Таўцівіл Кейстутавіч

(пам. 1390) сын Кейстута

Таўціві́л Ке́йстутавіч (у каталіцтве Конрад; 1355? — верасень 1390) — літоўскі князь, сын вялікага князя Кейстута. Быў актыўным паплечнікам Вітаўта ў ягоным змаганьні зь Ягайлам за вялікакняскую ўладу.

Таўцівіл
лац. Taŭcivił
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся каля 1355
Памёр верасень 1390,
Бацька Кейстут
Асноўны артыкул: Таўцівіл (імя)

Тэўдавіл (Theudowills) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўдвід, Таўтвін, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Teutwin, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага þiuda[3], германскага þeudo[4] 'род, народ'[5], а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Willebut, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'[6]. Такім парадкам, імя Таўцівіл азначае «воля роду»[7].

Адпаведнасьць імя Таўтвіла германскаму імю Theowilh сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[8].

Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: minen bruder herczog Tewtewiln das her in gegeben hatte (Tewtewil; Мэмарыял Вітаўта, 1390 год)[9]; Thowtiwil (18 студзеня 1401 году)[10]; Theowothowil (каля 23 красавіка 1430 году)[11]; Thotwil (Ян Длугаш).

Біяграфія

рэдагаваць

У 1382 годзе па забойстве Ягайлам Кейстута й уцёкаў Вітаўта з ВКЛ быў пазбаўлены Ягайлам Наваградзкага княства, якім кіраваў разам з братам Войдатам. Далучыўся да Вітаўта, 21 кастрычніка 1383 году хрысьціўся ў каталіцтва. Загінуў у гэтым змаганьні падчас аблогі Вільні супольным войскам Вітаўта й крыжакоў.

  1. ^ а б в г д е Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku (пол.) / пад рэд. J. WolffWarszawa: 1895. — С. 160.
  2. ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 152.
  3. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  7. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
  8. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 103.
  9. ^ Лицкевич О. В. «Летописец великих князей литовских» и «Повесть о Подолье»: опыт комплексного критического разбора. — СПб., 2019. С. 266.
  10. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 72.
  11. ^ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 2. — Cracoviae, 1891. P. 238.

Літаратура

рэдагаваць