Інфлянцкае ваяводзтва
Інфлянцкае ваяводзтва (лац. Ducatus Livoniae; польск. Województwo inflanckie) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Рэчы Паспалітай, супольнае ўладаньне[2] (кандамініюм) Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага. Знаходзілася на тэрыторыі Латгаліі[3]. Сталіца — места Дынабург.
| Інфлянцкае ваяводзтва | |
.jpg) | |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Кандамініюм[1] Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага |
| Статус | ваяводзтва Каралеўства Польскага[d] |
| Адміністрацыйны цэнтар | Дынабург |
| Дата ўтварэньня | 1621 |
| Дата скасаваньня | 1772 |
| Ваяводы | Ваяводы інфлянцкія |
| Кашталяны | Кашталяны інфлянцкія |
| Плошча | 12 тыс. км² |
| Час існаваньня | 1677—1772 |
| Месцазнаходжаньне Інфлянцкага ваяводзтва | |
| |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Гісторыя
рэдагаваць
.jpg)
Утварылася ў 1677 годзе на аснове чатырох інфлянцкіх трактаў (старостваў) — Дынабурскага, Рэжыцкага, Люцынскага і Марыенгаўзэнскага. Ня мела падзелу на паветы.
Падвойная прыналежнасьць ваяводзтва да ВКЛ і Кароны выяўлялася ў намінацыі на інфлянцкія ўрады праз абедзьве канцылярыі і абраньні інфлянцкіх паслоў на сойм з трох «нацыяў» — па два прадстаўнікі ад шляхты Інфлянтаў, ВКЛ, Кароны.
У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, тэрыторыю ваяводзтва ўлучылі ў Пскоўскую губэрню як Дзьвінскую правінцыю.
Захавалася сьведчаньне азначэньня жыхароў Інфлянцкага ваяводзтва ліцьвінамі (1650 год): «…Казимeрко Репшовской в роспросе сказал: родом де он литвин[a] Динаборского уезду»[6]. Складзены ў 1765 годзе інвэнтар Люцынскага староства поруч з Jliuszka Moskal пералічвае Kondrasz Licwin[7]. Ліцьвіны (у форме Лицвины) як прозьвішча 12 жыхароў Люцынскага павету Віцебскай губэрні таксама ўпамінаецца ў абвестцы Сэнату Расейскай імпэрыі ад 1836 году[8]. Пазьней на тэрыторыі колішняга Інфлянцкага ваяводзтва сфармавалася этнаграфічная група ліцьвінаў — беларусы-каталікі, якія размаўляюць на беларускай мове[9].
Ураднікі
рэдагаваць- Асноўныя артыкулы: біскупы інфлянцкія, ваяводы інфлянцкія і кашталяны інфлянцкія
У Сэнаце Рэчы Паспалітай Інфлянцкае ваяводзтва мела двух сьвецкіх прадстаўнікоў — ваяводу і кашталяна, а таксама духоўнага — біскупа.
Архітэктура
рэдагавацьДраўляная
рэдагаваць- Помнікі традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры
-
Варнавічы, касьцёл Сэрца Езуса (руіны) -
Індрыца, касьцёл Сьвятога Яна -
-
Якубаў, Духаўскі манастыр
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Мураваная
рэдагаваць- Помнікі сакральнай архітэктуры барока (віленскага барока)
-
-
-
-
.jpg)
.jpg)
.jpg)
,_Pasiene,_Pasienes_pagasts,_Zilupes_novads,_Latvia_-_M.Str%C4%AB%C4%B7is_-_Panoramio.jpg)
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Ранейшыя сьведчаньні ўжываньня канструкцыі «родам ліцьвін (літоўка)»: «сіи Андрѣи бяше родомъ Литвинъ, сынъ Ерденевъ, Литовскаго князя»[4] (Траецкі летапіс пад 1289 годам); «литвин родом» (жывот Даўмонта Пскоўскага першай трэці XIV стагодзьдзя[5]); «родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа» пра дачку вялікага князя літоўскага Гедзіміна (Ніканаўскі летапіс 1526—1530 гадоў, адкуль перайшло ў Ліцавы летапісны звод 1568—1576 гадоў)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Вяроўкін-Шэлюта Ў. Інфлянты // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 669.
- ^ Насевіч В. Тэрыторыя, адміністрацыйны падзел // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 34—39.
- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 669.
- ^ Троицкая летопись. Реконструкция текста. Изд. М. Д. Присёлков. — М. — Л., 1950. С. 344—345.
- ^ Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII — первой трети XV веков. — М., 2009. С. 199—201.
- ^ Патриарх Никон и его время. Сборник научных трудов. — М., 2004. С. 89.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской. Вып. 31. — Витебск, 1903. S. 312.
- ^ Правительствующего Сената Санктпетербургских департаментов объявления, к Санктпетербургским ведомостям. № 1, 1836. С. 12.
- ^ Галиопа В. А. Этнолокальноконфессиональные группы старожильческого населения современного латгальского приграничья: (Материалы к этноконфессиональной карте российско-латвийского пограничья) // Этноконфессиональная карта Ленинградской области и сопредельных территорий — 2. Третьи Шёгреновские чтения. Сб. статей. — СПб., 2009. С. 45.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
- Сапунов А.П. Инфлянты: Историческія судьбы края, извѣстнаго под именемъ Польскихъ Инфлянтъ. — Витебскъ: Витебск. губерн. тип., 1886. — С. —. — 38 с.
- Сапунов А.П. Описаніе Инфлянтскихъ уѣздовъ Витебской губерніи. Въ историческомъ, этнографическомъ и статистическомъ отношеніи. (рас.) // Памятная книжка Витебской губерніи на 1887 год. — Витебскъ: Изданіе Витебскаго Губернскаго Статистическаго Комитета, 1887. — С. 284—364.