Беларуска-ўкраінскія стасункі

Дыпляматычныя стасункі паміж Рэспублікай Беларусь і Ўкраінай былі ўсталяваныя 27 сьнежня 1991 году. У 1993 року была адчыненая беларуская амбасада ў Кіеве. З 2017 году амбасадар Украіны ў Беларусі — Ігар Кізім.

Беларуска-ўкраінскія стасункі

Беларусь	Украіна

Двухбаковыя стасункі зьяўляюцца важнымі для абедзьвюх дзяржаваў, перш за ўсё з-за геаграфічнай і гісторыка-культурнай блізкасьці. Аднак эканамічнае супрацоўніцтва паміж дзьвюма краінамі доўгі час разьвіваецца значна больш актыўна за палітычнае.

Украінска-беларускія стасункі да XX стагодзьдзя

Са старажытных часоў ўкраінцаў і беларусаў аб’ядноўваюць агульныя гістарычныя карані. Блізкія сувязі протаўкраінскіх і протабеларускіх земляў існавалі і ў эпоху Кіеўскай Русі, і ў літоўскі пэрыяд.

Беларусы актыўна ўдзельнічалі ў грамадзка-палітычным жыцьці Ўкраіны, разам з украінцамі выступалі ў народных паўстаньнях супраць сваіх і чужаземных заваёўнікаў. Шмат беларусаў было сярод запароскіх казакоў, у войсках Багдана Хмяльніцкага ў пэрыяд Украінскай вызвольнай вайны. Пасьля падзелу Рэчы Паспалітай паміж Расеяй, Аўстрыяй і Прусіяй ў канцы XVIII стагодзьдзя, калі большасьць украінскіх і беларускіх земляў апынуліся пад уладай Расейскай імпэрыі, Украіна і Беларусь супольна выступілі супраць калянізатарскай палітыкі расейскага царызму, накіраванай на поўную асіміляцыю ўкраінцаў і беларусаў.

Украінска-беларускія дыпляматычныя кантакты ў 1917—1920-х роках

Пад уплывам разьвіцьця канфлікту паміж кіеўскай Цэнтральнай Радай і Часовым урадам пра аўтаномію Ўкраіны Беларуская сацыялістычная грамада (БСГ), а зь ёй і Цэнтральная рада беларускіх арганізацыяў хутка пазбаўляліся ілюзіяў адносна здольнасьці афіцыйнага Петраграду пайсьці насустрач нацыянальным намаганьням нерасейскіх народаў і прыняць меры ў напрамку фэдэралізацыі краіны. Таму цалкам лягічным стаў удзел беларускай дэлегацыі ў працы кіеўскага Зьезду народаў. Ад БСГ у ейны склад увайшлі Сымон Рак-Міхайлоўскі ды І. Корбуш, ад меншавікоў — Язэп Лёсік, беспартыйныя Л. Галькевіч, Паўліна Мядзіянка і І. Фарботка. Паказальна, што сёмым чальцом беларускай дэлегацыі стаў ураджэнец Гарадзеншчыны, юрыст, эсэр Іван Краскоўскі. Падчас перамоваў у Берасьці зь нямецкім камандаваньнем пра прадастаўленьне ваеннай дапамогі лічылася магчымым прыцягнуць нямецкія войскі, якія плянавалася разьмясьціць у Беларусі, прыцягваючы іх толькі да аховы паўночнай мяжы УНР зь Беларусьсю.

Пытаньне прызнаньня

Яшчэ 19 лютага 1918 на неакупаваную тэрыторыю Беларусі ўступілі нямецкія войскі. У гэтых абставінах Выканаўчы камітэт І Усебеларускага зьезду зьвярнуўся да народу зь Першай Устаўнай граматай, у якой абвясьціў сябе часовай уладай у Беларусі. Для кіраўніцтва краем ствараўся ўрад — Народны сакратарыят. 9 сакавіка гэтага ж року Выканаўчы камітэт зьезду прыняў Другую Ўстаўную грамату, у якой абвяшчалася Беларуская Народная Рэспубліка. Рада Ўсебеларускага зьезду надзялялася заканадаўчымі, а Народны Сакратарыят — выканаўчымі паўнамоцтвамі. Трэцяй Устаўной граматай ад 25 сакавіка 1918 году было аформлена Рашэньне пра незалежнасьць. Ад гэтага часу Беларуская Народная Рэспубліка абвяшчалася вольнай і незалежнай дзяржавай. Прыняцьце Акту незалежнасьці ставіла першачарговую задачу для беларускага кіраўніцтва рашучых крокаў па прызнаньні новай рэспублікі суседнімі дзяржавамі і эўрапейскай супольнасьцю.

Цэнтральная Рада

Відавочна, што адзіным для Народнага Сакратарыяту БНР партнэрскім «зацікаўленым бокам» магла быць толькі УНР, паколькі астатнія (Нямеччына, Расея, варшаўская Рэгенцкая Рада) ні пры якіх умовах не пайшлі б на перамовы з прадстаўнікамі непрызнанага ўраду БНР. Нават петраградзкая і маскоўская арганізацыі БСН абвясьцілі яго самазванай установай. У кастрычніку 1917 — лютым 1918 цесных кантактаў не адбывалася. У значнай ступені гэта абумоўлена агульнай сытуацыяй грамадзянскай вайны на тэрыторыі як Беларусі, так і УНР. Але пэўную ролю ў зьяўленьні нявызначанасьці паміж двума кіруючымі цэнтрамі нацыянальна-дэмакратычных рэвалюцый адыграў і крызіс унутры вядучай партыі «Выканаўчага камітэта савета Ўсебеларускага зьезда» БСГ. Яе ўмеранае крыло паставілася з асуджэньнем да бальшавіцкага перавароту ў Петраградзе, аднак левае (народніцкае) крыло праявіла схільнасьць да згоды з Саўнаркамам. Урад УНР фактычна прызнаваў права Беларусі на самавызначэньне, аднак юрыдычнага пацьверджаньня не адбылося. Увогуле, сакавік-красавік 1918 вызначаліся інтэнсіўнасьцю перамоўнага працэсу паміж Украінай і Беларусяй. Прадстаўнікі апошняй неаднаразова ўзьнімалі пытаньне дзяржаўных межаў падчас сумесных пасяджэньняў. Зыходзячы ўжо з таго, што ўкраінскі ўрад уступіў зь імі ў перамовы, беларусы на аснове законаў і звычаяў міжнароднага права бачылі ў гэтым схаваны акт прызнаньня Беларускай рэспублікі і паўнамоцтваў іхняга ўраду. Магчыма, у нейкай ступені гэтаму спрыяла заява кіраўніка ўкраінскай дэлегацыі Ліхнякевіча, што ўкраінскі ўрад прызнаў БНР, але апублікаваньне адпаведнага дакумэнта затрымалася.

Гетманат Скарападзкага

Беларуская Народная Рэспубліка (тэрытарыяльныя прэтэнзіі на 1918)

Летам 1918 року Рада БНР і Народны сакратарыят ўсталявалі консульскія стасункі з Украінай. Увосень гэтага ж году ў Кіеў прыбывае беларуская надзвычайная дэлегацыя з просьбай:

• афіцыйнага прызнаньня Ўкраінай незалежнасьці беларускай дзяржавы як найбольш блізкай па сваім геаграфічным разьмяшчэньні, традыцыях і, у рэшце рэшт, кіруючыся палітычнымі і эканамічнымі інтарэсамі (гэта павінна было стаць асновай для больш цесных ўкраінска-беларускіх ўзаемінаў на глебе агульных мытных межаў, аб’яднаньня аўтаномных армій, скаардынаванасьці зьнешняй палітыкі);
• аказаць дапамогу ў стварэньні на тэрыторыі Беларусі войска шляхам фінансавай падтрымкі, пастаўкі зброі, ваеннага рыштунку і харчаваньня, накіраваньня ў рэспубліку ваенных спэцыялістаў. Украінскае кіраўніцтва ў асобе гетмана П. Скарападзкага паабяцала пайсьці насустрач у вырашэньні вышэй акрэсьленых праблем, паабяцаўшы вярнуць беларускія паветы.

