Жытомірская вобласьць

	Жытомірская вобласьць
	Житомирська область
Герб	; Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Украіна
Статус	вобласьць Украіны[d]
Адміністрацыйны цэнтар	Жытомір
Улучае	23 раёны
Найбуйнейшыя гарады	Бярдычаў, Корасьцень
Дата ўтварэньня	22 верасьня 1937
Губэрнатар	Сяргей Машкоўскі
Афіцыйныя мовы	украінская
Насельніцтва (2006);	1389,3 тыс. (2,83%, 15-е месца)
Шчыльнасьць	44,59 чал./км²
Плошча	29,9 тыс. км² (4,94%, 5-е месца)
Вышыня па-над узр. м.; · найвышэйшы пункт	; 316 м
Месцазнаходжаньне
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	GMT +2
Код ISO 3166-2	UA-18
Тэлефонны код	+38 041
Паштовыя індэксы	10xxx, 11xxx, 12xxx, 13xxx
Інтэрнэт-дамэн	zhitomir.ua; zt.ua
Код аўтам. нумароў	AM
	Афіцыйны сайт
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Жыто́мірская во́бласьць (па-ўкраінску: Житомирська область) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на паўночным захадзе Ўкраіны. Плошча 29,9 тыс. км². Насельніцтва 1389,3 тыс. чалавек (2006). Адміністрацыйны цэнтар — места Жытомір.

Геаграфічныя зьвесткі

Месцазнаходжаньне

На ўсходзе мяжуе з Кіеўскай вобласьцю, на поўдні — зь Віньніцкай вобласьцю, на захадзе — з Хмяльніцкай і Ровенскай абласьцямі Ўкраіны. На поўначы мяжуе зь Беларусяй.

Працягласьць вобласьці з захаду на ўсход 170 км, з поўначы на поўдзень — 230 км.

Клімат

Паўночная частка вобласьці разьмяшчаецца ў зоне лісьцяных лясоў. Поўдзень — у зоне лесастэпу. Клімат умерана кантынэнтальны зь вільготным цёплым летам і мяккай воблачнай зімой. Сярэдняя тэмпэратура студзеня −5,5 °C, ліпеня +18,5 °C. Сярэднярочная колькасьць ападкаў — 753 мм.

Рэльеф

Паверхня ўяўляе сабой хвалістую раўніну з агульным зьніжэньнем у поўночным і паўночна-ўсходнім кірунку. Большая частка вобласьці (паўднёвая ды паўднёва-заходняя) ляжыць у межах Прыдняпроўскага ды Валына-Падольскага ўзвышшаў. Паўночна-ўсходнюю частку займае Палеская нізіна.

Глебы: на поўначы — дзярнова-падзолістыя, на поўдні — чарназёмы звычайныя.

Карысныя выкапні

На тэрыторыі вобласьці ёсьць паклады будаўнічых пяскоў, пірафілітавых сланцаў, керамічных глінаў і шэрагу іншых відаў мінэральнай будаўнічай сыравіны. Таксама прысутнічаюць рэдказямельныя элемэнты — ванад, сканд, гафн, тор, якія карыстаюцца значным попытам на сьветавым рынку.

Пэрспэктыўным зьяўляецца радовішча мармуру, які мае малюнак надзвычайнай красы, добра палюецца.

У вобласьці здабываецца каляровы напаўкаштоўны камень — бэрыль, а таксама тапаз, кварц.

Водныя аб’екты

Па тэрыторыі вобласьці цячэ 221 рэчка агульнай даўжынёй 5366 км. Усе рэкі належаць да басэйну Дняпра. Найвялікшыя рэкі паводле даўжыні ў межах вобласьці — Тэтэраў — 247 км, Случ (прыток Гарыні) — 194 км, Ірпень — 174 км, Ірша — 136 км. На тэрыторыі вобласьці знаходзіцца даволі шмат вялікіх азёраў. Найбуйнейшыя — Чорнае, Азэранскае, Дужае, Дзядовае, Прыбылавэцкае — разьмешчаныя ў басэйне ракі Ўбарць.

Гісторыя

Засяленьне вобласьці пачалося яшчэ ў эпоху палеаліту.

У V—VII стсг. зв. э. тэрыторыя вобласьці была заселеная даўнімі ўсходнеславянскімі плямёнамі: поўнач — дрэўлянамі, цэнтральная частка ды поўдзень — палянамі.

У раньнефэадальны пэрыяд (ХІ — пачатак ХІІ стст.) сучасная тэрыторыя Жытомірскай вобласьці ўваходзіла ў склад старадаўняй усходнеславянскай дзяржавы — г.зв. Кіеўскай Русі.

У першай палове ХІІІ ст. Жытоміршчына пацярпела ад татара-мангольскай навалы.

У 1350—1360 роках усходняя частка вобласьці ўвайшла ў склад Вялікага Княства Літоўскага. У XIV—XVI стст. большая частка тэрыторыі вобласьці ўваходзіла ў склад Кіеўскага ваяводзтва.

Пасьля Люблінскай вуніі і ўтварэньня Рэчы Паспалітай на тэрыторыі вобласьці пашырыўся сялянскі вызваленчы рух, прайшло паўстаньне пад кіраўніцтва С. Налівайкі, вяліся ваенныя дзеяньні Казацка-сялянскай вайны.

Пасьля далучэньня тэрыторыі сучаснай вобласьці да Расейскай імпэрыі ў канцы XVIIІ ст. была ўтвораная Валынская губэрня, у 1804 року яе цэнтрам зрабіўся Жытомір.

Жытомірская вобласьць была ўтвораная 22 верасьня 1937 року ў межах УССР.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

Вобласьць налічвае 23 адміністрацыйныя раёны, 11 местаў, зь якіх 5 — абласнога значэньня, 43 мястэчкі, 1588 вёсак.

Месты

Абласнога значэньня

Раённага значэньня

Вонкавыя спасылкі

Жытомірская вобласьць — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў