыя зьвесткі
Уладзімер Арлоў лац. Uładzimier Arłoŭ

Нарадзіўся	25 жніўня 1953(1953-08-25) (71 год) Полацак, Віцебская вобласьць, БССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	літаратар, паэт, гісторык
Жанр	верш, гістарычная проза, гістарычная публіцыстыка
Мова	беларуская мова і расейская мова^[1]
Узнагароды	Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар) Гліняны Вялес (1998) Залаты апостраф прэмія Цёткі (2017) Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца Залатая літара^[d] Прэмія імя Алеся Адамовіча (ПЭН-цэнтар) (2016) прэмія Ленінскага камсамолу Беларусі^[d] (1986) Літаратурная прэмія імя Ўладзімера Караткевіча^[d] Алека^[d] (2016)
Подпіс
Уладзімер Арлоў у Вікісховішчы
http://arlou.by