Станіслаў Любіч-Маеўскі

Беларускі грамадзкі дзеяч, пэдагог

Станіслаў Адамавіч Любіч-Маеўскі (27 красавіка 1878, Полацкі павет — сьнежань 1941, Менск) — беларускі грамадзкі і культурны дзяяч, пэдагог.

Станіслаў Любіч-Маеўскі
Род дзейнасьці пэдагог, грамадзкі дзеяч
Дата нараджэньня 27 красавіка 1878
Месца нараджэньня Полацкі павет
Дата сьмерці сьнежань 1941
Месца сьмерці Менск
Месца вучобы
Занятак настаўнік

Скончыў Віцебскую гімназію (1895), Кракаўскі ўнівэрсытэт (1903). У 1900 ініцыяваў стварэньне і ўзначаліў Кола беларускіх студэнтаў у Кракаве. У 1903-41 выкладаў гісторыю і геаграфію ў навуковых установах Польшчы, дырэктар гімназій у Замбраве, Львове, Калішы, Янове Любельскім, Вілейцы, Новым Месьце, Ляжайску. Выдаў больш за 13 падручнікаў па гісторыі, геаграфіі, беларускай і польскай мове, але найбольшую вядомасьць набыў яго беларускі буквар «Лемантар» (Львоў, 1929), які крытыкаваўся беларускімі мовазнаўцамі (Янкай Станкевічам, Сяргеем Паўловічам, Уладзімерам Самойлам і інш.) за шматлікія паланізмы і русізмы. Абодва беларускіх дапаможніка прызначаліся для ўтраквістычных, беларуска-польскіх, школ і былі падрыхтаваны пад непасрэднай апекай польскіх школьных уладаў.

У чэрвені 1940, пасьля стварэньня Летувіскай ССР, увайшоў у склад гарадзкой адміністрацыі Вільні, курыраваў школьны сэктар, працаваў у Беларускім нацыянальным цэнтры. У ліпені-жніўні 1940 ініцыяваў гарадзкі школьны плебісцыт, на якім 12% жыхароў выказаліся за беларускую нацыянальную школу.

У верасьні 1941 пераехаў у Менск, працаваў у Інспэктарыяце беларускіх школ, супрацоўнічаў зь беларускай незалежніцкай групай Янкі Станкевіча і польскім антыфашысцкім падпольлем. У сьнежні 1941, па даносе правакатара, схоплены і расстраляны нацыстамі.

Публікацыі

рэдагаваць
  • Geografja powszechne. Cz. I Wiadomości ogólne. Łódź — Warszawa, 1917.
  • Lemantar / St. Lubicz-Majeǔski. — Lwoǔ: Dziarżaǔnae Wydaǔnictwa Szkołnych Kniżak, 1929. — 108 s.
  • Pierszy pramień / St. Lubicz-Majeǔski. — Lwoǔ: Nakł. Dziarżaǔnaho Wydaǔiectwa Szkołnych Kniżak, 1929. — 118 s.
  • Nauka pisowni polskiej. Podręcznik dla szkół początkowych i niższych klas szkół średnich. Cz. 1. — Łódź — Warszawa, 1917.

Літаратура

рэдагаваць
  • Samojła, Wł. Skandaliczny elementarz / Wł. Samojła // Przegląd Wileński. — 1929. — № 14-15. — S. 4-6.
  • Ляхоўскі У. Жыццяпіс Любіч-Маеўскага // Спадчына. — 1994. — № 1. — с. 75-78.
  • Народная адукацыя і педагагічная навука ў Беларусі (1917—1945) / Г. Р. Сянькевіч [ і інш.]; пад рэд. Г. Р. Сянькевіч. — Мінск: «Народная асвета», 1993. — 494 s.
  • Паляшук. Некалькі ўваг аб «беларускім» «Лемантары» Ст. Любіч-Маеўскага / Паляшук. — Вільня: Беларуская друкарня ім. Ф.Скарыны, 1929. — 16 с.
  • Сендзер, С. А. «Лемантар» Станіслава Любіч-Маеўскага / С. А. Сендзер // Беларускі гістарычны часопіс. — 2006. — № 10. — С. 30-35.
  • Станкевіч, Я. Урадовае выданьне «Lemantara» Станіслава Любіч-Маеўскага / Я. Станкевіч // Збор твораў: у двух тамах.- Мн.: Выдавецтва «Энцыклапедыка», 2002. — Т. 1. — C. 107—111.