У верасьні-лістападзе сытуацыя становіцца пагрозьлівай для беларускай дзяржаўнасьці празь цяжкае эканамічнае і фінансавае становішча, адсутнасьць моцнай баяздольнай арміі ва ўмовах акупацыі беларускіх зямель савецкімі войскамі. Ва ўмовах недахопу падрыхтаваных кіруючых кадраў прадстаўнікі БНР адзначалі магчымасьці прыцягненьня ўкраінцаў да дзяржаўнага будаўніцтва для прадухіленьня ўзмацненьня ролі палякаў у палітычным жыцьці Беларусі. Стаўленьне ж гетманата да БНР у многіх адносінах падобна на партнэрства Польскай Рэспублікі і УНР у эпоху дырэкторыі: аб’ектыўна з узаемнай цікавасьцю ў супрацоўніцтве, але на самой справе з пазыцыяў сілы і прыярытэтнасьці нацыянальна-дзяржаўных інтарэсаў. Слабасьць БНР з-за пастаянных унутрыпалітычных спрэчак і крызісу, нестабільнасьць геапалітычнага становішча рабіла яе ў вачах Скарападзкага непрывабным партнэрам на міжнароднай арэне. Будаваць з такім партнэрам адносіны на раўнапраўнай і доўгатэрміновай аснове гетманскім ўрадам не вырашалася, чым і тлумачыцца прамаруджваньне Кіева па справе афіцыйнага прызнаньня БНР.

Дырэкторыя УНР

У сьнежні 1918 году ва Ўкраіне адбываецца чарговая зьмена ўраду. Дырэкторыя Ўкраінскай Народнай Рэспублікі, якая прыйшла да ўлады, дэкляравала:

	сяброўскія, брацкія зносіны паміж Беларусьсю і УНР, якая ўжо гатовая і зараз адпаведна прыняць прадстаўнікоў Урада Беларускага народу на фоне пасланьня сваіх.

22 сьнежня 1918 г. надзвычайным паслом у УНР быў прызначаны Аркадзь Смоліч. Аднак праз бальшавіцкі наступ яму не ўдалося дабрацца да Кіеву, таму 23 траўня 1919 Надзвычайным амбасадарам БНР пры ўрадзе УНР урад А. Луцкевіча прызначыў Аляксандра Цьвікевіча. Цьвікевіч зьвярнуўся да кіраўніка МЗС УНР А.Лівіцкага з просьбай «пазыкі на 5-гадовы тэрмін у суме 20 млн нештэмпеляваных крон». Хадайніцтва беларускага пасла было задаволена.

Палітычная і фінансавая падтрымка ўкраінскім урадам БНР набывала асаблівае значэньне яшчэ й таму, што менавіта ў той час, у кастрычніку-лістападзе 1919 г., дэлегацыя Беларускай Нацыянальнай Рады на чале з А.Луцкевічам дамагалася прызнаньня незалежнасьці БНР у Варшаве.

Непадатлівасьць Варшавы ў пытаньні прызнаньня БНР прывяла да расколу Беларускай Рады на сэсіі ў Менску 12-13 сьнежня 1919. Большая частка тэрыторыі Беларусі была тады акупаваная польскімі войскамі. Сацыял-дэмакраты і сацыял-фэдэралісты падтрымлівалі ідэю аб’яднаньня з Польшчай. Затое беларускія эсэры вылучылі лёзунг барацьбы на два фронты — супраць палякаў і бальшавікоў. Іхні ўрад на чале з В.Ластоўскім эміграваў у Коўна, дзе ў красавіку 1920 было заключана беларуска-літоўскае пагадненьне пра сумесную барацьбу супраць Польшчы і бальшавікоў. Прыхільнікі польскай арыентацыі 13 сьнежня 1919 стварылі «Найвышэйшую Раду БНР» на чале з С.Ракам-Міхайлоўскім і ўласны ўрад, на чале якога застаўся А.Луцкевіч. Абодва ўрады падтрымлівалі саюзьніцкія адносіны з Саветам Народных Міністраў УНР, нават пасьля падпісаньня Варшаўскай дамовы ў красавіку 1920 паміж УНР і Польшчай.

Наступ бальшавіцкіх войскаў у лістападзе 1920 паклаў канец ідэі Ўкраінска-беларускага саюзу. А надзею «Вышэйшай Рады БНР» на абвяшчэньне незалежнасьці краіны і ўвядзеньне над яе тэрыторыяй пратэктарату Лігі Нацыяў ці хаця б на фэдэратыўнае аб’яднаньне з Польшчай разьвеяліся пасьля заключэньня 12 кастрычніка 1920 у Рызе папярэдніх умоваў польска-савецкай мірнай дамовы.

