Яўген Кулік

Яўген Кулік
	Яўген Кулік
	Аўтапартрэт
Дата нараджэньня	31 кастрычніка 1937
Месца нараджэньня	Менск
Дата сьмерці	12 студзеня 2002
Месца сьмерці	Менск
Месца пахаваньня	Кальварыйскія могілкі;
Адукацыя	Менская мастацкая вучэльня (1957), Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1963)
Месца вучобы	Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава; Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў;
Занятак	жывапіс, графіка
Плынь	этнаграфізм; («На Паддашку»)
Працы	«Помнікі дойлідзтва Гарадзеншчыны» (1974), малюнкі-рэканструкцыі «Замкі Беларусі» (1977), аркушы «На куцьцю» (паводле паэмы Янкі Купалы (1982)) і «Памяці Алены Кіш» (1983)

Яўге́н Сярге́евіч Кулі́к (31 кастрычніка 1937, Менск, БССР — 12 студзеня 2002, Менск, Беларусь) — беларускі мастак, кніжны графік, бібліяфіл. Мастацкі рэдактар часопісаў «Бярозка» і «Вясёлка». Аўтар рэканструкцыяў беларускіх замкаў, партрэтаў дзеячоў Беларушчыны. Адзін з заснавальнікаў суполкі «Пагоня»^[1]. Аўтар эталёну гербу «Пагоня» ў якасьці дзяржаўнага гербу Рэспублікі Беларусь у 1991—1995 гг.^[2]

Жыцьцяпіс

Па вайне скончыў Менскую мастацкую вучэльню (1957), а пасьля Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1963). Ад 1963 году браў удзел у мастацкіх выставах. Яго майстэрня, што знаходзілася ў Менску насупраць будынку КДБ, стала ў 1960-я гады нацыянальным асяродкамі сталіцы і атрымала назоў «На паддашку».

Сябра Беларускага саюзу мастакоў з 1965 году. Старшыня камісіі БСМ па народным мастацтве.

Ня быў сябрам камсамолу й камуністычнай партыі, ён гаварыў выключна па-беларуску.^[3]

Апошнія гады жыцьця Яўгена Куліка былі надзвычай цяжкімі. З гадамі ў яго пачала праяўляцца рэдкая хвароба суставаў. Мастака нібыта скручвала, косткі рабіліся крохкімі. Раз, пасьлізнуўшыся ўзімку, Кулік атрымаў дванаццаць пераломаў.^[3]

Пахаваны на Кальварыйскіх могілках у Менску. У лістападзе 2005 году на могілках быў адкрыты помнік Куліку.^[4]

Эталён «Пагоні» ў якасьці дзяржаўнага гербу Рэспублікі Беларусь у 1991—1995 гг. аўтарства Яўгена Куліка

Творчасьць

Вельмі вядомыя яго графічныя нізкі «Помнікі дойлідзтва Гарадзеншчыны», «Замкі Беларусі», «Храмы Беларусі», «Сьцяжынамі Язэпа Драздовіча», «Паўстаньне 1863 г. у Беларусі». У 1970—80-я гады займаўся кніжнай графікай, аформіў дзясяткі кніжак, і найлепшымі зь іх былі: «Слова аб палку Ігаравым», «Ад гоману бароў» Александровіча, «Мушка-зелянушка і Камарык-насаты тварык» М. Багдановіча, «Сонечны клубочак» В. Зуёнка. Сапраўдным шэдэўрам мастака сталася кніга «Песьня пра зубра» М. Гусоўскага.

Разам са сваім аднадумцам Л. Баразной Кулік стварыў цэлую нацыянальна-рамантычную плынь у беларускім паваенным мастацтве.^[3]

У 1991 годзе, разам з Уладзімерам Крукоўскім, стаў адным з аўтараў эталёну гербу «Пагоня», які выкарыстоўваўся як дзяржаўны герб Беларусі да 1995 году.

