Сурынам

Сурынам Republiek van Suriname
(Сьцяг) (Герб)
Нацыянальны дэвіз: Justitia — Pietas — Fides («Справядлівасьць — абавязак — адданасьць»)
Дзяржаўны гімн «God zij met ons Suriname»
Афіцыйная мова	нідэрляндзкая
Сталіца	Парамарыба
Найбуйнейшы горад	Парамарыба
Форма кіраваньня Прэзыдэнт	рэспубліка Чан Сантохі
Плошча  • агульная  • адсотак вады	91-е месца ў сьвеце 163 821 км² 1,1
Насельніцтва  • агульнае (2005)  • шчыльнасьць	170-е месца ў сьвеце 470 784 2,7/км²
СУП  • агульны (2007)  • на душу насельніцтва	160-е месца ў сьвеце $4,077 млрд $7762
Валюта	Сурынамскі даляр (SRD)
Часавы пас  • улетку	UTC-3 (UTC-3) -3 (UTC-3)
Незалежнасьць ад Нідэрляндаў	25 лістапада 1975
Аўтамабільны знак	SME
Дамэн верхняга ўзроўню	.sr
Тэлефонны код	+597

Сурына́м (па-нідэрляндзку: Suriname) — краіна ў паўднёва-ўсходняй частцы Паўднёвай Амэрыкі, мае выхад да Атлянтычнага акіяна. Да 25 лістапада 1975 году была нідэрляндзкай калёніяй з назвай Галяндзкая Гвіяна.

Гісторыя

Тэрыторыя сучаснага Сурынама была заселеная галяндцамі ўжо ў канцы XVI стагодзьдзя, што прывяло да некалькіх узброеных канфліктаў з ангельскімі і францускімі калянізатарамі. У 1667 годзе, пасьля мірнай дамовы Сурынам быў канчаткова прызнаны галяндзкай калёніяй. У 1954 годзе гэтая тэрыторыя атрымала статус паўнапраўнай часткі Нідэрляндаў, на правах аўтаноміі з уласнай адміністрацыяй. Незалежнасьць Сурынам атрымаў у 1975 годзе, але ўсе грамадзяне новай краіны захавалі нідэрляндзкае грамадзянства і ў наступныя гады трэць насельніцтва выехала ў Эўропу. У 1980 годзе да ўлады прыйшла вайсковая дыктатура пад кіраўніцтвам Дэсі Боўтэрсэ. Зьвяржэньне дыктатуры адбылася ў 1988 годзе.

Палітыка

Сурынам — парлямэнцкая рэспубліка. Парлямэнт аднапалатны, складаецца з 51 дэпутата.

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйны падзел Сурынаму

Сурынам дзеліцца на 10 акругаў (distrikt):

1. Бракапонда
2. Камэвійнэ
3. Кароніе
4. Маровійнэ
5. Нікерые
6. Пара
7. Парамарыба
8. Сарамака
9. Сыпалівіні
10. Ваніка

Геаграфія

Даўжыня мяжы краіны складае 1707 км, зь якой з Бразыліяй — 597 км, з Францускай Гвіянай — 510 км, з Гаянай — 600 км, марская мяжа — 386 км. Самай высокай кропкай Сурынама зьяўляецца гара Джуліяна Топ (1280 м). Асноўнымі рэкамі зьяўляюцца: Карантынэ, Мароні, Сурынам, Сарамака, Літані і Тапанахоні. Большая частка тэрыторыі краіны пакрытая трапічнымі лясамі.

Эканоміка

Сурынам зьяўляецца самым значным у сьвеце вытворцам баксытаў. Адначасова здабываецца невялікая колькасьць золата, нафты, нікелю, медзі, плятыны і жалезнай руды. Прамысловасьць канцэнтруецца вакол пераапрацоўкі здабываючай галіны. Баксыты, алюміній і каалін складаюць 70% экспартнага прыбытку краіны.

Сельская гаспадарка прадстаўленая вытворчасьцю цукру, тытуню, цытрусаў, бананаў, рыбнай лоўляй.

Дэмаграфія

Этнічны склад насельніцтва выглядае наступным чынам: індусы — 37%, крэолы — 31%, яванцы — 15%, мурыны — 10%, індзейцы — 2%, кітайцы — 2%, астатнія — 3%.

Асноўнай рэлігіяй краіны зьяўляецца індуізм (27,4%), пратэстанты складаюць 25,2%, каталікі — 22,8%, мусульмане — 19,6%, мясцовыя веравызнаньні — 5%.

Афіцыйнай мовай зьяўляецца нідэрляндзкая, але часта ўжываецца і ангельская. Значная колькасьць навучальных установаў карыстаецца крэольскай мовай. Часта ўжываецца і сурынамі гіндустані (дыялект гіндзі) і яванская.