Устаноўка міждзяржаўных межаў

Адной з ключавых у міждзяржаўным супрацоўніцтве Ўкраіны і Беларусі на працягу 1918 заставалася праблема межаў. Асаблівую вастрыню яна набыла пасьля падпісаньня пагадненьня паміж прадстаўнікамі Ўкраінскай Народнай Рэспублікі (УНР) і Нямеччыны (люты 1918), а пазьней — пагадненьня ад 3 сакавіка 1918 паміж Савецкай Расеяй і краінамі Чацьвярнога саюзу. Паводле Берасьцейскай дамовы Беларусь фактычна дзялілася на тры часткі:

• Заходняя — Гарадзенская губэрня і частка Віленскай зь Вільняй — адышла да Нямеччыны і атрымала назву Новая Ўсходняя Прусія, насельніцтва дадзеных тэрыторыяў станавілася грамадзянамі Нямецкай імпэрыі.
• Цэнтральная частка Беларусі — Менская губэрня, частка Віцебскай і Магілёўскай губэрняў — лічылася часова акупаванай тэрыторыяй.
• Беларускае Падляшша — Белая, Янава, Тэраспаль, Кодзень, Канстанцінаў, Няміра, Міжрэчча; Берасьцейшчына — паветы Берасьця, Кобрынь, Пружана; Палесьсе — паветы Драгічыну, Косаў, Лунінец, Пінск, Столін, Мазыр, Рэчыца, Гомель — прызнаваліся Нямеччынай за Ўкраінай, і толькі ўсходнія раёны Беларусі заставаліся ў складзе Савецкай Расеі.

Абвешчаная БНР займала ўсе тэрыторыі, дзе пражывала і пераважала беларускае насельніцтва: Магілёўшчыну, беларускія часткі Меншчыны, Гарадзеншчыны (з Горадней, Беластокам і інш.), Віленшчыну, Віцебшчыну, Смаленшчыну, Чарнігаўскую і памежныя часткі суседніх губэрняў, населеных беларусамі. Такім чынам, Трэцяя Ўстаўная грамата пераглядала на сваю карысьць украіна-беларускую мяжу, усталяваную на перамовах у Берасьці-Літоўскім. А гэта ставіла пад пагрозу дыпляматычныя перамовы з УНР. Урад УНР адзначаў — пытаньне вызначэньня межаў паміж Донам, Кубаньню, Беларусьсю і Ўкраінай павінна вырашацца сумеснымі дамоўленасьцямі, без удзелу Расеі. Дыпляматы БНР адстойвалі этнаграфічны прынцып ўстанаўленьня межаў з Украінай і Расеяй.

На працягу сакавіка-красавіка 1918 року адбываўся актыўны перамоўны працэс паміж прадстаўнікамі Цэнтральнай Рады і Беларускай Народнай Рэспублікі. Аднак працяг сумесных пасяджэньняў і падпісаньне пагадненьня аб межах было перапынена ўсталяваньнем гетманату Скарападзкага.

Што да спрэчных тэрыторыяў, пра якія йшла гаворка, то гэта часткі Ноўгарад-Северскага і Гараднянскага паветаў Чарнігаўскай губэрні, паўднёвыя воласьці Мазырскага і Пінскага паветаў Менскай губэрні, часткі Пружанскага, Кобрынскага і Берасьцейскага паветаў Гарадзенскай губэрні.

Налады гандлёвых сувязяў

БССР на швэдзкай мапе эўрапейскай часткі СССР 1926

Немалыя цяжкасьці як аб’ектыўнага, так і суб’ектыўнага характару чакалі абедзьве краіны і ў справе наладжваньня гандлёва-эканамічных сувязяў. На першы погляд, на іх адносіны ўплывалі спрыяльныя геапалітычныя фактары, абапіраючыся на якія можна было хутка арганізаваць ўзаемавыгадны тавараабмен. Як справядліва адзначаў у дакладзе міністру замежных спраў Украінскай консул у Менску А.Квасьніцкі:

	прыроднымі багацьцямі Ўкраіны і Беларусь дапаўняюць адзін аднаго: Беларусь надзвычай багатая лесам, лішак якога заўсёды ішоў у Ўкраіну, наўзамен чаго Беларусь атрымлівала б збожжа і цукар. Спосабам абмену, акрамя чыгунак, служылі і водныя шляхі, якія перасякаюць амаль усю Беларусь і нясуць сваю плынь у межы Ўкраіны (Бярэзіна, Прыпяць, Дняпро).

