Вікіпэдыя

Жамыслаўль

вёска ў Іўеўскім раёне Гарадзенскай вобласьці Беларусі

Жамысла́ўль[1], Жэмласлаў[2] — вёска ў Беларусі, на правым беразе ракі Гаўі. Уваходзіць у склад Суботніцкага сельсавету Іўеўскага раёну Гарадзенскай вобласьці.

Жамыслаўль
трансьліт. Žamyslaŭĺ
Палац графаў Умястоўскіх
Палац графаў Умястоўскіх
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Іўеўскі
Сельсавет: Суботніцкі
Насельніцтва: 456 чал. (2009)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 1595
Паштовы індэкс: 231343
СААТА: 4229843066
Нумарны знак: 4
Геаграфічныя каардынаты: 54°7′47″ пн. ш. 25°45′44″ у. д. / 54.12972° пн. ш. 25.76222° у. д. / 54.12972; 25.76222Каардынаты: 54°7′47″ пн. ш. 25°45′44″ у. д. / 54.12972° пн. ш. 25.76222° у. д. / 54.12972; 25.76222
Жамыслаўль на мапе Беларусі ±
Жамыслаўль
Жамыслаўль
Жамыслаўль
Жамыслаўль
Жамыслаўль
Жамыслаўль
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Назва рэдагаваць

Існуе меркаваньне, што афіцыйная назва «Жамыслаўль» зьяўляецца няслушным перакручваньнем традыцыйнай назвы паселішча «Жэмласлаў». Менавіта гэтая назва найбольш адпавядае вымаўленьню мясцовых жыхароў. Тым часам сам тапонім утварыўся ад прозьвішча Жэмла[2].

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Мяркуецца, што першай назвай паселішча была Пятроўшчына[2], а маёнтак зваўся Кандрацішкі. Яны ўваходзілі ў склад Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва і былі ў валоданьні Яна Зяновіча. У 1587 годзе ягоныя дзеці прадалі Кандрацішкі ашмянскаму падкаморніку Стэфану Роскаму. У той час да маёнтку належалі вёскі Шайдзюны, Высоцкія, Жамайтукі, а таксама частка пушчы, што ляжала ўздоўж дарогі зь Дзевянішак у Наваградак.

Каля 1700 году маётак знаходзіўся ў валоданьні Марцыяна з Тучына Жэмлы, падкаморага ашмянскага[3].

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Жэмласлаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ашмянскім павеце Віленскай губэрні. 4 студзеня 1807 году граф Якуб Умястоўскі, які набыў маёнтак у Антонія Кяневіча, мазырскага земскага судзьдзі, распачаў тут будаваньне палаца. Якуб пераехаў у Жэмласлаў з Клявіцы, якую разам з братам Марцінам яны купілі ў Вінцэнта Грабскага ў 1786 годзе. Граф любіў падабенства, таму дом стаўся паменшанай копіяй Лазенкаўскага палаца ў Варшаве.

Каля 1861 году ў склад маёнтку Жэмласлава ўваходзіла 13 мясцовасьцяў, у тым ліку вёскі: Бялыншчына, Навасады, Раманы, Рыбакі, Шайдзюны, Шаркуці, Высоцкія, Жамайтукі. Увесну і ўлетку 1861 году тут адбыліся сялянскія хваляваньні, якія скончыліся сутычкай з расейскім войскам; непакорлівых цягнулі на пакараньне ў Жэмласлаў, дзе стаялі казакі. Францішак Багушэвіч прысьвяціў гэтым падзеям верш «Хрэсьбіны Мацюка», у якім апавядаецца пра маскалізацыю колішняга Вялікага Княства Літоўскага праз гвалтоўнае далучэньнем тутэйшых сялянаў-каталікоў да Маскоўскага патрыярхату. Тым часам нязгодных зьмяніць веру расейскія карнікі абвяшчалі «палякамі»: Ну і далі ж мне добра на знак: Цягнулі, біўшы, у Замаслаў, Каб помніў крэпка, што я паляк, Каб і вам гэта здарэньне сказаў![4].

  • Старая графіка Жэмласлава
  •  
    Палац. Н. Орда, 1875
  •  
    Чорна-белая вэрсія
  •  
    Літаграфія з малюнка Н. Орды, 1878
  •  
    З боку ракі Гаўі, 1898
  •  
    Палац, 1898
  •  
    Палац, 1916
  •  
    Палац, 1926

Найноўшы час рэдагаваць

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Жэмласлаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР[5]. Паводле Рыскай мірнай дамовы (1921) Жэмласлаў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі.

У 1939 годзе Жэмласлаў увайшоў у БССР. 19 лістапада 2000 году ў вёсцы адбылося ўрачыстае аьвячэньне каталіцкай капліцы пад тытулам Хрыста Валадара[6]. У 2000-я гады Жэмласлаў атрымаў афіцыйны статус аграгарадку.

  • Старая графіка
  •  
    Палац, 1915
  •  
    Завод, 1918
  •  
    Палац, 1920
  •  
    Палац, 1920
  •  
    Палац, 1920
  •  
    Палац, 1926
  •  
    Мост праз раку Гаўю, 1930
  •  
    Дом адпачынку, 1930

Насельніцтва рэдагаваць

  • XIX стагодзьдзе: 1861 год — 475 чал. (у маёнтку)
  • XX стагодзьдзе: 1999 год — 550 чал.
  • XXI стагодзьдзе: 2009 год — 456 чал.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

Страчаная спадчына рэдагаваць

  • Дом адпачынку (1930-я)

Галерэя рэдагаваць

  • Краявіды Жэмласлава
  •  
    Палац
  •  
    Лядоўня
  •  
    Сьвіран
  •  
    Помнік Жэмласлаўскай навуковай фундацыі

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 234
  2. ^ а б в Нехвядовіч К. Żemłosław = Жэмласлаў. — Познань: Gawia, 2005.
  3. ^ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XIII. — Warszawa, 1893. S. 775.
  4. ^ Першае сутыкненне беларусаў з «рускім светам»: як гэта было // Наша Ніва, 21 сакавіка 2017 г.
  5. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  6. ^ Суботнікі: парафія п.н. Уладыслава(недаступная спасылка), Гродзенская Рыма-Каталіцкая Дыяцэзія на Беларусі — IV. Дэканат Іўе

Літаратура рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Жамыслаўль&oldid=2295016»