Рэчкі

вёска ў Крывасельскім сельсавеце
(Перанакіравана з «Рэчкі (Крывасельскі сельсавет)»)

Рэ́чкі[1]вёска ў Беларусі, на рацэ Жучцы. Уваходзяць у склад Крывасельскага сельсавету Вялейскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2008 год — 118 чалавек. Знаходзяцца за 16 км на паўночны ўсход ад Вялейкі, за 14 км ад чыгуначнай станцыі Княгінін (лінія МаладэчнаПолацак), на аўтамабільнай дарозе ВялейкаДокшыцы.

Рэчкі
лац. Rečki
Новая царква Сьвятога Духа на месцы згарэлай
Новая царква Сьвятога Духа на месцы згарэлай
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Менская
Раён: Вялейскі
Сельсавет: Крывасельскі
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1771
Паштовы індэкс: 222445
Нумарны знак: 5
Геаграфічныя каардынаты: 54°34′54.98″ пн. ш. 27°5′26.02″ у. д. / 54.5819389° пн. ш. 27.0905611° у. д. / 54.5819389; 27.0905611Каардынаты: 54°34′54.98″ пн. ш. 27°5′26.02″ у. д. / 54.5819389° пн. ш. 27.0905611° у. д. / 54.5819389; 27.0905611
Рэчкі на мапе Беларусі ±
Рэчкі
Рэчкі
Рэчкі
Рэчкі
Рэчкі
Рэчкі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Рэчкі — даўняе мястэчка гістарычнай Ашмяншчыны (частка Віленшчыны). Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Сьвятога Духа, помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры XVIII ст., які сьпярша пацярпеў ад маскоўскай перабудовы, а ў 2007 годзе згарэў.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Упершыню Рэчкі ўпамінаюцца ў XVI стагодзьдзі. У 1520 годзе яны былі ў валоданьні Нарушэвічаў, якія далі зямельны фундуш у вёсцы Кавалеўскай царкве.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Рэчкі ўвайшлі ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1664 годзе Рэчкі мелі статус мястэчка і знаходзіліся ў валоданьні У. Шмелінга, старосты вількамірскага. У 1765 годзе мястэчка ўваходзіла ў Губскае староства і налічвала 5 двароў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Рэчкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Вялейскім павеце Віленскай губэрні. На 1800 год мястэчка было ў дзяржаўнай уласнасьці і налічвала 12 двароў, дзейнічалі царква і юдэйская малітоўная школа, існаваў аднайменны засьценак (1 двор). На 1859 год у Рэчках быў 21 двор. У 1864 годзе з мэтай маскалізацыі колішняга Вялікага Княства Літоўскага расейскія ўлады адкрылі тут народную вучэльню. На 1866 году ў мястэчку было 24 двары. На 1886 год Рэчкі ўваходзілі ў склад Рабунскай воласьці і налічвалі 26 двароў, у мястэчку дзейнічалі царква і сынагога, працавалі школа, ветраны млын і 2 шынкі. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, 39 двароў, дзейнічалі царква і сынагога, працавалі народная вучэльня, 2 крамы і 3 шынкі. У пачатку XX ст. існавалі сяло Рэчкі (322 дзесяціны зямлі) і аднайменная сядзіба (33 дзесяціны зямлі).

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Рэчкі занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час рэдагаваць

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Рэчкі абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Рэчкі апынуліся ў складзе міжваенннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Вялейскага павету Віленскага ваяводзтва. На 1923 год тут было 50 двароў. У 1938 годзе мястэчка ўваходзіла ў склад Куранецкай гміны і налічвала 60 двароў.

У 1939 годзе Рэчкі ўвайшлі ў БССР, у Куранецкі раён Вялейскай, з 1944 году — Маладэчанскай, з 1960 году — Менскай вобласьці. 12 кастрычніка 1940 году Рэчкі сталі цэнтрам сельсавету, у гэты час тут было 60 двароў, працавалі млын, вапнавы і цагельны заводы, існавалі ганчарны і рыбны промыслы. Статус паселішча панізілі да вёскі. У Другую сусьветную вайну з 25 чэрвеня 1941 да 3 ліпеня 1944 году вёска знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

На 1988 год У Рэчках было 82 гаспадаркі, працавалі 8-гадовая школа, дом культуры, бібліятэка, цэх кафлі, комплексны прыёмны пункт, пошта і крама. 24 ліпеня 1995 году вёску перавялі ў склад Куранецкага, 28 траўня 2013 году — Крывасельскага сельсавету[3]. На 2008 год у вёсцы было 50 двароў.

Насельніцтва рэдагаваць

Дэмаграфія рэдагаваць

  • XVIII стагодзьдзе: 1765 год — 34 чал.; 1800 год — 96 чал. у мястэчку Рэчках і 4 чал. у засьценку Рэчках
  • XIX стагодзьдзе: 1859 год — 206 чал.[4]; 1866 год — 165 чал.; 1886 год — 234 чал.; 1897 год — 266 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1921 год — 269 чал.; 1931 год — 295 чал.; 1940 год — 300 чал.; 1960 год — 270 чал.; 1988 год — 193 чал.
  • XXI стагодзьдзе: 2008 год — 118 чал.[5]

Інфраструктура рэдагаваць

У Рэчках працуюць клюб і крама.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

Каля ўсходняй ускраіны Рэчак захаваўся помнік прыроды — Рэчкаўскія пагоркі, на паўднёвы ўсход ад вёскі знаходзіцца яго найвышэйшая града-ўвал — гара Замчыстая.

  • Замкавая гара, гарадзішча (V—IX стагодзьдзі)
  • Пячора каля Замкавай гары

Страчаная спадчына рэдагаваць

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu)
  2. ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 20.
  3. ^ Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области
  4. ^ Krzywicki J. Rzeczki (5) // Słownik geograficzny... T. X. — Warszawa, 1889. S. 129.
  5. ^ Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 8. Кн. 1. — Менск, 2010. С. 695.

Літаратура рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць