Міхал Піюс Ромэр
Міхал Ромэр, Міхал Піюс Ромэр (па-польску: Michał Römer, па-летувіску: Mykolas Romeris; 7 траўня 1880, в. Багдонішкі, Новааляксандраўскі павет, Ковенская губэрня, Расейская імпэрыя, цяпер Панявескі павет, Летува — 22 лютага 1945) — грамадзка-палітычны дзяяч; адзін з галоўных ідэолягаў лібэральна-дэмакратычнага крыла краёўцаў, летувіскі навуковец.
Міхал Ромэр | |
| Міхал Піюс Ромэр | |
 | |
| Род дзейнасьці | навуковец, грамадзка-палітычны дзяяч; адзін з ідэолягаў краёўцаў |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 7 траўня 1880 |
| Месца нараджэньня | Багдонішкі, Новааляксандраўскі павет, Ковенская губэрня, Расейская імпэрыя |
| Дата сьмерці | 22 лютага 1945 |
| Месца сьмерці | Вільня, Летувіская ССР, СССР |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | юрыст, судзьдзя, прафэсар унівэрсытэту, адвакат, палітык, публіцыст |
| Навуковая сфэра | палітыка[1], права[1] і публіцыстыка[1] |
| Месца працы | |
| Бацька | Міхал Казімір Ромер[d] |
| Маці | Канстанцыя з Тукалаў[d] |
| Узнагароды |    |
Паходжаньне рэдагаваць
З шляхецкага роду Ромэраў.
Адукацыя рэдагаваць
Вучыўся ў Ягелонскім унівэрсытэце ў Кракаве (1901—1902), Парыскай школе палітычных навук (1902—1905).
Дзейнасьць у Расейскай імпэрыі рэдагаваць
У 1911—1915 гадах супрацоўнічаў зь беларускай газэтай «Наша Ніва», сябар рэдакцыі віленскай газэты «Kurier Krajowy» (1913). Узначальваў віленскую масонскую ложу «Літва», сябрамі якой былі Антон Луцкевіч і Вацлаў Ластоўскі. Станоўча ацэньваў грамадзка-палітычнае й культурнае адраджэньне беларусаў, абараняў беларускі рух ад нападак польскіх і расейскіх шавіністычных колаў. У 1913—1915 гадах распрацаваў канцэпцыю новае Рэчы Паспалітай у выглядзе канфэдэрацыі Польшчы й «гістарычнае Літвы» як самастойных і дэмакратычных дзяржаваў. Для вырашэньня гэтае задачы ў 1915 годзе далучыўся да легіёнаў Ю. Пілсудзкага.
Незалежная Летува рэдагаваць
У 1919 годзе на даручэньне Пілсудзкага вёў у Коўне перамовы зь летувіскім кіраўніцтвам пра стварэньне канфэдэрацыі, але летувіскі бок не прыняў гэтую прапанову. У 1920 годзе асудзіў захоп Вільні войскамі генэрала Л. Жалігоўскага і ў знак пратэсту пераехаў у Летуву. Прафэсар права (1922) і рэктар Ковенскага (1927—1928, 1933—1939), прафэсар Віленскага (1940—1945) унівэрсытэтаў. У час нямецкае акупацыі арганізоваў у Вільні таемнае навучаньне, падтрымліваў сувязь з рухам Супраціву.
Унівэрсытэт імя Ромэра рэдагаваць
У 2004 годзе Летувіскаму ўнівэрсытэту права ў Вільні нададзена імя Ромэра.
Творы рэдагаваць
- Römer M. Litwa. Studium odrodzenia narodu litewskiego. — Lwów, 1908
- тое ж па-летувіску: «Lietuva. Studija apie lietuvių tautos atgimimą». ISBN 9955-601-94-9
- «Konstitucinės ir teismo teisės pasieniuose». ISBN 9986-9004-1-7
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
Міхал Піюс Ромэр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў