Чарлёна

вёска ў Мастоўскім раёне Гарадзенскай вобласьці Беларусі

Чарлё́на[2]вёска ў Мастоўскім раёне Гарадзенскай вобласьці. Уваходзіць у склад Дубненскага сельсавету.

Чарлёна
лац. Čarlona
Палац князёў Друцкіх-Любецкіх у маёнтку Чарлёна. Фота каля 1913 г.
Палац князёў Друцкіх-Любецкіх у маёнтку Чарлёна. Фота каля 1913 г.
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Мастоўскі
Сельсавет: Дубненскі
Насельніцтва: 52 чал. (2009)[1]
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1515
СААТА: 4240817066
Нумарны знак: 4
Геаграфічныя каардынаты: 53°30′11″ пн. ш. 24°17′16″ у. д. / 53.50306° пн. ш. 24.28778° у. д. / 53.50306; 24.28778Каардынаты: 53°30′11″ пн. ш. 24°17′16″ у. д. / 53.50306° пн. ш. 24.28778° у. д. / 53.50306; 24.28778
Чарлёна на мапе Беларусі ±
Чарлёна
Чарлёна
Чарлёна
Чарлёна
Чарлёна
Чарлёна

Гісторыя

рэдагаваць

Першымі вядомымі ўласьнікамі вёскі былі Масальскія. Ваўкавыскі падстараста Міхал Масальскі (які быў паслом на сойм 1748 году) прадаў маёнтак Чарлёна князю Міхалу Сапегу (1711—1760), падканцлеру ВКЛ.

У князёў Сапег у 1799 годзе маёнтак Чарлёна купіў князь Францішак Друцкі-Любецкі (1741—1802), і з той пары Чарлёна да 1939 году належала прадстаўнікам роду Друцкіх-Любецкіх. Менавіта князь Францішак Друцкі-Любецкі пабудаваў у маёнтку шыкоўны і ўтульны драўляны палац, пакрыты гонтай і якім карысталіся больш за 100 год. Над ганкам ганарова быў разьмешчаны герб князёў Друцкіх-Любецкіх.

Ад Францішка Друцкага-Любецкага маёнтак перайшоў да яго сына — князя Фрацішка Ксаверыя (1778—1846), а пасьля да сына апошняга — князя Аляксандра Друцкага-Любецкага (1827—1898). У выніку сялянскай рэформы ў Расейскай Імпэрыі ў 1861 годзе вызваленыя ад прыгону сяляне атрымалі ў сваю прыватную ўласнасьць часткі зямлі ад маёнтку Чарлёна, а большая частка маёнтку засталася ў князя Друцкага-Любецкага.

Пасьля сьмерці князя Аляксандра Друцкага-Любецкага маёнтак у спадчыну атрымаў яго сын — князь Уладзіслаў Друцкі-Любецкі (1864—1913), які быў жанаты з графіняй Марыяй Замойскай (1868—1939). Іх дочкі князёўны Тэрэза і Яніна Друцкія-Любецкія сталі апошнімі ўласьніцамі маёнтку Чарлёна, бо з далучэньнем у 1939 годзе Заходняй Беларусі ў склад БССР усе землі (як князя, так і дробных уласьнікаў-вяскоўцаў) былі нацыяналізаваныя савецкай уладай без кампэнсацыі былым уласьнікам.

Да 2013 году ўваходзіла ў склад Харціцкага сельсавету[3].

Насельніцтва

рэдагаваць
  • 2009 год — 52 чалавекі[1]

Страчаная спадчына

рэдагаваць

Палац Друцкіх-Любецкіх

рэдагаваць

Будынак палацу князёў Друцкіх-Любецкіх уяўляў сабой аднапавярховы, шырокі і выцягнуты простакутны зрубны аб’ём, накрыты надзвычай высокім паўвальмавым гонтавым дахам. Па баках выступалі алькежы, крытыя самастойнымі нізкімі чатырохсхільнымі дахамі. Галоўны фасад у сярэдняй частцы вылучаўся ганкам на чатырох тонкіх драўляных калёнах, якія падтрымлівалі шчыт з аркатурай. У яго полі знаходзіўся невялікі гербавы картуш. Да тыльнага боку дому прымыкала вялікая тэраса.

Анфілядную пляніроўку дому пацьвярджае інвэнтар 1759 году. Сьцены ўпрыгожвалі зялёныя атлясныя шпалеры з расьлінным арнамэнтам. Дэкор дапаўнялі люстры ў разных пазалочаных рамах, мармуровыя і драўляныя столікі, крэслы, шафы з мастацкай коўкай і расьпісной абіўкай. У доме захоўвалася вялізная калекцыя родавых рэліквіяў і твораў мастацтва. Адзін пакой служыў дамавой капліцай. Ашклёная галерэя злучала дом з суседнім будынкам кухні і пральні.

Стары «італьянскі» рэгулярны парк быў абнесены высокай мураванай агароджай з брамай. На двары знаходзіўся круглы газон з кветкавымі клюмбамі. У парку стаялі капліца, дзьве відавыя вежы. Акрамя гэтага, сядзібны комплекс уключаў флігелі, гаспадарчыя будынкі, стайню з вазоўняй, трох’ярусную скарбніцу, накрытую гонтавым дахам, завершаным купалам.

У кляштары базылянаў быў пахаваны вялікалітоўскі дзяржаўны і ваенны дзеяч Фрыдэрык Сапега (да 1599—1650)[4].

  1. ^ а б Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году (рас.)
  2. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 287
  3. ^ Решение Гродненского областного Совета депутатов от 28.08.2013 N 252 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Мостовского района Гродненской области (рас.)
  4. ^ Sapieha E., Saeed-Kałamajska M. Dom Sapieżyński. cz. 2. — Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 2008. S. 61.