Мікалай Вінар

Мікалай Вінар (1912—1977) — наваградзкі краязнавец, заснавальнік школьнага гісторыка-краязнаўчага музэю ў мястэчку Любчы (Наваградзкі раён, Гарадзенская вобласьць, Беларусь).

Мікалай Вінар
Дата нараджэньня	2 траўня 1912(1912-05-02)
Месца нараджэньня	Роўна, Валынская губэрня[d], Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	1977
Месца сьмерці	Любча, Наваградзкі раён, Гарадзенская вобласьць, Беларуская ССР
Месца вучобы	Баранавіцкі дзяржаўны настаўніцкі інстытут (1951)
Занятак	краязнавец, настаўнік, гісторык
Навуковая сфэра	Гісторыя
Месца працы	Сярэдняя школа Любчы

Маленства

Пасьля асіраценьня (бацька загінуў у 1916 году падчас Брусілаўскага прарыву(en) расейскага войска ў першую сусьветную вайну, маці памерла ў 1920 годзе) сястра маці забрала яго да сябе ў вёску Запольле (Наваградзкі павет, Менская губэрня). Пасьля сканчэньня польскай пачатковай школы ў вёсцы Стараельня (Наваградзкі павет, Польская Рэспубліка) у 1928 годзе паступіў у 4 клясу Наваградзкай беларускай гімназіі. У гімназіі ўступіў у Камуністычны саюз моладзі Заходняй Беларусі. 13 сьнежня 1933 году яго арыштавалі польскія ўлады. У хуткім часе яго выключылі з гімназіі, а 17 студзеня 1934 году асудзілі на год турмы і 2 гады пазбаўленьня грамадзянскіх правоў.

Праца

Пасьля ўсталяваньня ў Заходняй Беларусі савецкай улады перад нямецка-савецкай вайной і першыя паваенныя гады настаўнічаў у вёсцы Зенявічы (Наваградзкі раён, Баранавіцкая вобласьць, Беларуская ССР). З 1947 г. загадваў Любчанскім раённым пэдагагічным кабінэтам. З 1949 году выкладаў гісторыю ў Любчанскай сярэдняй школе. У гэты ж час паступіў на завочнае навучаньне ў Баранавіцкі настаўніцкі інстытут, які скончыў у 1951 годзе па спэцыяльнасьці «гісторыя».

У 1961 годзе распачаў збор экспанатаў для стварэньня школьнага гісторыка-краязнаўчага музэю, які адчыніўся ў 1964 годзе ў Брамнай вежы Любчанскага замка. У сярэдзіне 1970-х гадоў музэй перамясьцілі ў новы школьны будынак. Найкаштоўнейшымі экспанатамі былі археалягічныя знаходкі эпохі нэаліту, рэдкія старажытныя манэты, бронзавы флюгер з выявай герба Любчы, датаваны 1581 годам (год узьнікненьня замка), мэтрычная кніга Наваградзкага касьцёла 1601 году і дакумэнты аб дзейнасьці Любчанскай друкарні ХVII ст. У сваіх дасьледаваньнях экспанаты музэю выкарыстоўваў археоляг і доктар гістарычных навук Леанід Побаль.

З канца 1950-х гадоў публікаваў краязнаўчыя артыкулы на старонках наваградзкай раённай газэты «Новае жыццё». У 1977 годзе ў газэце выйшла яго дасьледаваньне «Любча: старонкі гісторыі», што было найпаўнейшым на свой час. У 1961 годзе ў артыкуле «Пасёлку Любча – 700 год» аднёс узьнікненьне мястэчка да 1241 году, бо паводле працы Вацлава Ластоўскага «Гісторыя беларускай (крыўскай) кнігі» ў гэтым годзе «рукою шматгрэшнага дзяка Мікіты з Любчы» быў перапісаны манускрыпт пад назвай «Написания Афанасия мниха к Панкови».

Архіў

Архівы краязнаўцы захоўваюць Любчанская гарпасялковая бібліятэка, Наваградзкі гісторыка-краязнаўчы музэй і Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа.