Вікіпэдыя

Ян Пятроўскі

Ян Пятро́ўскі (20 студзеня [ст. ст. 7 студзеня] 1905[1], Слуцак, Менская губэрня, Расейская імпэрыя — 19 студзеня 2001, Гейнсвіл, штат Флорыда, ЗША[2]) — пратэстанцкі прапаведнік, рэлігійны і культурна-грамадзкі дзяяч міжваеннага дваццацігодзьдзя ў Заходняй Беларусі і эміграцыі, публіцыст, выдавец, рэдактар, пісьменьнік і перакладнік.

Ян Пятроўскі
Вокладка Эвангельля Сьв. Яна ў перакладзе Яна Пятроўскага
Вокладка Эвангельля Сьв. Яна ў перакладзе Яна Пятроўскага
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 20 студзеня 1905
Сьцяг Расеі Слуцак, Менская губэрня
Памёр 19 студзеня 2001
Сьцяг ЗША Гейнсвіл, Флорыда
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці прапаведнік, перакладнік, публіцыст
Мова беларуская
Творы на сайце Knihi.com

Жыцьцяпіс рэдагаваць

Нарадзіўся ў беларускай праваслаўнай сям’і Дзям’яна і Юстыны Пятроўскіх. Пасьля заўчаснай сьмерці бацькі маці засталася з васьмю дзецьмі. Ян навучаўся ў школе Сьвята-Траецкага манастыру, пасьля ў прыхадзкой школе. Скончыў гімназію ў Вільні, куды сям’я пераехала ў 1919. Служыў у Войску Польскім, скончыў школу падхарунжых.

З 1920-х Ян Пятроўскі зьвязаны зь беларускім культурна-грамадзкім рухам Заходняй Беларусі. Падтрымліваў кантакты з вучнёўскай моладзю Віленскай беларускай гімназіі. Прыхільнік Беларускай сялянска-работніцкай грамады, быў знаёмы з многімі дзеячамі заходнебеларускай культуры. У 1927—1928 хацеў выехаць у БССР, аднак перадумаў.

Напрыканцы 1920-х, яшчэ праваслаўным, трапіў на беларускае набажэнства мэтадысцкай царквы[3], і неўзабаве стаў сябрам пратэстанцкага брацтва. Скончыў біблійную школу мэтадыстаў у Клярысэве(pl) пад Варшавай. З 1932 жыў і быў прапаведнікам у Дзярэчыне. З 1935 быў выдаўцом і рэдактарам беларускамоўнага пратэстанцкага грамадзка-рэлігійнага і літаратурнага часопісу «Сьветач Хрыстусовае навукі». Аўтар брашуры «Нядзельная школа, яе сутнасьць і гісторыя» (1937).

Падчас ІІ сусьветнай вайны Ян Пятроўскі кіраваў групай беларускіх перакладнікаў, якая дзейнічала ў Бэрліне пры выдавецтве Міністэрства прапаганды Трэцяга Райху. Апрацаваў у 1942 годзе з Аляксандрам Калошам і Васілём Камароўскім «Нямецка-беларускі слоўнік» (27 тыс. словаў), які, аднак, ня быў выдадзены.

У 1944 выехаў у Аўстрыю. З 1953 жыў у ЗША. У эміграцыі ўзнавіў выданьне эвангельска-баптысцкага часопісу «Сьветач Хрыстовае навукі». У 1976 року разам з жонкай Аліцыяй у г. Гейнсвіл (штат Фларыда) заснаваў Беларускі харытатыўна-адукацыйны фонд з мэтай дапамогі беларусаведным дасьледаваньням і публікацыі матэрыялаў на беларускія тэмы. Адзін з пачынальнікаў беларускага эвангельска-баптысцкага руху ў ЗША.

З жонкай Аліцыяй (памерла ў 1992) мелі двух сыноў: Джорджа і Гэры[4].

Творчасьць рэдагаваць

Пераклаў на беларускую мову і выдаў 7 тамоў выбраных твораў старажытнагрэцкага філёзафа Плятона. Падрыхтаваў і выдаў клясычны «Грэцка-беларускі слоўнік».

Аўтар беларускіх перакладаў Марка Аўрэлія, Карла Вільгельма фон Гумбальта. Першы перакладнік на беларускую мову «Усеагульнай дэклярацыі правоў чалавека» (1975)[5].

Аўтар «Мэмуараў» (т. 1-3, Гейнсьвіл, 1988—1997).

