Аборак
Аборак — колішняя вёска й маёнтак ў Маладэчанскім раёне Менскай вобласьці. Цяпер частка мястэчка Палачаны Палачанскага сельсавету Маладэчанскага раёна Менскай вобласьці.
| Аборак | |
| трансьліт. Aborak | |
 Касьцёл Сьвятога Роха ў Палачанах, на тэрыторыі коліншняй вёскі Аборак | |
| Першыя згадкі: | 1443 |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Менская |
| Раён: | Маладэчанскі |
| Сельсавет: | Палачанскі |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1773 |
| Нумарны знак: | 5 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°13′9.311″ пн. ш. 26°45′3.056″ у. д. / 54.21925306° пн. ш. 26.75084889° у. д.Каардынаты: 54°13′9.311″ пн. ш. 26°45′3.056″ у. д. / 54.21925306° пн. ш. 26.75084889° у. д. |
Аборак на мапе Беларусі ±   Аборак | |
.jpg)
Гісторыя
рэдагавацьКолішняя вёска й маёнтак Ашмянскага павету Віленскага ваяводзтва. У вёсцы існаваў парафіяльны касьцёл, пабудаваны ў 1443 годзе Андрэям Саковічам[1]. Існуе паданьне, што ў 2-й палове XVІІІ ст. на гэтыя мясьціны абрушылася эпідэмія халеры. Цудадзейны абраз Сьв. Роха, які знаходзіўся ў касьцёле, выратаваў тутэйшае насельніцтва ад бязьлітаснай хваробы. З таго часу сьвятыня атрымала яшчэ адзін тытул — Сьвятога Роха[2].
У Расейскай імпэрыі ў складзе Палачанскай воласьці, Ашмянскай павету Віленскай губэрні. Падчас паўстаньня 1863 году праз вёску праходзіў паўстанцкі атрад Юльяна Бакшанскага[3]. У 1866 г. у вёсцы налічвалася 30 рэвіскіх душаў, уласнасьць Дэдэркаў. Аборак быў сядзібай воласьці й каталіцкай парафіі (каталіцкая парафія ў Аборку ўпершныню ўзгадваецца ў 1669 годзе)[4]. Касьцёл Сьвятога Роха ў Аборку быў адным зь нешматлікіх пасьля паўстаньня 1863 году, які ня быў зачынены расейскімі ўладамі[2].
У 1921—1945 гадах вёска й маёнтак знаходзіліся ў складзе Польшчы, у Віленскім ваяводзтве (Спачатку ў Наваградзкім ваяводзтве (1921—1922), потым у складзе Віленскай зямлі(pl) (1922—1926) і ў Віленскім ваяводзтве (з 1926).). Спачатку вёска належала да Валожынскага павету(pl), а з 1927 году да Маладэчанскага павету, у гміне Палачаны(pl)[5]. У 1931 г. у вёсцы ў 35 хатах жылі 164 жыхары[6]. У маёнтку пражывала 45 жыхароў у 3 хатах. Вёска падпарадкоўвалася павятоваму суду ў Маладэчне й акруговаму суду ў Вільні; уласна паштовая станцыя знаходзілася ў Палачанах[7]. Вернікі Аборку належалі да мясцовай рыма-каталіцкай і праваслаўнай парафіі ў Груздове. У Аборку знаходзіліся каталіцкія могілкі, якія захаваліся.
У 1939 годзе Аборак увайшоў ў склад БССР, дзе 15 студзеня 1940 году ўваходзіў у склад Валожынскага раёну Баранавіцкай вобласьці (з 20 верасьня 1944 у Маладэчанскай, з 20 студзеня 1960 году ў Менскай вобласьці). У 1968 годзе вёска ўвайшла ў склад Палачанаў.
Пасьля вайны будынак каталіцкага касьцёла св. Роха ў Аборку быў прыстасавана пад збожжасховішча, а затым быў цалкам закінуты[2]. Побач з касьцёлам разьмяшчаліся руіны разрабаванага магільнага склепу знакамітага роду Дадэркаў[2]. Захаваліся фрагмэнты бутавай агароджы, паўразбураная брама й, падобная да яе, брама на старых могілках, дзе ёсьць некалькі цікавых шляхецкіх надмагільляў XІX ст.[2] Будынак касьцёлу разбураўся, а да пачатку 1990-ых гг. ад будынку касьцёлу засталіся толькі фрагмэнты падмурка й рэшткі каменнай агароджы з варотамі.Бо ад каталіцкага храма св. Роха засталіся толькі фрагменты падмурку, каталіцкая грамада ў пачатку 1990-х гг. атрымала магчымасць пабудаваць новы касьцёл на іншым месцы (у адлегласьці 1.5 км ад былога будынку касьцёлу), які атрымаў гістарычнае імя Сьв. Роха[8]. Парафія адрадзілася ў 1996 годзе ўжо ў Палачанах[2]. Вернікам быў перададзены будынак старой калгаснай канторы. У 2005 годзе 2 лютага пробашчам парафіі быў прызначаны ксёндз Сяргей Бараўнёў[2]. Кансэкрацыя касьцёлу адбылася 1 траўня 2007 году біскупам Антоніяем Дзям’янкам[2]. Першая сьвятая Камунія адбылася 3 чэрвеня 2007 году, а 22 ліпеня 2007 году адбылася канфірмацыя[2]. 16 жніўня 2008 году была пабудавана й асьвечана каля касьцёлу капліца Маці Божай Фатымскай, асьвячаў арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч[2].
Знакамітыя ўраджэнцы
рэдагаваць- У Аборку нарадзіўся знакаміты гісторык і публіцыст Леанард Ходзька.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ «Аборак» //«Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I». Тэкст и фота Аляксея Яроменкі. Мінск, «Про Хрысто», 2003 год. 256 с ISBN 985-6628-37-7
- ^ а б в г д е ё ж з і Ave Maria: Будні і юбілеі
- ^ Eugeniusz Kowalewski, Wspomnienia z przeszłości : przyczynek do historji Powstania Styczniowego na Litwie. — Wilno: Dziennik Wileński, 1907. — С. 25. — 118 с.
- ^ Oborek, wieś, powiat oszmiański, gm. Połoczany, [w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka — Perepiat], Warszawa 1886, s. 336.
- ^ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472.
- ^ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 3.
- ^ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1169.
- ^ «Палачаны» //«Каталіцкія святыні. Мінска-Магілёўская архідыяцэзія. Частка I». Тэкст и фота Аляксея Яроменкі. Мінск, «Про Хрысто», 2003 год. 256 с ISBN 985-6628-37-7
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Аборак на Радзіма