Ламазы

	Ламазы; лац. Łamazy
	польск. Łomazy
	; Падрэчная вуліца
Герб Ламазаў
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Люблінскае
Павет:	Бельскі
Гміна:	Ламазы
Насельніцтва:	1688 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	21-532
Нумарны знак:	LBI
Геаграфічныя каардынаты:	51°54′0.0″ пн. ш. 23°10′0.1″ у. д. / 51.9° пн. ш. 23.166694° у. д.Каардынаты: 51°54′0.0″ пн. ш. 23°10′0.1″ у. д. / 51.9° пн. ш. 23.166694° у. д.
	Ламазы на мапе Польшчы Ламазы
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Лама́зы (польск. Łomazy) — вёска ў Польшчы, на рацэ Зяляве. Цэнтар сельскай гміны Бельскага павету Люблінскага ваяводзтва. Знаходзяцца за 16 км на поўдзень ад Белай і за 84 км на паўночны ўсход ад Любліна.

Ламазы — даўняе магдэбурскае мястэчка гістарычнай Берасьцейшчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага, побач зь мястэчкам праходзіць паўднёва-заходняя мяжа этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Гісторыя рэдагаваць

Праект царквы, 1854 г.

Царква-мураўёўка, 1915—1918 гг.

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Першы пісьмовы ўпамін пра Ламазы датуецца 1447 годам, калі вялікі князь Казімер перавёў вёску з Парчаўскага староства ў склад Берасьцейскай зямлі. У 1451 годзе ён асабіста прыбыў у Ламазы, каб суправаджаць дэлегатаў ад Вялікага Княства Літоўскага. У XVI ст. Мікалай Радзівіл «Чорны» заснаваў тут мястэчка і дазволіў праводзіць два кірмашы — на дзень Сьвятога Пятра і Ўсіх Сьвятых, а таксама штотыднёвы торг у чацьвяргі.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Ламазы ўвайшлі ў Берасьцейскі павет Берасьцейскага ваяводзтва. На 1566 год у мястэчку існавалі вуліцы Берасьцейская, Віленская, Міжрэцкая, Парчаўская, Падрэчная і «Да мосту»). У 1568 годзе вялікі князь Жыгімонт Аўгуст надаў Ламазам Магдэбурскае права і герб «у блакітным полі срэбная воўчая галава і залатая арліная нага»^[1]. У 1570 годзе тут збудавалі царкву.

На 1784 год у Ламазах дзейнічалі касьцёл, царква і сынагога.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Ламазы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, ува Ўладаўскім павеце Седлецкай губэрні. Гэта адарвала мястэчка ад губэрняў зь пераважна беларускім насельніцтвам. На 1827 год тут было 293 будынкі, на 1861 год — 309, у тым ліку адзін мураваны.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Ламазы занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час рэдагаваць

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Ламазы апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў 1939 годзе Ламазы занялі войскі Трэцяга Райху.

У 1944 годзе Ламазы занялі савецкія войскі, па чым іх зноў перадалі Польшчы.

Насельніцтва рэдагаваць

XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1917 чал.; 1860 год — 2370 чал.^[2]
XXI стагодзьдзе: 2011 год — 1688 чал.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

Капліца Сьвятога Яна на могілках
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1906—1911)
Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына рэдагаваць

Замак (XVI ст.)
Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (XVIII ст.)
Царква Сьвятых Казьмы і Дзям’яна (мураўёўка; 1890—1891)

Галерэя рэдагаваць

Краявіды Ламазаў
Касьцёл
Галоўны алтар касьцёла
Капліца на могілках
Юдэйскія могілкі

Крыніцы рэдагаваць

^ Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 182.
^ Chlebowski B. Łomazy // Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 690.

Літаратура рэдагаваць

Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

[1] Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998. С. 182.

[2] Chlebowski B. Łomazy // Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 690.

[1]

[2]