Вікіпэдыя

Кезгайла

Кезгайла (Кежгайла, Кезгал, Кезкайл, Кезкіл, Кізкель), Гезгайла (Гесгайла, Гезгал, Гежгайла, Гезгіла) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Кезґайла
лац. Kiezgajła / Kiezhajła
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Keso + Gailo
Іншыя формы
Варыянт(ы) Гезгайла, Гесгайла, Гезгал, Кежгайла, Гежгайла, Гезгіла, Кезгал, Кезкайл, Кезкіл, Кізкель, Кейжгайла
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Кезґайла»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Геза або Кеза (Geso, Keso) і Гайла (Gailo) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -гез- (-гіз-, -кез-) (імёны ліцьвінаў Геска, Гізель, Гесмонт; германскія імёны Geske, Giesel, Gismondus) паходзіць ад гоцкага gais 'суліца, кап’ё'[3], германскага gaizá 'завостраны кій'[4], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[3]. Такім парадкам, імя Кезгайла азначае «жвавае кап’ё»[5].

У Польшчы адзначаецца прозьвішча Гезгала (Giezgała, Giezgało)[6].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kesgaylo Wolymuntonis (18 студзеня 1401 году)[7]; Kynsgail[a] (17 жніўня 1404 году)[9]; па(н) Кезкаилъ (20 траўня 1407 году)[10]; Michel andirs Kynsegail (26 траўня 1410 году)[11]; Nicolao alias Kynsgal (20 красавіка 1411 году)[12]; Kynsgalo capitaneo Samagittariun (31 траўня 1412 году)[13]; пану Кгескгоилу (1413—1424 гады)[14]; пану Кезкгаилу (22 чэрвеня 1415 году)[15]; Michaele alias Keysgal capitaneo terre Samaytarum (23 кастрычніка 1417 году)[16]; Keynsgal capitaneo Samagittie (22 чэрвеня 1421 году)[17]; Michael Kinsgall capitaneus Samagitarum (27 верасьня 1422 году)[18]; Kinsgail Hauptmann von Samaiten (10 ліпеня 1425 году)[19]; Dominus Mychaell alias Kenzegall capitaneus terre Samagittarum (13 лютага 1426 году)[20]; Kinsgal (29 красавіка 1431 году)[21]; Gensegal (22 чэрвеня 1431 году)[22]; Kenzgal Capitanei Samagittie (1 верасьня 1431 году)[23]; Kiezygal capitaneo Samogitarum (Kiezygal capitaneus Samogitarum[24]; 24 верасьня 1432 году)[25]; пан Кезкгаило староста Жомоитский[26] (27 верасьня 1432 году)[27]; Michael alias Keszgal, Kesgaylo Wolymunthowicz[28]; s[igillum] domi Kynzgalonis[29], Michael alias Keszgal capitanues Samagitiae[30] (15 кастрычніка 1432 году); Kynszgail (7 лістапада 1432 году)[31]; Kynsgall (13 лістапада 1432 году)[32]; sigillum domini Kyezgal[33], Kezigal Wostoltowicz[34] (27 лютага 1434 году); Kynzegal (4 лістапада 1434 году)[35]; Michael Gezgalouicz (19 красавіка 1437 году)[36]; domino Michaele Gezgalouicz (19 красавіка 1437 году)[37]; Кгезкгаило[38], Кезкга(и)л(о)[39], пан Михаило Кгезкгаиловичъ[40], пан Михаило Кезкгаиловичъ[41] (1440—1492 гады); пану Кгезкгайлу (15 лютага 1448 году)[42]; Я, панъ Янъ Кезкиловичъ (1449—1478)[43]; ego Michael Gieszgalowicz… Joanne Giezgalovicz (22 лютага 1476 году)[44]; nos Michael Gyeszgalowycz… Johannes eiusdem Gyeszgali (27 лютага 1476 году)[45]; sigillo generosi domini Nicolai Mikolaiowicz Kieszgal (11 траўня 1520 году)[46]; generose Anne Gieszgałowa… generosi olim Nicolai Gieszgał… domini Nicolai Kiezgal (5 кастрычніка 1529 году)[47]; пан Михаило Кгезкгаловичъ… листу старого пана Кгезкгаилова (23 лістапада 1536 году)[48]; Олтар Кезкгалов (1553 год)[49]; Kiezgał (1565 год)[50]; панъ Михаило Кгезкгило, воевода виленъскии (25 сьнежня 1566 году)[51]; Янъ Шимановичъ Кезкгайловичъ[52], Янъ Кизкелевичъ[53] (1567 год); Giezgały (1744 год)[54]; Kięzgilo (20 лістапада 1746 году і 12 лістапада 1775 году)[55]; Jan Karol Gieżgałło na Baksztach Zawisza Staroscic Starodubowski Pułkownik Petyhorski (4 кастрычніка 1765 году)[56]; Michael Gięzgaylo (20 студзеня 1791 году)[55]; Bartholomeum Gięzgayllo (23 лістапада 1796 году)[55][b].

