Станіслаў Любіч-Маеўскі
Станіслаў Адамавіч Любіч-Маеўскі (27 красавіка 1878, Полацкі павет — сьнежань 1941, Менск) — беларускі грамадзкі і культурны дзяяч, пэдагог.
Станіслаў Любіч-Маеўскі | |
| Род дзейнасьці | пэдагог, грамадзкі дзеяч |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 27 красавіка 1878 |
| Месца нараджэньня | Полацкі павет |
| Дата сьмерці | сьнежань 1941 |
| Месца сьмерці | Менск |
| Месца вучобы | |
| Занятак | настаўнік |
Скончыў Віцебскую гімназію (1895), Кракаўскі ўнівэрсытэт (1903). У 1900 ініцыяваў стварэньне і ўзначаліў Кола беларускіх студэнтаў у Кракаве. У 1903-41 выкладаў гісторыю і геаграфію ў навуковых установах Польшчы, дырэктар гімназій у Замбраве, Львове, Калішы, Янове Любельскім, Вілейцы, Новым Месьце, Ляжайску. Выдаў больш за 13 падручнікаў па гісторыі, геаграфіі, беларускай і польскай мове, але найбольшую вядомасьць набыў яго беларускі буквар «Лемантар» (Львоў, 1929), які крытыкаваўся беларускімі мовазнаўцамі (Янкай Станкевічам, Сяргеем Паўловічам, Уладзімерам Самойлам і інш.) за шматлікія паланізмы і русізмы. Абодва беларускіх дапаможніка прызначаліся для ўтраквістычных, беларуска-польскіх, школ і былі падрыхтаваны пад непасрэднай апекай польскіх школьных уладаў.
У чэрвені 1940, пасьля стварэньня Летувіскай ССР, увайшоў у склад гарадзкой адміністрацыі Вільні, курыраваў школьны сэктар, працаваў у Беларускім нацыянальным цэнтры. У ліпені-жніўні 1940 ініцыяваў гарадзкі школьны плебісцыт, на якім 12% жыхароў выказаліся за беларускую нацыянальную школу.
У верасьні 1941 пераехаў у Менск, працаваў у Інспэктарыяце беларускіх школ, супрацоўнічаў зь беларускай незалежніцкай групай Янкі Станкевіча і польскім антыфашысцкім падпольлем. У сьнежні 1941, па даносе правакатара, схоплены і расстраляны нацыстамі.
Публікацыі
рэдагаваць- Geografja powszechne. Cz. I Wiadomości ogólne. Łódź — Warszawa, 1917.
- Lemantar / St. Lubicz-Majeǔski. — Lwoǔ: Dziarżaǔnae Wydaǔnictwa Szkołnych Kniżak, 1929. — 108 s.
- Pierszy pramień / St. Lubicz-Majeǔski. — Lwoǔ: Nakł. Dziarżaǔnaho Wydaǔiectwa Szkołnych Kniżak, 1929. — 118 s.
- Nauka pisowni polskiej. Podręcznik dla szkół początkowych i niższych klas szkół średnich. Cz. 1. — Łódź — Warszawa, 1917.
Літаратура
рэдагаваць- Samojła, Wł. Skandaliczny elementarz / Wł. Samojła // Przegląd Wileński. — 1929. — № 14-15. — S. 4-6.
- Ляхоўскі У. Жыццяпіс Любіч-Маеўскага // Спадчына. — 1994. — № 1. — с. 75-78.
- Народная адукацыя і педагагічная навука ў Беларусі (1917—1945) / Г. Р. Сянькевіч [ і інш.]; пад рэд. Г. Р. Сянькевіч. — Мінск: «Народная асвета», 1993. — 494 s.
- Паляшук. Некалькі ўваг аб «беларускім» «Лемантары» Ст. Любіч-Маеўскага / Паляшук. — Вільня: Беларуская друкарня ім. Ф.Скарыны, 1929. — 16 с.
- Сендзер, С. А. «Лемантар» Станіслава Любіч-Маеўскага / С. А. Сендзер // Беларускі гістарычны часопіс. — 2006. — № 10. — С. 30-35.
- Станкевіч, Я. Урадовае выданьне «Lemantara» Станіслава Любіч-Маеўскага / Я. Станкевіч // Збор твораў: у двух тамах.- Мн.: Выдавецтва «Энцыклапедыка», 2002. — Т. 1. — C. 107—111.