Вікіпэдыя

Бутвіл

Бутвіл (Буцьвіл), Ботвіл — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Бутвіл
лац. Butvił
Bauduilli
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Budo + Willo
Buto + Willo
Іншыя формы
Варыянт(ы) Ботвіл, Буцьвіл
Вытворныя формы Будзівіл, Бадвіла
Зьвязаныя імёны Вільбут
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Бутвіл»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Бодвіл (Bauduilli[1][2][3]) і Вілібут або Вілбот (Willebut, Wilbot[a]) — імёны германскага паходжаньня[4]. Іменная аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Сайбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Seiboth) паходзіць ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')[5] або ад асновы -буд- (-бод-)[6] (у старажытных тэкстах bod праз доўгае о пісалася як baud[7]), а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільгерд, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Vilgard, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'[8]. Такім парадкам, імя Бутвіл азначае «корань волі»[9] (тое ж, што і Вільбут). Апроч таго, адзначалася германскае імя Botvild (Bot-vild)[10].

Адпаведнасьць імя Бутвіл германскаму імю Willebut прызнае летувіскі лінгвіст Ёзас Юркенас(lt)[11].

Яшчэ ў 1962 годзе францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў, зьвяртаў увагу на наяўнасьць тапонімаў германскага паходжаньня (Bouteville, Botavila, Bodvilla, Budevill), якія могуць сьведчыць пра існаваньне ня знойдзенага на той час у пісьмовых крыніцах поўнага германскага адпаведніка імя Бутвіл[12].

У Польшчы адзначаецца нямецкае прозьвішча Бучвіла (Butschwillo)[13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Ботвилу пять чоловека[14], Бутвилу у Медницох чоловекъ[15] (1440—1492 гады); in praesentia nobilium Stanislai Michałowicz Butwillowicz (30 траўня 1491 году)[16]; uxor domini Nicolai Buthwilowicz (11 студзеня 1494 году)[17]; nobilem Nicolaum Buthwilowicz (25 траўня 1494 году)[18]; Gabriele Buthphilowycz (23 чэрвеня 1495 году)[19]; а у Юръя Бутвиловича (5 чэрвеня 1503 году)[20]; боярини господарьской Кгобрияловой Бутвиловича Ганне (15 красавіка 1516 году)[21]; Ивашка Бутвиловича (15 студзеня 1524 году)[22]; на ймя Радвил а Войтко Бутвиловичы (19 студзеня 1526 году)[23]; Бутвил Якубович… Бутвил Ромеикович (1 ліпеня 1542 году)[24]; Бутвилъ Микшовичъ[25], Бутъвилъ Станьковичъ[26], Павел Бутвиловичъ… Бутвил Якубовичъ… Можеико Бутвиловичъ[27], Кгаиль Бутвиловичъ[28] (1528 год); земли пустовские… Бутьвилишъку (2 лютага 1553 году)[29]; Матей Бутвиловичъ (1567 год)[30]; зъ села Бутвилович (23 сьнежня 1596 году)[31]; Butwił (1670 год)[32]; Butwiłowszczyzna (1744 год)[33]; Marianna Butwiłło (1778 год)[34]; Parafia głębocka… Butwiłowszczyzna[35], P. Butwiły[36], Parafia parafianowska… Butwiłowszczyzna zaścianek[37], Parafia postawska… Butwiłowszczyzna… Butwiły[38] (1784 год).

Носьбіты

рэдагаваць
  • Ботвіл (Бутвіл) — літоўскі баярын, які атрымаў наданьні ад вялікага князя Казімера
  • Юры Бутвілавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1503 годзе
  • Івашка Бутвілавіч — ковенскі баярын, які ўпамінаецца ў 1524 годзе
  • Радзівіл і Войтка Бутвілавічы — літоўскія баяры, якія ўпамінаюцца ў 1526 годзе
  • Бутвіл Мікшавіч — пянянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Бутвіл Станькавіч — курклеўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Павал Бутвілавіч — коршаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Бутвіл Якубавіч — коршаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Мажэйка Бутвілавіч — коршаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Гайль Бутвілавіч — патумшаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
  • Ян Станіслававіч Бутвіловіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1587—1588 гадох[39]

Бутвіловічы (Butwiłowicz) гербу Прус — літоўскі шляхецкі род[40].

На 1906 год існавала вёска Бутвілаўшчына ў Лепельскім павеце Віцебскай губэрні[41].

У XVI ст. існаваў маёнтак Бутвілавічы (Бутвиловичи) у Жамойцкім старостве[42].

На гістарычнай Слонімшчыне існуе вёска Буцьвілавічы.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Паводле назвы мясцовасьці Wilbotissun

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Moreira D. A. Miscelânea de Antropo-Toponímia Germânica na Galiza e Norte de Portugal. — Porto, 1969. P. 85.
  2. ^ Piel J. M. Sobre a formação dos nomes de mulher medievais hispano-visigodos // Confluência. N. 3, 1992. P. 88.
  3. ^ Piel J. M., Kremer D. Hispano-gotisches Namenbuch. Der Niederschlag des Westgotischen in den alten und heutigen Personen- und Ortsnamen der Iberischen Halbinsel. — Heidelberg, 1976. S. 98.
  4. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1596.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
  6. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.
  7. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 59.
  8. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  9. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
  10. ^ Huseby O. 1000 norske dØbenavne: med korte forklaringer af deres betydning. — Kristiania, 1895. S. 14.
  11. ^ Юркенас, Ю. Основы балтийской и славянской антропонимики. — Вильнюс, 2003. С. 38.
  12. ^ Schmittlein R. L’anthroponyme germanique employé d’une façon absolue en fonction toponymique // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1962. P. 113—114.
  13. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 75.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 50.
  15. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 50.
  16. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 434.
  17. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 469.
  18. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 480.
  19. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 499.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 161.
  21. ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 319.
  22. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 99.
  23. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 270.
  24. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 20—21.
  25. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 77.
  26. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 104.
  27. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 165.
  28. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 168.
  29. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551—1558 гг.). — Менск, 2020. P. 229.
  30. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 629.
  31. ^ Тяжбы литовских крестьян и жителей местечек с управителями имений: сборник документов. Ч. 1. — Вильнюс, 1959. С. 53.
  32. ^ Bystroń J. Nazwiska polskie. — Lwów, 1936. S. 283.
  33. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  34. ^ Butkiszki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  35. ^ Gawrylczyk B. Dekanat połocki w świetle opisów parafii z 1784 r. — Białystok, 2005. S. 57.
  36. ^ Gawrylczyk B. Dekanat połocki w świetle opisów parafii z 1784 r. — Białystok, 2005. S. 69.
  37. ^ Gawrylczyk B. Dekanat połocki w świetle opisów parafii z 1784 r. — Białystok, 2005. S. 76.
  38. ^ Świderski A. F. Dekanat świrski w 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2004. S. 70.
  39. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 22, 31.
  40. ^ Uruski S. Rodzina, herbarz szlachty polskiej. T. 2. — Warszawa, 1905. S. 100.
  41. ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 194.
  42. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 32.

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Бутвіл&oldid=2588088»