Носьбіты

рэдагаваць

Гежгайлы-Шэметы — літоўскі шляхецкі род[61].

Кежґайлы (Кейжґайлы) і Ґежґайлы-Кенстовічы — літоўскія шляхецкія роды[62].

На 1881—1909 гады існавала вёска (ваколіца) Кежгайлава[63] (Гежгайлава[64], Гіжгайлава) у Ігуменскім павеце Менскай губэрні[65].

Назву Гезгалы маюць вёскі на гістарычнай Слонімшчыне.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Напрыклад, старажытнае германскае імя Geisaricus запісвалася і як Gesericus, Gisiricus, і як Ginsiricus, Gensiricus[8]
  2. ^ Таксама:
    • Скізгайла (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła[57]): Skięzgilowna (13 лютага 1840 году)[58], Скизгайлы (12 траўня 1868 году)[59]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 110.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 567, 589.
  3. ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 70.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  6. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 122.
  7. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 38.
  8. ^ Schonfeld M. Wörterbuch der altgermanischen personen-und völkernamen. — Heidelberg, 1911. S. 99.
  9. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 103.
  10. ^ Українські грамоти XV ст. — Київ, 1965. С. 35.
  11. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 208.
  12. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 86.
  13. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 90.
  14. ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 386.
  15. ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 383.
  16. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 739.
  17. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 741.
  18. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
  19. ^ Regesta historica-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, 1198-1525. Pars I. — Göttingen, 1948. S. 279.
  20. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 715.
  21. ^ Полехов С. В., Наумов Н. Н. Татарская тематика в переписке сановников Тевтонского ордена. 1431—1432 гг. // Золотоордынское обозрение. 2020. Т. 8. № 4. С. 787.
  22. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 273.
  23. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135—136.
  24. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 163.
  25. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 144.
  26. ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 6.
  27. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 327.
  28. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 252.
  29. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.
  30. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
  31. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 373.
  32. ^ Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 527.
  33. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 100.
  34. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
  35. ^ Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 55.
  36. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 749.
  37. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 749.
  38. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 19, 22, 40.
  39. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 26—27, 30, 32, 40, 48, 51, 54, 66—67, 68.
  40. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 20.
  41. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 23, 39, 40—41, 53, 54.
  42. ^ Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 1. — СПб., 1863. С. 19.
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 277.
  44. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 348, 350.
  45. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 351.
  46. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 83.
  47. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 154.
  48. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 21 (1536—1537). — Vilnius, 2019. P. 33.
  49. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 164.
  50. ^ Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 6, cz. 3: Podlasie (województwo). — Warszawa, 1910. S. 234.
  51. ^ Dubonis A. Įdomesni dokumentai apie Lietuvos bajorus: bajorystės atsisakymas, gavimas ir gynimas (XV—XVI a. pirma pusė) // Lietuvos istorijos metraštis. 1998 metai. — Vilnius, 1999. P. 182.
  52. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 575.
  53. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 629.
  54. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  55. ^ а б в K, Mosėdžio miestelio ir aplinkinių kaimų senųjų gyventojų romos katalikų bažnyčios santuokos metrikų nuorašai
  56. ^ Рыбчонак С. Акт кампуту шляхты Наваградскага ваяводства ад 4 кастрычніка 1765 г. // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 97.
  57. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.
  58. ^ E, Mosėdžio miestelio ir aplinkinių kaimų senųjų gyventojų romos katalikų bažnyčios santuokos metrikų nuorašai
  59. ^ S, Mosėdžio miestelio ir aplinkinių kaimų senųjų gyventojų romos katalikų bažnyčios santuokos metrikų nuorašai
  60. ^ Лаўрэш Л. Падымны рэестр шляхты Лідскага павета, 1728 г. // Лідскі летапісец. № 3―4 (99―100), 2022. С. 43―60.
  61. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Ш, Згуртаваньне беларускай шляхты
  62. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на К, Згуртаваньне беларускай шляхты
  63. ^ Słownik geograficzny... T. IV. — Warszawa, 1893. S. 54.
  64. ^ Słownik geograficzny... T. II. — Warszawa, 1881. S. 567.
  65. ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 36.

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Кезгайла&oldid=2592353»