Царква Сьвятой Тройцы (Зэльва)
| Помнік сакральнай архітэктуры | |
Царква Сьвятой Тройцы
| |
.jpg) Траецкая царква, каля 1900 г.
| |
| Краіна | Беларусь |
| Мястэчка | Зэльва |
| Каардынаты | 53°08′51.98″ пн. ш. 24°48′47.65″ у. д. / 53.1477722° пн. ш. 24.8132361° у. д.Каардынаты: 53°08′51.98″ пн. ш. 24°48′47.65″ у. д. / 53.1477722° пн. ш. 24.8132361° у. д. |
| Канфэсія | Беларускі экзархат |
| Эпархія | Гарадзенская і Ваўкавыская япархія[d] |
| Архітэктурны стыль | расейска-бізантыйскі стыль[d] |
| Аўтар праекту | Аляксандар Градэцкі[d] |
| Першае згадваньне | 1443 |
| Дата заснаваньня | 1815 |
| Статус | Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь |
Царква Сьвятой Тройцы на мапе Беларусі   Царква Сьвятой Тройцы | |
 Царква Сьвятой Тройцы на Вікісховішчы
| |
Царква́ Сьвято́й Тро́йцы — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Зэльве. Знаходзіцца ў цэнтры мястэчка, на рагу гістарычных Царкоўнай і Выганскай вуліцаў[a]. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду (існуе меркаваньне, што ад пачатку гэта быў будынак тэатру Сапегаў[1]), цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры клясыцызму, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.
Доўгі час царкву наведвала беларуская паэтка Ларыса Геніюш. У памяць пра яе на тэрыторыі царквы стаіць помнік.
Гісторыя
рэдагаваць
Мураваную царкву ў Зэльве збудавалі ў 1815 годзе паводле праекту архітэктара Аляксандра Градзецкага на падмурку старажытнай драўлянай царквы, датаванай 1434 годам (паводле іншых зьвестак, 1443 годам). Па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1860-я гады праводзіўся рамонт царквы. У 1904—1909 гадох царкву перабудавалі паводле праекту архітэктара Івана Плотнікава[2]. Тады ж да яе дабудавалі званіцу з купалам-цыбулінай і ў 1910 годзе наноў асьвяцілі.
У 2008 годзе ў выніку рэканструкцыі над званіцай замест нізкага шатра з бляшаным купалам-цыбулінай паставілі яшчэ адзін ярус, накрыты больш уласьцівым архітэктуры Маскоўскай дзяржавы высокім шатром з пазалочаным купалам-цыбулінай, яшчэ адзін пазалочаны купал-цыбуліну паставілі над алтарнай часткай.
Архітэктура
рэдагавацьПомнік архітэктуры клясыцызму. Да цаглянага 1-нэфавага прастакутнага ў пляне асноўнага аб’ёма далучаюцца квадратная званіца і паўкруглая апсыда. Будынак накрываецца 2-схільным дахам, пад якім пэрымэнтрам праходзіць карніз. Сьцены праразаюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі. Невысокая 2-ярусная званіца мае лучковыя вокны і шатровы дах, над якім узвышаецца невялікі купал на круглым барабане.
Унутраны плян амаль цалкам зьменены. Над уваходам разьмяшчаюцца хоры з драўлянай агароджай, упрыгожанай разным геамэтрычным арнамэнтам. Алтарная частка вылучаецца 2 выступамі-пілёнамі ў форме портыкаў на 3 калёнах. Столь роўная, падшыўная[3].
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Савецкая, 8
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Загорская М., Багданаў У. Што ў Бога за кулісамі? // Салідарнасць. № 50 (541), 23 сьнежня 2005 г.
- ^ Кулагин А. Н. Гродненские зодчие XIX — начала XX веков (новые архивные изыскания) // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 24. — Менск: «Права і эканоміка», 2018. С. 75.
- ^ Пятросава А. Зэльвенская Троіцкая царква // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 224.
Літаратура
рэдагаваць- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць
|
Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр 413Г000737 |