Лявон Бароўскі
Ляво́н Баро́ўскі (па-польску: Leon Borowski; 27 чэрвеня 1784, Пінскі павет — 4 красавіка 1846, Вільня) — літаратуразнавец, філёляг, гісторык і тэарэтык літаратуры, пэдагог і публіцыст; адзін зь вядомых прафэсараў Віленскага ўнівэрсытэту 1820-х, калі Адам Міцкевіч і ягоныя аднагодкі атрымлівалі ў Вільні адукацыю; сябра таварыства шубраўцаў.
Лявон Бароўскі | |
 | |
| Дата нараджэньня | 27 траўня 1784 або 24 чэрвеня (5 ліпеня) 1784 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 4 красавіка 1846 (61 год) або 4 (16) красавіка 1846 (61 год) |
| Месца сьмерці | |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы |
|
| Занятак | паэт, літаратуразнаўца, філёляг, гісторык літаратуры, тэарэтык літаратуры |
| Навуковая сфэра | філялёгія |
| Месца працы |
|
| Сябра ў | Шубраўцы[d] |
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Бароўскі (неадназначнасьць).
Жыцьцяпіс
рэдагавацьПа сканчэньні гімназіі ў Паставах пераехаў у Вільню (1800). Вучыўся ў Віленскім унівэрсытэце, адначасова працаваў там сакратаром (1801—1807). У 1803 годзе атрымаў навуковую ступень кандыдата філязофіі. У 1807—1811 гадах выкладаў рыторыку і паэтыку ў Сьвіслацкай, пасьля ў Віленскай гімназіі. Стаў чальцом першага ў Вільні таварыства філяматаў.
У 1814 годзе, па сьмерці прафэсара Эўсэбіюша Славацкага, пачаў выкладаць рыторыку, паэзію, філязофскую граматыку ў Віленскім унівэрсытэце. У 1816 годзе атрымаў ступень магістра філязофіі, з 1821 году — экстраардынарны прафэсар, з 1823 году — ардынарны прафэсар.
Бліскучы лектар, першым пачаў вучыць на сэмінарах аналізу літаратуры. Аказаў значны ўплыў на Адама Міцкевіча, быў адным зь першых прыхільнікаў яго паэзіі і першым назваў геніем. Лекцыі Л. Бароўскага слухалі і іншыя будучыя пісьменьнікі, у т. л. Сімонас Даўкантас, Сімонас Станявічус, Юльюш Славацкі.
Пасьля закрыцьця Віленскага ўнівэрсытэту (1832), у 1833 годзе прызначаны прафэсарам гамілетыкі ў рыма-каталіцкую Віленскую духоўную акадэмію і да 1842 году выкладаў там гамілетыку і польскую літаратуру, пакуль Акадэмія не была пераведзеная зь Вільні ў Санкт-Пецярбург. Доўгі час служыў цэнзарам польскіх выданьняў.
Памёр у 1846 годзе ў Вільні, пахаваны на Бэрнардынскіх могілках. На тыльным баку надмагільля ў выглядзе скалы ў 1900 годзе была зьмешчаная шыльда з тэкстам на польскай мове, дзе Л. Бароўскі названы першым, хто распазнаў у А. Міцкевічы нацыянальнага генія, і тым, хто сфармаваў самых выдатных польскіх паэтаў і празаікаў XIX стагодзьдзя. Помнік упрыгожаны таксама вершаванай эпітафіяй Марыі Канапніцкай.
Дзейнасьць
рэдагавацьВыгадаваны на літаратурных густах XVIII стагодзьдзя, Л. Бароўскі лічыцца адным з заснавальнікаў рамантызму ў польскай літаратуры; спрабаваў узгадняць яго з клясыцызмам. Быў знаёмы з творамі клясычных літаратур. Перакладаў з латыні, францускай, ангельскай на польскую мову. Сярод перакладаў Л. Бароўскага — камэдыі Мальера «Скупы» і «Жанчыны-філёзафы», фрагмэнты твораў Шэксьпіра, Мільтана, Байрана. Пасьля Л. Бароўскага застаўся ў рукапісе пераклад «Дон Кіхота» з гішпанскага арыгіналу. Выдаў паэму «Манахамахія» Ігнацыя Красіцкага са сваімі навуковымі камэнтарамі.
У 1815—1826 гадах супрацоўнічаў з часопісам «Dziennik Wileński», дзе публікавалася адна з галоўных працаў Л. Бароўскага «Заўвагі пра паэзію і рыторыку з пункту гледжаньня іх падабенства і адрозьненьня» (па-польску: «Uwagi nad poezją i wymową pod względem ich podobieństwa i różnicy»). Аўтар прац па пэдагогіцы, біяграфіі Эўсэбіюша Славацкага, сачыненьняў «Uwagi nad poezją i wymową» (1820); «Retoryka» (1824); «O poznawaniu zdolności umysłowych w młodzieży» (1826).
Крыніцы
рэдагавацьЛітаратура
рэдагаваць- Kasperavičienė Audronė, Surwiło Jerzy. Przechadzki po Wilnie. Zarzecze. Cmentarz Bernardyński. — Wilno: Efekt, 1997. — С. 49—50. — 132 с.
- Конан У. М. Баброўскі Лявон // Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Гал. рэд. Б. І. Сачанка. — Мн.: БелЭн, 1995.— 672 с. ISBN 985-11-0016-1 С. 364—366