Генэральная акруга Жытомір

	Генэральная акруга Жытомір
	Generalbezirk Shitomir
Герб	; Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Трэці Райх
Статус	грамадзянская адміністрацыя
Уваходзіць у	Райхскамісарыят Украіна
Адміністрацыйны цэнтар	Жытомір
Улучае	акругі
Дата ўтварэньня	20 кастрычніка 1941
Генэральны камісар	Курт Клем (1941—1942) Ернст-Людвіг Ляйзер (1942—1943)
Насельніцтва (1943)	2 916 890 чалавек
Шчыльнасьць	45 чал./км²
Плошча	64800 км²
Час існаваньня	1941—1943
Месцазнаходжаньне Генэральнай акругі Жытомір
Скарачэньне	ГА Жытомір
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Генэральная акруга Жытомір (па-нямецку: Generalbezirk Shitomir, па-ўкраінску: Генеральна округа Житомир) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Райхскамісарыяту Ўкраіна, створана нацысцкай Нямеччынай на частках акупаваных тэрыторыяў Украінскае ССР і Беларускае ССР. Цэнтар месьціўся ў Жытоміры.^[1]

Гісторыя рэдагаваць

У генэральную акругу Жытомір, згодна з першымі агульнымі пастановамі Міністэрства акупаваных усходніх тэрыторыяў, прынятымі ў жніўні 1941 году, павінна было ўключацца 29 гебітскамісарыятаў.^[3] Генэральная акруга была афіцыйна ўтвораная а 12-й гадзіне 20 кастрычніка 1941 году^[1] і падзеленая на 27 гебітаў (акругаў), названых у гонар іх адміністрацыйных цэнтраў: Алеўск, Бярдычаў, Васілевічы, Віньніцкая гарадзкая акруга, Віньніцкая сельская акруга, Гайсін, Ельск, Жытомірская гарадзкая акруга, Жытомірская сельская акруга, Зьвягель (горад Наваград-Валынскі быў перайменаваны ў Зьвягель), Ільлінцы, Казятын, Калінаўка, Камарын, Карастышаў, Корасьцень, Лельчыцы, Літын, Мазыр, Манастырышча, Няміраў, Оўруч, Петрыкаў, Радамышаль, Ружын, Чуднаў і Ямільчына.^[1] Тэрыторыя генэральнай акругі ў асноўным сфармавалася ў лістападзе 1941 году, калі вайсковая адміністрацыя была зьмененая на грамадзянскую, а генэральны камісар Курт Клем, прызначаны на гэтую пасаду 30 верасьня 1941 году, пачаў выконваць свае абавязкі непасрэдна.^[3] У яе ўваходзілі Жытомірская вобласьць і поўнач тагачаснай Віньніцкай вобласьці Ўкраінскай ССР, а таксама часткі Палескай вобласьці БССР, дзе было ўтворана 6 гебітскамісарыятаў: Васілевіцкі (Васілевічы, Хвойнікі), Ельскі (Ельск, Нароўля), Камарынскі (Брагін, Камарын), Лельчыцкі (Лельчыцы, Тураў), Мазырскі (Каленкавічы, Мазыр), Петрыкаўскі (Жыткавічы, Петрыкаў).^[3] Вясной 1942 году ў склад Жытомірскай генэральнай акругі былі ўключаныя Рэчыцкі і Лоеўскі раёны паўднёва-заходняй часткі Гомельскай вобласьці. 5 сакавіка 1942 году Камарынскі гебіт (па-нямецку: Kreisgebiet Komarin) і Лоеўскі і Рэчыцкі раёны ўвайшлі ў склад Васілевіцкага гебіта (па-нямецку: Kreisgebiet Wassilewitschi). 5 чэрвеня 1942 году былі створаныя новыя акругі: Камарынскі гебіт — з Брагінскага, Камарынскага і Лоеўскага раёнаў і Рэчыцкі гебіт — з Хвойніцкага, Рэчыцкага і Васілевіцкага раёнаў, а Васілевіцкі гебіт быў распушчаны. 23 кастрычніка 1942 году Камарынскі гебіт быў афіцыйна перайменаваны ў Брагінскі гебіт. 12 сьнежня 1942 году была ўтвораная новая акруга — Гэгевальд (па-нямецку: Hegewald «запаведны лес») з часткі Бердычаўскай (паласа ўздоўж паўночнай мяжы Бярдычаўскага раёну і частка Андрушаўскага раёну зь вёскай Ляхаўцы) і часткі Жытомірскай акругаў (паўднёвая частка Жытомірскага і частка Траяніўскага раёнаў). Частка Бердычаўскай акругі (астатняя частка Траяніўскага раёну) была далучаная да Жытомірскай акругі. 15 студзеня 1943 году Віньніцкая гарадзкая і Віньніцкая сельская акруга былі аб’яднаныя ў новую акругу Віньніца (па-нямецку: Kreisgebiet Winniza). 1 красавіка 1943 году была павялічаная большая частка гебітаў. На 1 верасьня 1943 году ў склад генэральнай акругі Жытомір уваходзіла 18 акругаў: Алеўская, Бярдычаўская, Брагінская, Віньніцкая, Гайсінская, Гэгевальд, Жытомірская, Зьвягельская, Казятынская, Карастышаўская, Корасьценская, Мазырская, Манастырашчынская, Няміраўская, Оўруцкая, Петрыкаўская і Рэчыцкая. З узяцьцем Жытоміра савецкімі войскамі 11—19 лістапада 1943 году генэральная акруга Жытомір спыніла сваё існаваньне.

Кіраўніцтва рэдагаваць

Першапачаткова Жытомірскую генэральную акругу ўзначальваў Курт Клем (па-нямецку: Kurt Klemm), а з 28 кастрычніка 1942 года — Эрнст-Людвіг Ляйзер (па-нямецку: Ernst Ludwig Leyser).^[4]

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел рэдагаваць

Алеўскі гебіт
Брагінскі гебіт (ахапіў Брагінскі, Камарынскі і Лоеўскі раёны)
Бярдычаўскі гебіт
Віньніцкі гебіт
Гайсінскі гебіт
Жытомірскі гебіт
Зьвягельскі гебіт
Казятынскі гебіт
Карастышаўскі гебіт
Корасьценскі гебіт
Мазырскі гебіт (Ельскі, Каленкавіцкі, Мазырскі і Нараўлянскі раёны)
Манастырашчынскі гебіт
Няміраўскі гебіт
Оўруцкі гебіт
Петрыкаўскі гебіт (Жыткавіцкі, Лельчыцкі, Петрыкаўскі і Тураўскі раёны)
Радамышальскі гебіт
Рэчыцкі гебіт (Васілевіцкі, Рэчыцкі і Хвойніцкі раёны)
Ружынскі гебіт
Хмельніцкі гебіт
Чуднаўскі гебіт
Ямільчынскі гебіт

Глядзіце таксама рэдагаваць

Крыніцы рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

[Shitomir-1] а ^б ^в ^г ^д Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874—1945. (ням.)

[2] Нариси історії державної служби в Україні. — К. : Ніка-Центр, 2008. — С. 403. — ISBN 978-966-521-503-5

[Stelnykovych-3] а ^б ^в С. В. Стельникович. Адміністративно-територіальний устрій генерального округу Житомир (друга половина 1941 – початок 1944 рр.) (укр.)

[4] Себта Т.М. РАЙХСКОМІСАРІАТ УКРАЇНА, Энцыкляпедыя гісторыі Ўкраіны (укр.)

[1]

[2]

[3]

[4]