Беларускія эканамічныя колы прапаноўвалі А.Квасьніцкаму стаць пасярэднікам у справе адкрыцьця аддзяленьня Ўкраінскага дзяржаўнага банку, абяцаючы за кароткі час забясьпечыць да 10 млн рублёў унёскаў.

На той час беларускі ўрад ужо рэалізаваў Украіне дроваў на 3750 тыс. руб., 105 скрыняў запалак, а таксама прапаноўваў продаж на 4 млн руб лясоў, дроваў і шкляных вырабаў, акрамя таго, у неабмежаванай колькасьці запалкі, грыбы, сушаныя садавіна і сена. Беларуская гандлёвая палата па тавараабмене на тэрыторыі Ўкраіны 29 траўня 1918 року зьвярнулася да ўкраінскага міністэрства гандлю і прамысловасьці з просьбай дазволу на экспарт сельскагаспадарчых прыладаў працы, цьвікоў, жалеза, скуры, соды, солі, мыла, сьвечак, тытуню.

Зь дзяржаўных запасаў Украіны беларускім камэрсантам рэалізоўваліся тытунь, цукар, соль, цьвікі, сельскагаспадарчыя прылады працы. Аднак даволі хутка ў эканоміку, не на карысьць ёй, умяшалася палітыка.

Народны Сакратарыят БНР 20 лістапада 1918 адправіў у Кіеў Асаблівую Гандлёва-эканамічную камісію для ўрэгуляваньня праблемы тавараабмену і заключэньня адпаведнай дамовы на аснове ўзаемнасьці. У яе склад былі ўключаны прафэсары Мітрафан Доўнар-Запольскі, Аляксандар Цьвікевіч і сябра Рады Ўкраінскага МЗС Іван Краскоўскі.

Час для візыту беларускай дэлегацыі апынуўся вельмі неспрыяльным: ва Ўкраіне адбывалася антыгетманскае паўстаньне. І ўсё ж на пачатак сьнежня быў падрыхтаваны і ўзгоднены тэкст грунтоўнай «Дамовы паміж Украінскай Дзяржавай і Беларускай Народнай Рэспублікай», якая па аб’ектыўных прычынах засталася непадпісанай.

Гэтая дамова вартая хоць беглага агляду, паколькі адлюстроўвае бачаньне кіраўніцтвам Украіны і БНР пажаданых пэрспэктываў разьвіцьця міждзяржаўных стасункаў на постімпэрскай прасторы. Пагадненьне мела эканамічны характар і падразумявала перш-наперш вольнае перамяшчэньне празь беларуска-ўкраінскую граніцу людзей, тавараў і паслуг. Як прынцыповае абавязацельства для абодвух бакоў ўсталёўвалася — «не перашкаджаць узаемным гандлёвым зносінам, а тавары, якія падлягаюць дзяржаўнай манаполіі, павінны адпускацца на тэрыторыю іншай краіны па тых жа нормах і коштах, устаноўленых для свайго насельніцтва».

Аднак з-за інтэрвенцыі бальшавіцкіх войскаў на тэрыторыю БНР і абвяшчэньня Беларускай Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі дамова не была падпісана і рэалізавана.

Удзел у вырашэньні міжнародных праблем

Украінская дыпляматыя разам зь іншымі новаўтворанымі рэспублікамі спрабавалі супольна вырашыць шэраг рэгіянальных праблем. Адной зь іх была ініцыятыва па стварэньні Балтыйска-Чарнаморскай фэдэрацыі, якая ставіла сваёй мэтай аб’яднаньне краінаў, якім пагражала небясьпека як з боку белагвардзейскай расейскай рэакцыі, так і бальшавіцкай Расеі. Ужо 18 лютага 1919 року гэтая праблема абмяркоўвалася на ўкраінска-летувіска-беларускай нарадзе, скліканай ва ўкраінскай амбасадзе ў Бэрліне з ініцыятывы М. Порша. Акрамя яго УНР прадстаўляў дарадца амбасады і адначасова ўпаўнаважаны ЗУНР у Нямеччыне Р. Смаль-Стоцкі. Была выяўлена агульнасьць многіх праблем, якія стаяць перад маладымі дзяржавамі УНР, Беларусяй і Летувой, і яны былі дакладна зафіксаваныя нарадай. Гаворка ішла пра:

1. небясьпеку з боку Польшчы;
2. небясьпеку з боку бальшавікоў;
3. небясьпеку з боку расейскай рэакцыі, якая адстойвае «адзіную і непадзельную» Расею;
4. барацьбу за міжнароднае прызнаньне, жаданьне мець агульныя граніцы; агульнасьць эканамічных, гандлёвых інтарэсаў;
5. інтэрнацыяналізацыю чыгункі Просткна — Граева — Берасьце й інш.

