Беларусы ў Кракаве

Беларусы ў Кракаве зьяўляюцца з пачатку XV стагодзьдзя ў сувязі са стварэньнем Ягелонскага ўнівэрсытэту^[1]. Першыя беларусы ў Кракаве былі вучнямі дадзенай установы. Таксама ў Кракаве можна знайсьці матэрыяльныя здабыткі беларускае культуры^[1].

Сярэднявечча—XVII стагодзьдзе

За першыя два стагодзьдзі існаваньня Ягайлаўскага ўнівэрсытэту празь яго прайшло 400 студэнтаў зь зямель Беларусі^[1]. Сярод іх – Францішак Скарына, Сымон Будны і, верагодна, Іван Фёдараў^[1]. Лік беларускіх студэнтаў у Кракаве паменшыўся са зьяўленьнем Віленскай акадэміі.

У капліцы Сьвятога Крыжа на Вавэлі захаваліся паліхромныя фрэскі 1470 году, выкананыя майстрамі зь Вялікага Княства Літоўскага. Там можна заўважыць надпісы на старабеларускай мове, якія знайшлі толькі ў другой палове ХІХ стагодзьдзя^[1]. Таксама ў капліцы пахаваны Казімер Ягелончык.

У 1523 годзе ў Кракаве была выдадзеная паэма «Песьня пра зубра» Міколы Гусоўскага.

Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла быў спраектаваны італьянцам Янам Бэрнардоні, які раней працаваў у Беларусі. У гэтым будынку ў 1658 годзе Казімер Лышчынскі быў пасьвечаны ў езуіты.

XIX стагодзьдзе

У другой палове XIX стагодзьдзя з Кракаўскай акадэміяй ведаў актыўна супрацоўнічалі Зыгмунт Урублеўскі, Аляксандар Ельскі, Адам Кіркор (большая частка архіваў двух апошніх знаходзіцца ў Ягелонскай бібліятэцы). Дзякуючы акадэміі была выдадзеная этнаграфічная праца Адама Гурыновіча «Зборнік беларускіх твораў», а Адам Кіркор напісаў беларускую частку шматтомнага выданьня «Жывапісная Расея».

У 1891 годзе ў друкарні Ўладзіслава Людвіка Анчыца (вуліца Кананічная, 9; ulica Kanonicza, 9) была выдадзеная «Дудка беларуская» Францішка Багушэвіча.

У 1818 і 1890 гадах у Кракаве былі перапахаваныя Тадэвуш Касьцюшка і Адам Міцкевіч.

У 1896 годзе ў Кракаве памёр Эмэрык Гутэн-Чапскі, які ўсё жыцьцё жыў пад Менскам і пераехаў у Кракаў незадоўга да сьмерці. У Кракаве ён набыў палац па вуліцы Пілсудзкага, 12 (ul. Piłsudskiego, 12), у якім цяпер знаходзіцца музэй ягонага імя. Дзякуючы Эмэрыку Гутэн-Чапскаму ў фонды Нацыянальнага музэю ў Кракаве трапіла прадукцыя беларускіх мануфактураў XVIII стагодзьдзя.

XX стагодзьдзе

У 1896—1903 гадах у Кракаве жыў і вучыўся Станіслаў Любіч-Маеўскі, які гуртаваў тутэйшых беларусаў, стварыў Кола беларускіх студэнтаў^[2].

У 1903 годзе ў Кракаве памёр Казімер Нарбут, былы кіраўнік атраду паўстанцаў у паўстаньні 1863 года, а ў 1920 — беларускі пісьменьнік Алесь Гарун.

XXI стагодзьдзе

З 2004 году ў Кракаве праходзяць Дні беларускай культуры^[3].

17 мая 2013 году намесьніца Міністра замежных справаў Беларусі Алена Купчына брала ўдзел у сустрэчы міністраў замежных справаў краінаў-удзельніцаў Вышаградзкай групы і Ўсходняга партнёрства ЭЗ^[4].

У Кракаве дзейнічае згуртаваньне «Беларусы ў Кракаве», якое, аднак, юрыдычна пакуль не аформленае^[5].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г ^д Алесь Лапо. Беларускі Кракаў (бел.) // Будзьма беларусамі!. — 13.06.2014.
^ Жыццяпіс Любіч-Маеўскага (бел.) // pawet.net.
^ Яланта Сьмялоўская. VI Дні беларускай культуры (бел.) // Беларуская служба Польскага радыё. — 15.11.2011.
^ Аб візіце намесніка Міністра замежных спраў Беларусі Алены Купчыной у Кракаў (бел.) // МИД Беларуси. — 16 мая 2013 г..
^ Пра нас (бел.) // Беларусы ў Кракаве.

Вонкавыя спасылкі

Алесь Лапо. Беларускі Кракаў (бел.) // Будзьма беларусамі!. — 13.06.2014.

[:0-1] а ^б ^в ^г ^д Алесь Лапо. Беларускі Кракаў (бел.) // Будзьма беларусамі!. — 13.06.2014.

[2] Жыццяпіс Любіч-Маеўскага (бел.) // pawet.net.

[3] Яланта Сьмялоўская. VI Дні беларускай культуры (бел.) // Беларуская служба Польскага радыё. — 15.11.2011.

[4] Аб візіце намесніка Міністра замежных спраў Беларусі Алены Купчыной у Кракаў (бел.) // МИД Беларуси. — 16 мая 2013 г..

[5] Пра нас (бел.) // Беларусы ў Кракаве.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]