Гісторыя Сапоцкіна

Сапоцкін — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і дзьве капліцы-пахавальні. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася царква Прачыстай Багародзіцы, збудаваная ў 1780 годзе і зруйнаваная савецкімі ўладамі ў 1970-я.

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Сапоцкін упамінаецца ў XVI ст. як мястэчка Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага. У Вялікую Паўночную вайну ў красавіку 1703 году мястэчка занялі швэдзкія войскі пад камандаю Карла XII.

У 1786 годзе Сапоцкін атрымаў права на штогадовых кірмашы. У 1793 годзе мястэчка ўвайшло ў Гарадзенскае ваяводзтва. У гэты час Сапоцкін меў уласны герб: «у блакітным полі срэбны вол з залатымі рагамі»^[1].

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Лямус

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Сапоцкін апынуўся ў складзе Прусіі, з 1807 году — у Варшаўскім герцагстве. У 1815 годзе мястэчка далучылі да Царства Польскага Расейскай імпэрыі (спачатку ў Аўгустоўскай губэрні, а з 1867 году — у Аўгустоўскім павеце Сувальскай губэрні).

На 1827 год у Сапоцкіне было 98 дамоў. У 1858 годзе колькасьць будынкаў узрасла да 160, зь іх 3 мураваныя. У 1900 годзе тут працавалі маслабойныя і шкляныя заводы.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Сапоцкін абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР^[2]. Паводле Рыскай мірнай дамовы (1921) Сапоцкін апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Валавічоўцы ў Аўгустоўскім павеце Беластоцкага ваяводзтва. На 1921 год у мястэчку было 294 дамы.

У 1939 годзе Сапоцкін увайшоў у БССР, дзе стаў цэнтрам раёну Беластоцкай, з 1944 году — Гарадзенскай вобласьці. У Другую сусьветную вайну з 22 чэрвеня 1941 да 18 ліпеня 1944 году Сапоцкін знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

У 1959 годзе Сапоцкінскі раён скасавалі, а мястэчка ўвайшло ў склад Гарадзенскага раёну. У 1978 годзе ўтварыўся Сапоцкінскі батанічны заказьнік.

Галерэя

Мястэчка на старых здымках
Рынак, 1915 год
Рынак, 1915 год
Рынак, 1916 год
Рынак, 1916 год

Царква
Вуліца, 1940 год
Агульны выгляд, 1944 год
Сынагога, 1916 год

Сынагога, 1927 год
Сынагога, 1930 год
Сынагога, 1936 год
Сынагога, інтэр’ер

Крыніцы

^ Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 230.
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — ISBN 985-11-0238-5
Вашкевіч А. Грэка-каталіцкае насельніцтва Аўгустоўшчыны ў канцы ХVІІІ — пачатку ХХ стст.(канфесійныя змены і фарміраванне этнічнай свядомасці) // «Białoruskie Zeszyty Historyczne» Nr 24.
Харэўскі С. Край за небакраем, або Беларуская Прусія // «Наша Ніва», 2 красавіка 2009.
Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola. — Warszawa, 1890.

Вонкавыя спасылкі

Гісторыя Сапоцкіна — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 230.

[at-2] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[1]

[2]