Ільля Гурскі

Ільля Гурскі (26 красавіка 1899 — 11 жніўня 1972) — беларускі драматург, пісьменьнік, заслужаны дзяяч культуры БССР (1969). Выкарыстоўваў псэўданімы: Бушма Л.; Бушма Лявон; Данілавіч І.

Ільля Гурскі лац. Illa Hurski
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	26 красавіка 1899 в. Замосьце, Узьдзенскі раён
Памёр	11 жніўня 1972
Пахаваны	Усходнія могілкі
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік
Значныя творы	«У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб»
Прэміі	Заслужаны дзяяч культуры БССР
Узнагароды	Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга БССР
Творы на сайце Knihi.com
Ільля Гурскі ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Ільля Гурскі нарадзіўся ў сялянскай сям’і ў вёсцы Замосьце Ўзьдзенскага раёну. Працаваў на Абухаўскім заводзе ў Петраградзе. Удзельнік Грамадзянскай вайны ў Расеі (1917—1923). 3 1924 году ў Галоўнай управе ў справах літаратуры й выдавецтваў Беларускай ССР (Галоўліт БССР), у Галоўрэперткоме Наркамата асьветы, інсьпектрам Галоўмастацтва Наркамасветы. Скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне БДУ ў 1932 годзе, потым асьпірантуру пры Інстытуце літаратуры. У 1935—1941 — рэдактар газэты «Літаратура і мастацтва». У гады Другой сусьветнай вайны з 22 чэрвеня 1941 г. па лістапад 1942 г. служыў у Чырвонай Арміі. Затым разам з групай беларускіх пісьменьнікаў быў дэмабілізаваны. Рэдактар газэты «За свабодную Беларусь» і сатырычнага лістка «Партызанская дубінка». Пасьля вайны ў 1944–1960 гг. узначальваў часопіс «Беларусь». Памёр у 1972 годзе.

Творчасьць

Аўтар п'есаў, апавяданьняў, аповесьцей і раманаў: «У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб» і інш. Перакладаў на беларускую мову М. Горкага, А. Чэхава, М. Твэна.

Ушанаваньне памяці

Імем Ільлі Гурскага названая вуліца ў Менску. На доме, дзе жыў устаноўлена мэмарыяльная дошка. Імя пісьменьніка прысвоена Магільнянскай сярэдняй школе Ўзьдзенскага раёну. У 1973 годзе на магіле пастаўлены помнік — скульптурны партрэт пісьменьніка (бюст).

Сямья

• Жонка — Марыя Якаўлеўна Гурская ў вайну з сынам Леанідам знаходзілася ў канцлягеры.
• Сын — Леанід Гурскі, (нар. 1936) — доктар тэхнічных навук. Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1984).
• Унук — Гурскі, Аляксандр Леанідавіч (нар. 1961) — доктар фізыка-матэматычных навук (2000).