Адначасова М. Порш і пасол Летувы ў Бэрліне Шаўліс абмеркавалі магчымасьць супольных крокаў у дыпляматычным і вайсковым напрамках, а таксама магчымае супрацоўніцтва на сусьветнай канфэрэнцыі ў Парыжы. Нарада выклікала цікавасьць у Дзяржаўным Сакратарыяце УНР, які быў праінфармаваны дарадцам амбасадара Р. Смаль-Стоцкім пра яе правядзеньне і праграму.

Такім чынам, разьвіцьцё ўкраінскай і беларускай дзяржаўнасьці ў 1917—1920-х роках адбываліся ў складаных сацыяльна-эканамічных і ваенна-палітычных умовах, адбілася ў будучыні гістарычнага лёсу суседніх народаў. Менавіта гэтыя фактары ў спалучэньні зь неспрыяльнай зьнешнепалітычнай кан’юнктурай перашкодзілі захаваць, абараніць незалежнасьць і цэласнасьць дзьвюх рэспублік. Станаўленьне ўкраінска-беларускіх стасункаў адбывалася на фоне неспрыяльнай зьнешнепалітычнай сытуацыі ў Эўропе і ўнутрыпалітычнай у абедзьвюх краінах, што не дазволіла ўсталяваць трывалыя дыпляматычныя кантакты, вырашыць шэраг міждзяржаўных праблем і захаваць дзяржаўную незалежнасьць.

Сучасны этап

Гісторыя ўтрымлівае пераканаўчыя прыклады ўзаемападтрымкі і ўзаемадапамогі ўкраінцаў і беларусаў у розных сфэрах грамадзкага жыцьця, на пераломных і вызначальных вехах іх нацыянальнага разьвіцьця. Невыпадкова адным зь першых міждзяржаўных дакумэнтаў яшчэ Савецкай Украіны ў рамках Саюзу ССР быў Дагавор паміж Украінскай ССР і Беларускай ССР ад 29 сьнежня 1990. Літаральна праз год, 27 сьнежня 1991 паміж ужо незалежнымі Ўкраінай і Беларусяй былі ўсталяваныя дыпляматычныя адносіны. 30 чэрвеня 1992 была адчыненая Амбасада Ўкраіны ў Рэспубліцы Беларусь, а 12 кастрычніка 1993 — Амбасада Беларусі ў Кіеве. У 2004 року Консульскі пункт украінскай амбасады, разьмешчаны ў Берасьці, быў ператвораны ў Генэральнае консульства Ўкраіны.

17 жніўня 1995 падчас афіцыйнага візыту ва Ўкраіну Аляксандра Лукашэнкі быў заключаны Дагавор пра дружбу, добрасуседзтва і супрацоўніцтва паміж Украінай і Беларусьсю. Вялікай дамовай замацавана разьвіцьцё сучасных украінска-беларускіх міждзяржаўных стасункаў на ўзаемнай павазе, даверы і згодзе, кіруючыся пры гэтым прынцыпамі павагі дзяржаўнага сувэрэнітэту, раўнапраўя і неўмяшаньня ва ўнутраныя справы адзін аднаго, а таксама іншымі агульнапрызнанымі прынцыпамі і нормамі міжнароднага права. Украіна і Беларусь прызналі непарушнасьць існуючых паміж імі дзяржаўных граніцаў і пацьвердзілі, што ня маюць ніякіх тэрытарыяльных прэтэнзій адзін да аднаго і ня вылучаць такіх прэтэнзій і ў будучыні. Грунтуючыся на гэтых прынцыпах, 12 траўня 1997 у Кіеве была заключаная Дамова паміж Украінай і Рэспублікай Беларусь пра дзяржаўную мяжу, якая зьяўляецца бестэрміновай.

