Марошка

Маро́шка прысадзістая (па-лацінску: Rubus chamaemorus) — від шматгадовых травяністых расьлінаў роду маліна сямейства ружавых. Плады ядомыя, ужываюцца як у сырым выглядзе, так і дзеля апрацоўкі.

Марошка
Клясыфікацыя
Надцарства	Эўкарыёты
Царства	Расьліны
Аддзел	Кветкавыя
Кляса	Двухдольныя
Атрад	Ружакветныя
Сямейства	Ружавыя
Род	Маліна
Від	Марошка
Бінамінальная намэнклятура
Rubus chamaemorus L., 1753
Арэал
Марошка на Віківідах  Марошка ў Вікісховішчы ITIS 24850 ·

Назва

Навуковая відавая назва паходзіць ад стар.-грэц. χαμαί («на зямлі») і лац. morus («шаўкоўніца»). «Марошка» адначасова назва як расьліны, так і яе пладоў.

Батанічнае апісаньне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Травяністая або паўхмызьняковая шматгадовая двухдомная расьліна з доўгім і тонкім паўзучым карэнішчам вышынёй 8-25 см, з паўзучым карэнішчам і сьцяблом, якое разьвіваецца штогод падчас цьвіценьня.

Сьцёблы кароткаапушчаныя, тонкія, прастастойкія, з дзьвюма-трыма лістамі і адной верхавіннай кветкай зь белымі пялёсткамі. Такім чынам, утвараецца па адной ягадзе на сьцябле.

Лісьце цэльнае, маршчыністае круглява-пупышкападобнае, пяціпялёсткавае, па краі няроўна-гародчатае.

Кветкі аднаполыя, адзінкавыя, белыя. Тычынкавыя і песьцікавыя кветкі знаходзяцца на розных расьлінах, мужчынскія кветкі троху буйней. Чашалісьцікаў і пялёсткаў па пяць; тычынкі і песьцікі шматлікія. Цьвіце ў чэрвені — ліпені, а праз 40-45 дзён сьпеюць ягады.

Плод — зборная касьцянка дыямэтрам 1,5 см, формай нагадвае плады маліны, але адрозьніваецца асаблівым пахам і смакам, салодкая; нясьпелыя ягады — чырвоныя, а сьпелыя — аранжавага колеру, амаль празрыстыя, нагадваюць чысты яркі бурштын, з ружовым бокам. Ягады тры разы мяняюць свой ​​колер. Ураджайнасьць ягад дасягае нярэдка 1000 кг з 1 га.

Не любіць дождж і вецер, асабліва — замаразкі.

Квітнее ў маі-чэрвені, зьбіраюць ягады ў ліпені-жніўні, карані нарыхтоўваюць глыбокай восеньню.

Зьлева направа: кветка, ліст у восеньскай афарбоўцы, плод, насеньне

Распаўсюджаньне

Ягада не любіць сьпякоту, таму, у асноўным, яе можна сустрэць толькі ў тых рэгіёнах, дзе сярэднясутачная тэмпэратура ўлетку не падымаецца вышэй за 20 градусаў. Марошка вытрымлівае халодныя тэмпэратуры ніжэй за −40 °C, але адчувальная да солі і сухіх умоў. Яна расьце на балотах, маршах і вільготных лугах і патрабуе сонечнай экспазыцыі ў кіслай зямлі (паміж 3,5 і 5 pH).

Марошка ў Нарвэгіі

Марошка расьце ў паўночным паўшар’і ад 78°N да прыкладна 55°N на балоце. У вельмі рэдкіх выпадках сустракаецца аж да 44°N, у асноўным у горных раёнах.

Арэал ахоплівае пераважна сярэднюю паласу эўрапэйскай часткі Расеі, таксама яе поўнач, Сібір і Далёкі Ўсход.

Цьвіценьне марошкі ў Фінляндыі

У Беларусі

Распаўсюджанная пераважна на поўначы і ў цэнтры краіны.

У Эўропе

Расьце ў паўночных краінах, краінах Балтыі, паўднёвай частцы Грэнляндыі. Сустракаецца ў нямецкіх далінах Везера й Эльбы, дзе знаходзіцца пад аховай закона, і ў пустках Вялікабрытаніі й Ірляндыі.

У Азіі

Сустракаецца ў паўночнай частцы Расеі на ўсход у бок Ціхага акіяна. Невялікія папуляцыі сустракаюцца таксама далей на поўдзень, як батанічны рудымэнт Ледніковага пэрыяду.

У Паўночнай Амэрыцы

Пасьпелая марошка

Марошка дзіка расьце на большай частцы Паўночнай Канады, Аляскі, у Паўночнай Мінесоце, Нью-Хэмпшыры й Мэне. Ёсьць гістарычны запіс пра невялікую папуляцыю, якая раней расла на Лонг-Айлэндзе на ўсход ад Нью-Ёрка.

Сустракаецца на тарфяных балотах, забалочаных лясох, мохавых і хмызьняковых тундрах у арктычнай і паўночнай лясной паласе паўночнага паўшар’я па паўночных аколіцах.

Ягаднікі марошкі суседнічаюць з брусьніцамі, чарніцамі, буякамі, побач часта расьце багун, шмат сфагнавых мхоў. Такія месцы — улюбёныя пашы белых курапатак і такуючых глушцоў.

У клясыфікацыі расьлінных супольнасьцей характэрны від для альянсу Oxycocco-Empetrіon, асацыяцыі Empetro-Trіchophoretum austrіacі.