Янка Раманоўскі

Я́нка Рамано́ўскі (24 жніўня 1928, Менск — 25 чэрвеня 1974, Менск) — беларускі мастак; пляменьнік Янкі Купалы. Названы маці, Леакадзіяй Дамінікаўнай, у гонар яе старэйшага брата — Янкі Купалы.

Янка Раманоўскі
Дата нараджэньня	24 жніўня 1928(1928-08-24)
Месца нараджэньня	Менск, БССР, СССР
Дата сьмерці	25 чэрвеня 1974(1974-06-25) (45 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, БССР, СССР
Месца пахаваньня	Усходнія могілкі
Месца вучобы	Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў
Занятак	маляр
Сябра ў	Беларускі саюз мастакоў
Жанры	партрэт
Узнагароды	Грамата Прэзыдыюму Вярхоўнага Савету БССР[d]

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Раманоўскі.

Біяграфія

Нарадзіўся 24 жніўня 1928 у Менску. Правёў сваё дзяцінства побач зь Янкам Купалам: з нараджэньня і па 1941 год жыў у доме Янкі Купалы ў Менску і на дачы ў Ляўках. Гэта прычынілася да таго, што большая частка мастацкай спадчыны Я. Раманоўскага была зьвязаная з адлюстраваньнем жыцьцёвага і творчага шляху Я. Купалы. З натуры маляваў партрэты паэта, яго сваякоў і знаёмых, купалаўскія мясьціны ў Менску і Ляўках.

Мастацкую адукацыю пачаў перад вайной у 11-гадовым узросьце ў Менскай студыі юных дараваньняў, дзе яго настаўнікамі былі В. Волкаў і М. Керзін. У 1947 годзе паступіў у мастацкае вучылішча, якое тады адкрылася ў Менску. З 1953 па 1959 год вучыўся ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце, дзе набыў спэцыяльнасьць мастака-графіка. Сябра Саюзу мастакоў Беларусі, Я. Раманоўскі неаднойчы выбіраўся ў яго кіруючыя органы. З 1969 году і да канца жыцьця працаваў мастацкім рэдактарам часопіса «Маладосьць». Узнагароджаны граматай Вярхоўнага Савету БССР.

Творчы шлях

Першым найбольш сталым творам Я. Раманоўскага стала яго дыплёмная праца ў інстытуце — створаная паводле матываў аднайменнага верша Я. Купалы сэрыя каляровых літаграфій «А хто там ідзе?» (1959, Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь). Творчы шлях мастака распачаўся са складаных тэматычных кампазыцый, але пазьней у сваім разьвіцьці талент Я. Раманоўскага набыў яскравую акрэсьленасьць ў напрамку партрэту. Працаваў у разнастайнай тэхніцы: жывапіс, літаграфія, лінагравюра, акварэль, гуаш, аловак, вугаль). Быў сярод першых беларускіх мастакоў, хто асвоіў новую па тым часе тэхніку — афорт, і першым, хто зьвярнуўся да партрэтаў бацькоў і бліскіх сваякоў Янкі Купалы.

Постаць

	Янка Раманоўскі вытанчанасьцю аблічча нагадваў вялікага Купалу. Майстар псыхалягічнага партрэта мастак Янка Раманоўскі стварыў асабліва адухоўлены, асабліва беларускі вобраз Янкі Купалы
—Рыгор Барадулін. «Аратай, які пасьвіць аблокі»

	Прастата і шчырасьць – вось што такое, у двух словах, быў наш Янка. Аднак гэта была не тая прастата, што мяжуе з праставатасьцю, і не тая шчырасьць, якая пры бліжэйшым знаёмстве аказваецца недалёкасьцю. Гэта была высокая прастата чалавека інтэлігентнага, далікатнага, за якою адчувалася парода, разумная шчырасьць натуры багатай, што заўсёды тоіць у сабе неспадзяванку
—Вера Палтаран. «Талент чалавечай дабраты»

Выбраныя творы

• партрэт Я. Купалы (1958, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• «Янка Купала на бровары», «Янка Купала ў Пецярбургу», «Янка Купала на абарончых рубяжах пад Масквой. 1941 г.» (1959, каляровая літаграфія, кампазыцыйныя партрэты)
• «Янка Купала і Якуб Колас у Менску», "Янка Купала на Волзе. 1942 г. " (1960, афорт, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• партрэты А. Міцкевіча (1954), Я. Коласа (1960), бацькі Я. Купалы Д. Луцэвіча (1960) (жывапіс, музэі Я. Купалы)
• «Янка Купала з моладзьдзю» (1962, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• партрэты В. Дунін-Марцінкевіча, Цёткі, Я. Коласа, З. Бядулі, К. Крапівы, М. Лынькова, К. Чорнага, П. Броўкі, Я.Маўра (графіка)
• графічныя лісты (папера, вугаль) на тэмы твораў Я. Купалы: паэмаў «Бандароўна» (1952, 1959), «Зімою» (1955, 1957), «Магіла льва» (1956, 1959), «Тарасова доля» (1958) і інш.
• мэдаль і значкі, прысьвечаныя 90-годзьдзю Я. Купалы і Якуба Коласа

Літаратура

• Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Раманоўскія» / Аўтары — Ж. Дапкюнас, Л. Кучынская. — С. 521—522.
• Выстаўка твораў мастака Івана Юльянавіча Раманоўскага, прысвечаная 50-годдзю з дня нараджэння: Каталог / Склад. і прадмова Р. Віткоўскі. — Саюз мастакоў БССР. — Мн., 1978. — 12 с.
• Барадулін Рыгор. Аратай, які пасвіць аблокі: Сяброўскае слова, эсэ і некананізаваныя ўспаміны.— Мн.: Маст. літ., 1995.—350 с ISBN 5-340-0139-1.
• Янка Купала ў выяўленчым мастацтве, 1882—2002: Кат. твораў выяўл. мастацтва Дзярж. літ. музея Я.Купалы / Дзярж. літ. музей Я.Купалы, Міжнар. фонд Я.Купалы; Уклад. Ваданосава Ф. і інш.; Рэдкал.: Дапкюнас Ж. (гал. рэд.), Бурбоўская А. — Мн., 2003.
• Палтаран Вера. Талент чалавечай дабраты / Часопіс «Маладосьць». — 1975. — № 9. — С. 167—174.
• Баравікова Раіса. Раманоўскія / Часопіс «Работніца і сялянка». — 1993. — № 7. — С. 4-5.
• Васілёўскі Пётра. Галоўная тэма творчасьці (Выстаўка мастака Янкі Раманоўскага да 75-годзьдзя зь дня нараджэньня) / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 14 лістапада 2003 году. — С. 1, 12.
• Раманоўская Ядвіга. Мастак з роду Купалы / Газэта «Літаратура і мастацтва». — 21 траўня 2004 году. — С. 14.

Вонкавыя спасылкі

• А. Сабуць. Янка Раманоўскі і Купаліяна // Навуковая бібліятэка Гарадзенскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту Праверана 28 жніўня 2013 г.