Валімонт Бушкавіч

дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага

Валімонт Бушкавіч (у каталіцтве Станіслаў; каля 1350 — па 1398) — літоўскі баярын.

Валімонт Бушкавіч
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся каля 1350
Памёр па 1398
Род Кезгайлы
Бацькі Бушка
Дзеці Румбольд, Кезгайла, Яўнут, Шадзібор, Гудзігерд, Судзівой

Валодаў Дзевялтовам, Соламі і Сьвядасьцю ў Вількамірскім павеце[1].

Імя рэдагаваць

Асноўны артыкул: Валімонт

Імя Валімонт зьмяшчае той жа фармант (-монт-), што і Жыгімонтлітоўская (беларуская) форма старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[2].

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Валімонт складаецца з фармантаў фармант -валд-, які паходозіць ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць', і -монт- (-мунт-, -мунд-), які паходзіць ад гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[3]. Такім парадкам, імя Валімонт азначае «гарлівасьць улады» і цалкам адпавядае германскаму імю Walmund[4] (Walamunt, Waltimunt)[5].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Walmundt Buschken son (23 красавіка 1398 году)[6]; Walimund Buschken son[7], Walimund, filius Bosken[8], Walmund filius Bussky[9][10] (12 кастрычніка 1398 году); Stanislaus alias Volymonth (1445 год)[11][12].

Біяграфія рэдагаваць

Зь літоўскага баярскага роду, сын Бушкі, пачынальніка роду Кезгайлаў. Выступае як сьведка ў Гарадзенскай і Салінскай умовах (1398 год).

Меў сыноў Румбольда, Кезгайлу, Яўнута, Шадзібора, Гудзігерда і Судзівоя. У лісьце інфлянцкага магістра ад 1416 году як «брат Румбольда» ўпамінаецца літоўскі баярын Зігебут[13] (Segebut[14])[15].

Упамінаецца ў 1445 годзе ў памянным запісе жонкі Кезгайлы Алены ў кнізе Кракаўскага ўнівэрсытэту[12].

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Насевіч В. Кезгайлы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 80.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 14, 23.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17—18.
  4. ^ Sleigh L., Johnson C. B. The Book of Boys' Names. — Crowell, 1962. P. 318.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
  6. ^ Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430. — Cracoviae, 1882. P. 54.
  7. ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
  8. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.
  9. ^ Lietuvos TSR istorijos šaltiniai: Feodalinis laikotarpis. — Vilnius, 1955. P. 83.
  10. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 134.
  11. ^ Album studiosorum Universitatis Cracoviensis. T. 1. — Cracoviae, 1887. P. 2.
  12. ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 221.
  13. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  14. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 5. — Riga, 1867. P. 121.
  15. ^ Semkowicz W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413 // Miesięcznik Heraldyczny. Nr. 1—2, 1914. S. 12, 14.

Літаратура рэдагаваць