Бібліяграфія рэдагаваць

  • На фронце: П’еса ў трох карцінах (1931)
  • Ангельска-беларускі слоўнік / Улажыў Ян Пятроўскі. — Ч. 1 (1946)
  • Сьвятое Пісьмо. КНІГІ СТАРОГА ЗАПАВЕТУ. Кніжыца І. Кніга Руты, Кніга прарока Еэля, Кніга прарока Ёны. — Нью-Ёрк: 1959. — 17 с.
  • Абарона Сакратаса = The defense of Socrates; Крытон = Criton; Файдон = Phaidon / Платон; з грэцкага тэксту на беларускую мову пераклаў, папярэдзіў уводзінамі і агледзіў інтэрпрэтацыю Ян Пятроўскі (1967)
  • Сымпозыён. Іён = Symposiym (The Banduet). Ion: Выбраныя дыялёгі / З грэч. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян. Пятроўскі (1970)
  • Горгіяс = Gorgias: Выбраны дыялёг: З дадат. грэцка-беларус. слоўніка / З грэч. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і аглядзіў камент. Ян. Пятроўскі (1973)
  • Universal'naja Dėkljaracyja Pravoŭ Čalaveka = The Universal Declaration of Human Rights / Апрац. Я.Пятроўскі. — John and Alice Piotrowski Byelorussian Charitable Educational Fund, 1975.
  • Пратагор. Гіпій вялікшы = Protagoras. Greater Hippias / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян Пятроўскі (1975)
  • Пармэнідэс. Мэнон = Parmenides Meno / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзеў камент. Ян Пятроўскі (1976)
  • Старажытная грэцкая клясыка (У межах нашае супольнасці): У межах нашае супольнасьці (1979)
  • Вернер, Ёгер. Тэалогія грэцкіх думаньнікаў / У пер.[з англ.] Я.Пятроўскага (1980)
  • Палітэя / Плятон; З грэц. тэксту на беларус. мову пер., папярэдзіў уводз. і агледзіў камент. Ян Пятроўскі (1981)
  • Клясычны грэцка-беларускі слоўнік. Частка першая. Літары: Α α — Μ μ / Ян Пятроўскі. — The Byelorussian Charitable Educational Fund, Inc., 1983.
  • Клясычны грэцка-беларускі слоўнік. Частка другая. Літары: Ν ν — Ω ω / Ян Пятроўскі. — The Byelorussian Charitable Educational Fund, Inc., 1985.
  • На васьмідзясятыя ўгодкі: (Фрагменты) (1985)
  • Старажытная грэцкая клясыка (у межах нашай супольнасці) (1987)
  • Мэмуары = Memoir: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце (1905—1945) / Ян Пятроўскі. — Кн. 1 (1988)
  • Мэмуары: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце (1945—1953). Кн.2 (1991)
  • Паводля Сьв. Яна Эвангеле Госпада нашага Ісуса Хрыста / на беларускую мову з грэцкага тэксту переклаў Ян Пятроўскі. — Менск — Лёндан — Нью Ёрк: Беларускі Харытатыўна-Адукацыйны Фонд, 1991. — 48 с. — 200 000 ас.
  • Лепшыя думкі чалавека = Man’s best thoughts: Зборнік / Выбраў і ўклаў паводле тэматыкі Я.Пятроўскі. — Т.3 (1992)
  • Увага! Увага! — Гаворыць…: (На дарозе інтэрв’ю): Замест прадмовы (1993)
  • Ангельска-беларускі слоўнік. Беларуска-ангельскі слоўнік = English-byelorussian dictionary. Byelorussian-english dictionary / Прадм. В.Багдановіча (1993)
  • Тарас Сайка — ініцыятар і галоўны фінансавы ахвярадаўца на рэч перакладу і друку Бібліі на літоўскай мове. — Гэйнсвіль: Яна і Аліцыі Пятроўскіх Беларускі Харытатыўна-Адукацыйны Фонд, 1995.
  • Мэмуары: Стагодзьдзе ў рэтраспэкце. Кн.3 (1997)[6]

Крыніцы і заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Сяргей Чыгрын. Любіў Беларусь і філасофію // Ніва. — 2 студзеня 2005. — № 1 (2538).
  2. ^ JOHN PIOTROWSKI — people search, genealogy, find deceased relatives and locate ancestors (анг.) People Search Праверана 8 лістапада 2012 г.
  3. ^ Алесь Пашкевіч. Пратэстантызм і беларускі нацыяналізм у міжваеннай Польшчы // Arche Пачатак. — 2007. — № 5 (56).
  4. ^ Alice Piotrowski // Gainesville Sun. — Mar 17, 1992. — С. 9.
  5. ^ Жыццё, аддадзенае Беларусі і антычнай філасофіі // Кантакты і дыялогі. — 2002. — № 10—12.
  6. ^ Запрос: a001a="BY-NLB-ar113412" Сводный электронный каталог. Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 8 лістапада 2012 г.

Літаратура рэдагаваць

  • Беларускія рэлігійныя дзеячы XX ст.: Жыццярысы, мартыралогія, успаміны / Уклад. Ю. Гарбінскі. — Мн. — Мюнхен: Беларускі кнігазбор, 1999. — ISBN 985-6318-65-3
  • Літаратурны рух на эміграцыі / Лявон Юрэвіч. — Мінск: 2002.
  • Чыгрын С. Любіў Беларусь і філасофію // Ніва. — 2 студзеня 2005. — № 1 (2538).
  • Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Ян_Пятроўскі&oldid=2341263»