Інфлянцкае ваяводзтва

Інфлянцкае ваяводзтва (лац. Ducatus Livoniae; польск. Województwo inflanckie) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Рэчы Паспалітай, супольнае ўладаньне[2] (кандамініюм) Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага. Знаходзілася на тэрыторыі Латгаліі[3]. Сталіца — места Дынабург.

Інфлянцкае ваяводзтва
Агульныя зьвесткі
Краіна Кандамініюм[1] Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага
Статус ваяводзтва Каралеўства Польскага[d]
Адміністрацыйны цэнтар Дынабург
Дата ўтварэньня 1621
Дата скасаваньня 1772
Ваяводы Ваяводы інфлянцкія
Кашталяны Кашталяны інфлянцкія
Плошча 12 тыс. км²
Час існаваньня 1677—1772
Месцазнаходжаньне Інфлянцкага ваяводзтва
   Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Гісторыя рэдагаваць

 
«Рускія Інфлянты», памежныя з Курляндыяй, Літвой і Масковіяй, 1706 г.
 
Герб Інфлянтаў

Утварылася ў 1677 годзе на аснове чатырох інфлянцкіх трактаў (старостваў) — Дынабурскага, Рэжыцкага, Люцынскага і Марыенгаўзэнскага. Ня мела падзелу на паветы.

Падвойная прыналежнасьць ваяводзтва да ВКЛ і Кароны выяўлялася ў намінацыі на інфлянцкія ўрады праз абедзьве канцылярыі і абраньні інфлянцкіх паслоў на сойм з трох «нацыяў» — па два прадстаўнікі ад шляхты Інфлянтаў, ВКЛ, Кароны.

У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, тэрыторыю ваяводзтва ўлучылі ў Пскоўскую губэрню як Дзьвінскую правінцыю.

Захавалася сьведчаньне азначэньня жыхароў Інфлянцкага ваяводзтва ліцьвінамі (1650 год): «…Казимeрко Репшовской в роспросе сказал: родом де он литвин[a] Динаборского уезду»[5]. Складзены ў 1765 годзе інвэнтар Люцынскага староства поруч з Jliuszka Moskal пералічвае Kondrasz Licwin[6]. Ліцьвіны (у форме Лицвины) як прозьвішча 12 жыхароў Люцынскага павету Віцебскай губэрні таксама ўпамінаецца ў абвестцы Сэнату Расейскай імпэрыі ад 1836 году[7]. Пазьней на тэрыторыі колішняга Інфлянцкага ваяводзтва сфармавалася этнаграфічная група ліцьвінаў — беларусы-каталікі, якія размаўляюць на беларускай мове[8].

Ураднікі рэдагаваць

Асноўныя артыкулы: біскупы інфлянцкія, ваяводы інфлянцкія і кашталяны інфлянцкія

У Сэнаце Рэчы Паспалітай Інфлянцкае ваяводзтва мела двух сьвецкіх прадстаўнікоў — ваяводу і кашталяна, а таксама духоўнага — біскупа.

Архітэктура рэдагаваць

Драўляная рэдагаваць

Мураваная рэдагаваць

Заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Ранейшыя сьведчаньні ўжываньня канструкцыі «родам ліцьвін (літоўка)»: «бо сей Андрэй родам ліцьвін, сын Гердзенеў, літоўскага князя» (Цьвярскі летапіс 1306 году); «литвин родом» пра Даўмонта Пскоўскага («Пролог», напісаны ў Пскове ў канцы XIV ст.[4]); «родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа» пра дачку вялікага князя літоўскага Гедзіміна (Ніканаўскі летапіс 1526—1530 гадоў, адкуль перайшло ў Ліцавы летапісны звод 1568—1576 гадоў)

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Вяроўкін-Шэлюта Ў. Інфлянты // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 669.
  2. ^ Насевіч В. Тэрыторыя, адміністрацыйны падзел // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 34—39.
  3. ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 1. С. 669.
  4. ^ Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII — первой трети XV веков. — М., 2009. С. 200.
  5. ^ Патриарх Никон и его время. Сборник научных трудов. — М., 2004. С. 89.
  6. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской. Вып. 31. — Витебск, 1903. S. 312.
  7. ^ Правительствующего Сената Санктпетербургских департаментов объявления, к Санктпетербургским ведомостям. № 1, 1836. С. 12.
  8. ^ Галиопа В. А. Этнолокальноконфессиональные группы старожильческого населения современного латгальского приграничья: (Материалы к этноконфессиональной карте российско-латвийского пограничья) // Этноконфессиональная карта Ленинградской области и сопредельных территорий — 2. Третьи Шёгреновские чтения. Сб. статей. — СПб., 2009. С. 45.

Літаратура рэдагаваць