7 кастрычніка 2013 году, за 1,5 месяцы да Эўрамайдану, А. Лукашэнка прыняў у Менску старшыню ўкраінскага ўраду Міколу Азарава. На сустрэчы Лукашэнка заявіў: «Тое, што Ўкраіна падпісвае пагадненьне аб асацыяцыі з Эўрапейскім зьвязам, гэта факт, які ўжо практычна адбыўся, калі верыць заявам з Брусэля і Кіева. Таму нам таксама трэба да гэтага падыходзіць такім чынам, што Ўкраіна як сувэрэнная, незалежная дзяржава выбрала такі шлях і вырашыла заключыць гэта пагадненьне. Калі казаць шчыра, то ў гэтым кроку ў напрамку супрацоўніцтва з Эўрапейскім зьвязам я ня бачу ніякіх праблем». 11 сьнежня 2013 году ўкраінскі амбасадар Міхаіл Ежаль адкрыў Ганаровае консульства Ўкраіны ў Горадні, якое разьмясьцілі па Замкавай вуліцы, д. 7. Ганаровым консулам стаў мясцовы прадпрымальнік Валянцін Байко(be), які быў старшынёй «Контэ Спа». Гэтае прадпрыемства мела прадстаўніцтва ва Ўкраіне. За 2013 год беларуска-ўкраінскі таваразварот перавысіў 7,5 млрд даляраў ЗША. Консульская акруга Ганаровага консульства Ўкраіны ў Горадні ахапіла Берасьцейскую і Гарадзенскую вобласьці.

17 жніўня 2020 году ўпершыню ў гісторыі двухбаковых адносін Украіна адклікала свайго амбасадара зь Беларусі на кансультацыі для ацэнкі перспектываў украінска-беларускіх адносінаў у новай рэальнасьці .

• Лукашэнка аб падзеях ва Украіне ў 2022 годзе
• Лукашэнка аб кіраўніцтве Украіны ў 2022 годзе
• Зварот Лукашэнкі да Зяленскага ў 2022 годзе
• Лукашэнка аб Украіне ў 2022 годзе

Супрацоўніцтва ў галіне культуры

У 2016 годзе заснаваная беларуска-ўкраінская літататурная прэмія «Воін Сьвятла».

Эканамічнае супрацоўніцтва

Таваразварот Беларусі і Ўкраіны (экспарт ва Ўкраіну і імпарт з Украіны; у млн. USD):

Двухбаковае эканамічнае супрацоўніцтва разьвіваецца найперш дзякуючы геаграфічнай блізкасьці дзьвюх краінаў і ўзаемнай зацікаўленасьці ў прадукцыі. За 2003—2008 таваразварот павялічыўся больш як у 7 разоў — з 705,6 да 4905 млн даляраў зь нязначным станоўчым сальда для Беларусі. Аснову беларускага экспарту складае прадукцыя машынабудаўнічай і хімічнай прамысловасьці, аснову ўкраінскага экспэрту — прадукцыя мэталюргічнай, машынабудаўнічай і харчовай прамысловасьці, а таксама пастаўкі электраэнэргіі. На тэрыторыі Ўкраіны працуе некалькі супольных зборачных прадпрыемстваў. Найбуйнейшае з іх — прадпрыемства па зборцы трактараў МТЗ у Кіеве. Таксама працуюць прадпрыемствы па зборцы іншай сельскагаспадарчай тэхнікі і ліфтавага абсталяваньня.

Украіна — другі паводле сукупнага аб’ёму гандлёвы партнэр Беларусі, у тым ліку трэці паводле ўзроўню беларускага экспарту. Для Ўкраіны Беларусь зьяўляецца пятым паводле аб’ёму гандлёвым партнэрам. Таваразварот між краінамі зьмяніўся з $4,9 млрд у 2008 року (беларускі экспарт — 2,8 млрд; імпарт — 2,1 млрд.) да 3 млрд у 2009 (1,7 млрд; 1,3 млрд.) і 4,4 млрд у 2010 (2,5 млрд; 1,9 млрд.). Украінскія інвэстыцыі ў Беларусь за 2010 рок склалі $5,7 млрд.

У 2012 годзе вываз беларускіх тавараў ва Ўкраіну вырас на 34 %. Пагатоў станоўчае сальда Беларусі з Украінай павялічылася з $2 млрд да $3,2 млрд.

Глядзіце таксама

• Помнік беларусам, якія загінулі за Ўкраіну
• Сьпіс беларусаў, якія загінулі за Ўкраіну

Вонкавыя спасылкі

• Амбасада Ўкраіны ў Рэспубліцы Беларусь (укр.)
• Амбасада Рэспублікі Беларусь ва Ўкраіне (рас.)