Саколаў Падляскі

места і гміна ў Мазавецкім ваяводзтве Польшчы

Сако́лаў Падля́скі (польск. Sokołów Podlaski) — места ў Польшчы, на рацэ Цэтыні. Адміністрацыйны цэнтар Сакалоўскага павету Мазавецкага ваяводзтва. Плошча 17,5 км². Насельніцтва на 31 сьнежня 2017 году — 18 924 чалавекі. Знаходзіцца за 99 км на ўсход ад Варшавы.

Саколаў Падляскі
лац. Sakołaŭ Padlaski
польск. Sokołów Podlaski
У цэнтры места
У цэнтры места
Герб Саколава Падляскага Сьцяг Саколава Падляскага


Краіна: Польшча
Ваяводзтва: Мазавецкае
Павет: Сакалоўскі
Плошча: 17,5 км²
Насельніцтва (2017)
колькасьць: 18 924 чал.
шчыльнасьць: 1081,37 чал./км²
Часавы пас: UTC+1
летні час: UTC+2
Тэлефонны код: +48 25
Паштовыя індэксы: 08-300 i 08-301
Нумарны знак: WSK
Геаграфічныя каардынаты: 52°24′0″ пн. ш. 22°15′0″ у. д. / 52.4° пн. ш. 22.25° у. д. / 52.4; 22.25Каардынаты: 52°24′0″ пн. ш. 22°15′0″ у. д. / 52.4° пн. ш. 22.25° у. д. / 52.4; 22.25
Саколаў Падляскі на мапе Польшчы
Саколаў Падляскі
Саколаў Падляскі
Саколаў Падляскі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.sokolowpodl.pl

Саколаў або Сакалоў[1] — места гістарычнага Падляшша. Да нашага часу тут захаваліся капліца з фігурай Сьвятога Яна Непамука, палац і сынагога, помнікі архітэктуры XIX ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Покрыва Багародзіцы, помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры XVIII ст.

Гісторыя

рэдагаваць

Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім

рэдагаваць

У Сярэднявеччы ў гэтай частцы Падляшша ішло фэўдальнае змаганьне паміж Каралеўствам Польскім і Вялікім Княствам Літоўскім. У 1424 годзе вялікі князь Вітаўт надаў Саколаву мескія прывілеі. У 1508 годзе ўладальнікам места стаў Станіслаў Кішка. Па 1563 годзе Ганна Кішка (з Радзівілаў) заснавала тут кальвінскі збор, ліквідаваны ў 1590 годзе[2].

У 1569 годзе згодна з умовамі Люблінскай уніі Саколаў перайшоў да Каралеўства Польскага. У 1592 годзе ён стаў уладаньнем Радзівілаў. Пачаўся росквіт места, які, аднак моцна пацярпеў у час вайны з швэдамі ў сярэдзіне XVII стагодзьдзя. За часам Рэфармацыі Саколаў стаў важным цэнтрам плыні арыянства. У XVIII ст. места перайшло ў валоданьне Агінскіх. Міхал Клеафас Агінскі запрасіў у Саколаў францускіх майстроў і наладзіў выраб між іншым, ядвабных хустак і слуцкіх паясоў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

рэдагаваць

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Саколаў апынуўся ў складзе Аўстрыйскай імпэрыі, з 1809 году — у складзе Расейскае імпэрыі, у Герцагстве Варшаўскім. На 1827 год тут было 350 будынкаў, на 1858 год — 311 (12 мураваных). У 1845 годзе новая гаспадыня места, Эльжбэта Гіршман, збудавала тут цукровую фабрыку. Нацыянальна-вызвольнае паўстаньне (1863—1864) у Саколаве ўзначаліў мясцовы сьвятар Станіслаў Бжуска, якога расейскія карнікі павесілі 23 траўня 1865 году. У 1887 годзе праз Саколаў прайшла чыгунка, што станоўча паўплывала на разьвіцьцё места.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Саколаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

рэдагаваць

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Саколаў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У Другую сусьветную вайну зь верасьня 1939 да 8 жніўня 1944 году ён знаходзіўся пад акупацыяй Трэцяга Райху. Места моцна пацярпела ў час Другой сусьветнай вайны. У 1946—1951 гадох Саколаў адбудавалі. У 1975—1998 гадох ён уваходзіў у склад Седлецкага ваяводзтва. З 1999 году — адміністрацыйны цэнтар Сакалоўскага павету.

Насельніцтва

рэдагаваць

Дэмаграфія

рэдагаваць
  • XIX стагодзьдзе: 1827 год — 3005 чал.; 1858 год — 3964 чал.[3]
  • XXI стагодзьдзе: 31 сьнежня 2017 год — 18 924 чал.

Адукацыя

рэдагаваць

У Саколаве працуюць 5 дашкольных установаў, 7 пачатковых і 2 сярэднія школы, 2 ліцэі.

Турыстычная інфармацыя

рэдагаваць

Славутасьці

рэдагаваць
  • Капліца з фігурай Сьвятога Яна Непамука (1802)
  • Касьцёл Непакланага Сэрца Найсьвяцейшай Панны Марыі (Конкатэдра; 1948—1953)
  • Касьцёл Сьвятога Яна Боска (1935—1939)
  • Могілкі старыя каталіцкія
  • Палац (1857)
  • Помнік генэралу Станіславу Бжуску (1925)
  • Сынагога (1845)
  • Фабрыка цукровая

Страчаная спадчына

рэдагаваць
  • Могілкі юдэйскія
  • Царква Покрыва Багародзіцы (1730)

Месты-сябры

рэдагаваць
Пералік местаў-сяброў Саколава
  1. ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 384.
  2. ^ Mironczuk J. Wyznania protestanckie na obszarze dystryktu podlaskiego // Odrodzenie i Reformacja w Polsce. Vol. 62, 2018. S. 147.
  3. ^ Słownik geograficzny... T. IX. — Warszawa, 1888. S. 30.