Асоба

	Яўген Кулік [быў нібы] ганец, якога ў старажытныя часы высылалі з княскага войска несьці на Бацькаўшчыну добрыя весткі. Кулік прынёс беларусам вестку пра Адраджэньне.
—Уладзімер Басалыга^[5]

	Гэты невысокі, згорблены чалавек з кароткім порсткім прозьвішчам быў з тае вялікае жменькі людзей, якія ўзгадавалі адраджэньне, адваявалі незалежнасьць. Зь вялікае жменькі нацыяналістаў-заснавальнікаў.
—Эдвард Людовіч^[5]

	Калі гаворыш пра Куліка, цяжка пазьбегнуць патасу. …Гэтая постаць як гара, будзе вырастаць з году ў год, чым далей мы будзем ад яе адыходзіць. Чалавек згуртаваў вакол сябе бліскучую плеяду беларускае інтэлігенцыі — мастакоў, літаратараў, гісторыкаў, стварыў дзяржаўны герб незалежнае Беларусі. Кулік быў ідэйным цэнтрам супольнасьці інтэлігенцыі. …Тут ён рабіў працу, падобную да той, якую ў Польшчы выконваў рэдактар парыскай «Культуры» Ежы Гедройц. …Кулік назаўжды застанецца сымбалям непадкупнасьці і нязломнасьці, няскоранасьці духу.
—Сяргей Харэўскі^[3]

Крыніцы

^ «Мастак, які ў душы нёс сьцяг Беларушчыны» Радыё Свабода Праверана 31 кастрычніка 2012 г.
^ http://www.svaboda.org/content/article/24756568.html
^ ^а ^б ^в ^г Гаспадар «Паддашка» Наша Ніва Праверана 31 кастрычніка 2012 г.
^ Альгерд Невяроўскі, На Кальварыйскіх могілках Менску адкрыты помнік мастаку Яўгену Куліку // Радыё Свабода, 6 лістапада 2005 г.
^ ^а ^б Стаў часткай гісторыі Наша Ніва Праверана 31 кастрычніка 2012 г.

Літаратура

Харэўскі С. Мастацтва таталітарызму. // У кн. Таталітарызм. Курс лекцыяў. Рэд. А. І. Анціпенка. — Мн: Беларускі Калегіюм, 2007.

Вонкавыя спасылкі

С. Харэўскі. Мастацтва таталітарызму на сайце «Беларускі калегіюм»
Э. Людовіч. Стаў часткай гісторыі / «Наша Ніва», 3 лютага 2002(недаступная спасылка) на сайце «Наша Ніва»
Ул. Арлоў. Яўген Кулік / Радыё Свабода, 31 кастрычніка 2006 на сайце «Радыё Свабода»
П. Васілеўскі. Яўген Кулік
С. Харэўскі. Гаспадар «Паддашка» / «Наша Ніва», 12 студзеня 2012 на сайце «Наша Ніва»
Выстаўка твораў Яўгена Куліка — «Кніжнік» на сайце Беларт
І. Студзінская. «Мастак, які ў душы нёс сьцяг Беларушчыны» / Радыё Свабода, 31 кастрычніка 2012 на сайце «Радыё Свабода»
Ю. Ускоў. «На родную мову перайшоў прынцыпова» / «Наша Ніва», 3 лістапада 2012

[rs-1] «Мастак, які ў душы нёс сьцяг Беларушчыны» Радыё Свабода Праверана 31 кастрычніка 2012 г.

[2] ttp://www.svaboda.org/content/article/24756568.html

[har-3] а ^б ^в ^г Гаспадар «Паддашка» Наша Ніва Праверана 31 кастрычніка 2012 г.

[4] Альгерд Невяроўскі, На Кальварыйскіх могілках Менску адкрыты помнік мастаку Яўгену Куліку // Радыё Свабода, 6 лістапада 2005 г.

[nn-5] а ^б Стаў часткай гісторыі Наша Ніва Праверана 31 кастрычніка 2012 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]