Царква Раства Багародзіцы (Куранец)

Помнік гісторыі
Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы
Краіна	Беларусь
Вёска	Куранец
Каардынаты	54°33′23.40″ пн. ш. 26°58′6.60″ у. д.
Канфэсія	Беларускі экзархат
Эпархія	Маладэчанская япархія[d]
Архітэктурны стыль	псэўдарускі стыль[d]
Аўтар праекту	Аляксей Уладзіміравіч Полазаў[d]
Царква Раства Багародзіцы на мапе Беларусі Царква Раства Багародзіцы
Царква Раства Багародзіцы на Вікісховішчы

Царква Раства Багародзіцы — помнік гісторыі другой паловы XIX стагодзьдзя (мураўёўка) у Куранцы. Знаходзіцца на паўночна-ўсходняй ускраіне колішняга мястэчка. Дзее. Твор архітэктуры расейскай эклектыкі.

Гісторыя

Першы пісьмовы ўпамін пра царкву Літоўскай мітраполіі Канстантынопальскага патрыярхату ў Куранцы датуецца 1355 годам. Пазьней прыход прыняў Берасьцейскую унію, у XVII ст. у мястэчку існавалі Прачысьценскай (Сьвятой Прачыстай) і Спаская (Сьвятога Спаса) цэрквы. Апошнюю драўляную Прачысьценскую царкву збудавалі ў 1807 годзе.

Будаваньне мураванай царквы Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы) пачалося 14 кастрыніка 1866 году на месцы зруйнаванай Прачысьценскай царквы Сьвятога Пасаду. Улады Расейскай імпэрыі выдзялілі на будаваньне 17 030 рублёў. Аўтарам праекту быў расейскі інжынэр Аляксей Полазаў. 16 кастрычніка 1870 году адбылося асьвячэньне новазбудаванай царквы пад тытулам Раства Багародзіцы. У 1902 годзе пратаярэй Павал Валынцэвіч зрабіў тры фатаздымкі царквы. Існуюць зьвесткі пра пажар 1925 году, у якім атрымаў расколіну царкоўны звон.

У 1960-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву, якую перарабілі пад сховішча збожжа, мукі і ўгнаеньняў. У канцы 1970-х гадоў здарыўся пажар, які значна пашкодзіў сьцены будынка і зьнішчыў дах.

У сакавіку 1990 году будынак перадалі Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату. Пачаліся аднаўленчыя працы пад кіраўніцтвам сьвятара Іаана Крупко, якія скончыліся да 26 чэрвеня 1993 году, калі мітрапаліт Філарэт (Вахрамееў) паўторна асьвяціў царкву ў гонар Раства Багародзіцы.

Архітэктура

Прыклад эклектычнай царкоўнай архітэктуры Расейскай імпэрыі. Адна з найбольшых цэркваў у навакольлі: вышыня да крыжа складае 37 мэтраў, вышыня ўсярэдзіне да столі купала — 16 мэтраў, плошча ўнутраных памяшканьняў — 270 м², унутраны аб’ём — больш за 2 тысячы м³. Складаецца з прытвора-званіцы, трапезнай, малітоўнай залі, 5-граннай апсыды. Над асноўным кубападобным аб’ёмам узвышаецца магутны 8-гранны сьветлавы барабан з аркавымі аконнымі праёмамі. Шацёр 8-граннай званіцы і пакрыцьцё сьветлавога барабана завяршаюцца купаламі-цыбулінамі. Галоўны і бакавыя ўваходы маюць выгляд аркавых парталаў. Рызаліты бакавых фасадаў завяршаюцца 2-граннымі шчытамі з аркатурнымі пасамі. Фасады падзяляюцца вузкімі аркавымі аконнымі праёмамі ў простых ліштвах, дэкаруюцца прафіляванымі пасамі, цягамі, шматслойнымі карнізамі, кутнімі лапаткамі.

Усярэдзіне малітоўная заля мае ветразевае скляпеньне, 4 слупы падтрымліваюць сьветлавы барабан, у трапэзнай — цыліндрычнае драўлянае скляпеньне.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  П. Валынцэвіч, 1902 г.
• 
  П. Валынцэвіч, 1902 г.
• 
  П. Валынцэвіч, 1902 г.
• 
  1938 г.

Літаратура

• Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі

• Царква Раства Багародзіцы ў Куранцы, Radzima.org