Гіль (імя)
Гіль, Кіл — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Гіль лац. Gil / Hil | |
| Gill | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Кіл |
| Зьвязаныя імёны | Гілін, Кілбар, Гілімонт Мазгіль, Таўцігіл, Эйгіл |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Гіль» | |
Паходжаньне
рэдагавацьГіла або Кіл, пазьней Гіль (Gilo, Kil, Gill) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -гіл- (-кіл-) паходзіць ад германскага Gisala, Gisila 'патомак, нашчадак'[2][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гілін (Гілень), Кілбар, Гілімонт, Таўцігіл, Эйгіл. Адзначаліся германскія імёны Gillin, Kilber (Gilberia), Gilmondus, Theudigilius, Eigil.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Gilbert[4].
У Прусіі бытавалі імёны: Hanus Kille (1370 год), Killine[b][5], Gilbirs[c] (1261 год)[7]. У 1630 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаліся Paulus Gilbertus, Grudentinus, Christophorus Gilbertus, Grudentinus… Borussi[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Стас Кил (верасень 1536 — жнівень 1537 году)[9]; Woicziech a Andrzey Giliewicy (1558 год)[10]; з роду Жакговичов… Каспору Кгилевичу (15 верасьня 1568 году)[11]; подданыи нашъ волости Кгереноинскеи з села Коревич Томушъ Кгилевичъ… Кгилевич (11 чэрвеня 1569 году)[12]; Юско Кгило (1649 год)[13]; Gilowicz (1671—1681 гады)[14]; Gile (1744 год)[15][d].
Носьбіты
рэдагаваць- Стас Кіл — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца паміж 1536 і 1537 гадамі
Гілевічы (Gilewicz) гербу Навіна — літоўскі шляхецкі род зь Лідзкага павету[28].
Гілевічы або Болтуты-Гілевічы (Bołtut-Gilewicz) гербу Ястрабец — літоўскі шляхецкі род[29].
На гістарычнай Полаччыне існуе вёска Гілі, на гістарычнай Ашмяншчыне — Гілішкі, у гістарычнай Прусіі — Гілішкен.
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -гіл- зь летувіскай мовы su-gìlti < gélti 'вельмі балець'[3]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Killin[1]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Gilberia[6]
- ^ Таксама:
- Гілейка: Laboriosis Joanne Gileyko, Stephanus Gileyko (1743 год)[16];
- Гілён: Gilon (1670 год)[17];
- Гілют (адзначалася германскае імя Gillota[18]): Giluty (1744 год)[15];
- Гілбут: на боярина нашого Миколая Александровича Кгилбутовича (25 ліпеня 1507 году)[19], у Польшчы адзначаецца прозьвішча Gilbutowicz[20];
- Гільвін: двор свои у волости Тельшовское на имя Вермяны… людми на имя з Кгильвиномъ и зъ братом его Межом (22 ліпеня 1528 году)[21], на гістарычнай Лідчыне існуе вёска Гільвінцы;
- Гілагінт: Юрыи Кгилокгинтовичъ (1528 год)[22];
- Гілгут: bayorum nomine Gilgut Genehutte (Хроніка Віганда)[23], Миколаи Кгилкгудовичъ (1528 год)[24];
- Кільконт: Станиславъ Кильконтович (1528 год)[25];
- Кільман (адзначаліся старажытныя германскія імёны Gilmin[18] і Gelman[26]): Kilmona Buyhowicza (1671—1681 гады)[27]
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 637—638.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 70.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 70.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925.S. 45.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 98.
- ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 505.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 319.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 74.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 279.
- ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 415.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 532 (10) (1569—1571). — Vilnius, 2001. P. 57.
- ^ Реєстр Війська Запорозького 1649 року. — К., 1995. С. 357.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 142.
- ^ а б Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 115.
- ^ Bystroń J. Nazwiska polskie. — Lwów, 1936. S. 283.
- ^ а б Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 140.
- ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 565.
- ^ Smoczyński W. Les Noms de famille polonais d’origine lituanienne // Proceedings of the Thirteenth International Congress of Onomastic Sciences, Cracow, August 21—25, 1978 / edited by Kazimierz Rymut. Vol. 2. — Kraków, 1982. P. 440.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 400.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 73.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 536.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 78.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 101.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 568.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 155.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 53.
- ^ Гербоўнік беларускай шляхты. Т. 4. — Менск, 2016. С. 363.