Кнігапіс

• І. Гурскі. Пра тэатр. // Савецкая Беларусь : газэта. — 1927, 25 сьнежня. — № 293 (2185). — С. 4.
• И. Гурский. Театры советской Белоруссии. // Советское искусство : массовая газета по вопросам искусства. — 1931, 12 января. — № 1. — С. 3.
• І. Гурскі. Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. // Маладняк : часопіс. — 1932. — № 2—3. — С. 3—32.
• І. Гурскі. Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. // Маладняк : часопіс. — 1932. — № 4. — С. 29—44.
• Ільля Гурскі. XV годзьдзе кастрычніцкае рэвалюцыі і задачы фронта мастацтва. // Мастацтва і рэвалюцыя : часопіс. — 1932, ліпень. — № 1. — С. 5, 6.
• Ільля Гурскі. Тэатральнае мастацтва БССР за 15 год. // Чырвоная Беларусь : часопіс. — 1932. — № 20—21. — С. 8, 9.
• Ілья Гурскі. Драматычныя творы (1928-1934): Качагары; Новы горад; Маці; Большэвіцкая вясна; На крэсах усходніх; Новым шляхам; Дрыгва; Сварка; Сваты. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1936. — 417 с. — 3185 ас.
• Ілья Гурскі. Над Нёманам: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1945. — 167 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. Лясныя салдаты: аповесць / рэдактар М. Клімковіч. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1945. — 181 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. На родных гонях: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1948. — 120 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. Зары насустрач: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1949. — 130 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. Выбраныя творы / Уступны артыкул: М. Клімковіч; мастак Е. Тарас. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1951. — 718 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. У агні. Раман. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1952. — 513 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. Неспакойныя характары: апавяданні / Малюнкі Пучынскага, Юзеф Вульфавіча. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1955. — 132 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. У вялікай дарозе: апавяданні / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1958. — 224 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. У агні. Раман / мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч. — Дапоўненае і перапрацаванае выданьне. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1959. — 560 с. — 8000 ас.
• Ілья Гурскі. Родная дарога: апавяданні / мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч. — Мінск: Дзяржаўнае вучэбна-педагагічнае выдавецтва, 1961. — 208 с. — (Школьная бібліятэка). — 6500 ас.
• Ілья Гурскі. Праца красіць і славіць. (Аўтабіяграфія) // складанне і падрыхтоўка тэкстаў Янкі Казекі Пяцьдзесят чатыры дарогі: аўтабіяграфіі беларусускіх пісьменнікаў. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1963. — С. 157—188.
• Ілья Гурскі. Вецер веку: Раман-хроніка. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1966. — 688 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. На берагах Нявы: апавяданні / Іл. Міхаіла Бельскага. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1968. — 110 с. — 10 000 ас.
• Илья Гурский. Ветер века: Роман-хроника / Авториз. пер. с белорус. А. Миронова. — Мінск: Беларусь, 1968. — 563 с. — 100 000 ас.
• Ілья Гурскі. Чужы хлеб: Раман-памфлет. — Мінск: Беларусь, 1971. — 333 с. — 14 000 ас.
• Ілья Гурскі. Вецер веку: раман-хроніка ў 4 кн. / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1974. — Т. 1: кн. 1 і 2. — 460 с. — 11 000 ас.
• Ілья Гурскі. Вецер веку : раман-хроніка ў 4 кн. / мастак Калінін, Пётр Віктараві. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1974. — Т. 2: кн. 3 і 4. — 443 с. — 11 000 ас.
• Ілья Гурскі. На берагах Нявы: апавяданні / Іл. Міхаіла Бельскага. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1977. — 110 с. — 10 000 ас.
• Ілья Гурскі. Лясныя салдаты: апавяданні і аповесць. — -. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1979. — С. 548. — (Бібліятэка беларускай прозы). — 6000 ас.
• Ілья Гурскі. Расцвілі вішні: апавяданні / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1989. — 310 с. — 8600 ас.
• Успаміны пра Ілью Гурскага / складаньне і заўвагі Гурская, Марыя Якаўлеўна. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. — 191 с. — 2300 ас.
• Леанід Гурскi. Успамiны пра бацьку // Беларуская думка : часопіс. — 1999. — № 4. — С. 158—163.

Крытыка, рэцэнзіі

• Аб радасным. Спэктакль «Новы горад» у Белдзяржтраме // Чырвоная Беларусь : часопіс. — 1932. — № 22. — С. 15, 16.
• Ляпіч Р. Некалькі заўваг аб «Новым горадзе» І. Гурскага. // Заклік : штомесячны літаратурна-мастацкі часопіс Арганізацыйнага камітэту саюзу савецкіх пісьменьнікаў БССР. — 1933. — № 2. — С. 112—117.

Літаратура

• Аляксееў М. Салдат рэвалюцыі. // Полымя : часопіс. — 1978. — № 2. — С. —.
• Казлоўская, М. М. Радзіма Гурскага Ільі Данілавіча. № 3039. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1987. — Т. Мінская вобласць. Кніга 2. — С. 254.
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Беларуская савецкая энцыкляпэдыя. У 12 т. / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1970. — Т. 2. Афіны — Ведрыч. — 640 с.
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0 — С. 537, 538.
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Тэатральная Беларусь у 2-х тамах: Энцыклапедыя / Пад агул. рэд. А. В. Сабалеўскага; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2002. — Т. 1: А-К. — С. 324. — ISBN 985-11-0255-5 (т. 1), ISBN 978-9851102545
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2 — С. 176.
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — Т. 3. — 688с.:іл. с. — 3000 ас. — ISBN 978-985-11-0662-8 — С. 312.
• Гурскі, Ілья Данілавіч. // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Т. 2: Габой — Карціна. — 702 с. — 9500 ас. С. 234.
• Гурскі Ілья Данілавіч. / пад рэд. А. В. Мальдзіса ; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. ; гал. рэд. Б. І. Сачанка // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993. — Т. 2: Верабей - Іваноў. — С. 285—290. — ISBN 5-85700-153-6.
• Гурскі Ілья Данілавіч. / Аляксей Гардзіцкі // Беларускія пісьменнікі: 1917-1990. : Даведнік. — Менск: Мастацкая літаратура, 1994. — ISBN ISBN 5-340-00709-X.
• Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя: у чатырох тамах. / рэдакцыйная калегія У. В. Гніламёдаў, В. В. Зуёнак і інш.. — Менск: Беларуская навука, 2001. — Т. 3 (1941–1965). — 950 с. — ISBN 985-08-0449-1
• Пімен Панчанка. Камуніст. // Беларусь : часопіс. — 1977. — № 4.

Вонкавыя спасылкі

• Беларусь у асобах і падзеях
• Кніжная выстава: «Пісьменьнік і чалавек шчодрага сэрца», прысьвечаная 120-годдзю з дня нараджэньня І. Д. Гурскага. 24 красавіка 2019 году.
• Гурскі Ілья. Біяграфія
• Творы на «Беларускай Палічцы»