Міхал Антоні Сапега
Міхал Антоні Сапега (10 або 12 сакавіка 1711, Каралявец — 11 кастрычніка 1760, Слонім) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Лоўчы вялікі літоўскі (1739—1746), ваявода падляскі (1746—1752), падканцлер вялікі літоўскі (з 1752).
![Міхал Антоні Сапега (імаверна[1])](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Micha%C5%82_Antoni_Sapieha._%D0%9C%D1%96%D1%85%D0%B0%D0%BB_%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%96_%D0%A1%D0%B0%D0%BF%D0%B5%D0%B3%D0%B0_(XVIII).jpg) Міхал Антоні Сапега (імаверна[1]) | |
 Герб «Ліс» | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 10 сакавіка 1711[2] |
| Памёр | 11 кастрычніка 1760[2] (49 гадоў) або 12 кастрычніка 1760[3] (49 гадоў) |
| Пахаваны | |
| Род | Сапегі |
| Бацькі | Аляксандар Павал Сапега Марыя Крыстына дэ Бецюн |
| Жонка | Кацярына Людвіка з Сапегаў Тэкля Ружа з Радзівілаў Аляксандра з Чартарыйскіх |
| Дзеці | Ян Сапега[d][4] і Н Сапега[d][4] |
| Дзейнасьць | паэт, дзяржаўны дзяяч |
Валодаў Старым і Новым Быхавам, Баркалабавам, Дабоснай, Дзярэчынам, Зэльвай, Луннам, Шкудамі. Быў старостам амсьціслаўскім (з 1757)[5]. Кавалер ордэна Белага Арла (1744).
Біяграфія
рэдагаваць.jpg)
|
._%D0%A2%D1%8D%D0%BA%D0%BB%D1%8F_%D0%A0%D1%83%D0%B6%D0%B0_%D0%92%D1%96%D1%88%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_(%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB)_(XVIII).jpg)
| |
Жонкі Міхала Антонія: Кацярына Людвіка з Сапегаў і Тэкля Ружа з Радзівілаў
| ||
З чарэйска-ружанскай лініі магнацкага роду Сапегаў гербу «Ліс», сын Аляксандра Паўла, маршалка вялікага літоўскага, і Марыі Крыстыны дэ Бецюн. Меў братоў Казімера Лявона, генэрала літоўскай артылерыі, і Юзэфа Станіслава, біскупа камянецкага.
У 1720—1721 гадох навучаўся ў Караляўцы. Абіраўся паслом на соймы 1732 і 1746 гадоў (ад Слонімскага павету[6]), таксама быў дэпутатам Галоўнага Трыбуналу ў 1731 і 1742 гадох. У 1739 годзе атрымаў урад лоўчага вялікага літоўскага.
._%D0%90%D0%BB%D1%8F%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0_%D0%90%D0%B3%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_(%D0%A7%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F)_(XVIII)_(2).jpg)
У 1737—1739 гадох браў актыўны ўдзел у працы камісіі па павелічэньні войска, беспасьпяхова імкнуўся абкласьці падаткам на войска радзівілаўскія «Нойбурскія маёнткі»[7]. Праз удалыя шлюбы значна павялічыў свае маёнткі, наблізіўся да магнацкай партыі Чартарыйскіх («Фаміліі») і стаў адным з найбольш заможных магнатаў Вялікага Княства Літоўскага. У 1746 годзе стаў ваяводам падляскім, у 1752 годзе — падканцлерам вялікім літоўскім.
У 1756 годзе быў адным з ініцыятараў аднаўленьня павятовых попісаў і Генэральнага зьезду Вялікага Княства Літоўскага. У 1757 годзе працаваў над замірэньнем Чартарыйскіх з Радзівіламі, у выніку чаго зблізіўся з апошнімі. Імкнуўся балянсаваць паміж гэтымі дзьвюма групоўкамі.
29 чэрвеня 1733 году ажаніўся з Кацярынай Людвікай (1718—1779), дачкой гетмана вялікага літоўскага Яна Казімера Сапегі (пам. 1730) і Людвікі Апалінскай. У 1745 годзе разьвёўся зь першай жонкай і ў другі раз ажаніўся з княгіняй Тэкляй Ружай (1703—1747), дачкой канцлера вялікага літоўскага Караля Станіслава Радзівіла (1669—1719) і Ганны Кацярыны Сангушкі (1676—1746). У 1748 годзе ў трэці раз ажаніўся з княгіняй Аляксандрай (1730—1798), дачкой кашталяна віленскага і канцлера вялікага літоўскага князя Міхала Фрыдэрыка Чартарыйскага (1696—1775) і Элеаноры Монікі Вальдштайн (1710—1792). Усе шлюбы былі бязьдзетнымі.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Tarandaitė D. Ar tikrai Aleksandra Čartoriskytė? // Lietuvos Dailės Muziejaus metraštis. 2010. S. 11—22.
- ^ а б в г Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 70. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
- ^ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 165.
- ^ а б Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 74. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
- ^ Грыцкевіч А. Сапегі // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 549.
- ^ Dyaryusze sejmowe z wieku XVIII. T.II. Dyaryusz sejmu z r.1746. Diaria comitiorum Poloniae saeculi XVIII i Diarium comitiorum anni 1748. Warszawa: wydał Władysław Konopczyński, 1912. S. 239.
- ^ Мацук А. Сапега Міхал Антоні // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 543.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8