Лявонпаль

Ляво́нпаль — вёска ў Беларусі, на левым беразе Дзьвіны. Уваходзіць у склад Узьмёнскага сельсавету Мёрскага раёну Віцебскай вобласьці.

Лявонпаль лац. Lavonpal
Каля царквы
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Мёрскі
Сельсавет:	Узьмёнскі
Насельніцтва:	87 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2152
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°47′0″ пн. ш. 27°48′0″ у. д.
Лявонпаль на мапе Беларусі ± Лявонпаль Лявонпаль
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Лявонпаль — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны, колішняя рэзыдэнцыя роду Лапацінскіх. Да нашага часу тут захаваліся Траецкая царква, сядзіба Лапацінскіх і мэмарыяльная калёна ў гонар Канстытуцыі 3 траўня, помнікі архітэктуры XVIII стагодзьдзя.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У XVIII стагодзьдзі пісар вялікі Мікалай Тадэвуш Лапацінскі набыў маёнтак Чурылавічы ў Полацкім ваяводзтве і перайменаваў яго ў Лявонпаль у гонар свайго бацькі Лявона. У 1768—1769 гадох М. Лапацінскі ўзьвёў тут невялікі палац у стылі позьняга барока (захаваўся да нашага часу), побач зь якім разьбіў францускі парк на тэрасах. На галоўнай восі сядзібы стаяла брама (не зьбераглася).

У 1772 годзе ў Лявонпалі збудавалі драўляную царкву з званіцай. Лапацінскія наладзілі ў мястэчку вытворчасць каберцаў, сурвэтаў, абрусаў з гэтак званага друйскага лёну. Апроч таго, працавалі капялюшная і суконная вытворчасьць.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Лявонпаль апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стаў цэнтрам воласьці Дзісенскага павету Менскай, з 1842 году Віленскай губэрні. За часамі вызвольнага паўстаньня ў 1831 годзе расейскія карнікі спалілі тутэйшы палац. На 1866 год у мястэчку было 26 двароў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Лявонпаль занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Лявонпаль абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Лявонпаль апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Браслаўскага павету Віленскага ваяводзтва.

У 1939 годзе Лявонпаль увайшоў ў БССР. Статус паселішча панізілі да вёскі. Уваходзіў у склад Даўгінаўскага сельсавету, з 16 верасьня 2010 году — ва Ўзьмёнскім.

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Сядзіба, палац
• 
  Сядзіба, брама
• 
  Сядзіба, флігель
• 
  Прысада

• 
  Калёна
• 
  Царква
• 
  Царква, з боку апсыды
• 
  Царква, інтэр’ер

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1866 год — 109 чал., зь іх 27 праваслаўных, 15 каталікоў, 65 юдэяў, 2 эвангелісты
• XX стагодзьдзе: 1921 год — 382 чал.; 1999 год — 150 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 87 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Калёна ў гонар Канстытуцыі 3 траўня (1791)
• Сядзібна-паркавы комплекс Лапацінскіх (1750)
• Царква Сьвятой Тройцы (1774—1782; Сьвяты Пасад, цяпер у валоданьні Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату)

Страчаная спадчына

• Касьцёл Пана Езуса (пачатак XX ст.)

Галерэя

• Краявіды Лявонпалю
• 
  Палац (цяпер касьцёл)
• 
  Палац
• 
  Сядзіба, флігель
• 
  Сядзіба, брама

• 
  Калёна
• 
  Царква
• 
  Царква
• 
  Дзьвіна

Літаратура

• Хмяльніцкая Л. Паштоўка з Беларусі // Туризм и Отдых. № 19, 2008 г.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

• Лявонпаль, Radzima.org