Файбіш-Шрага Зарфін
Файбіш-Шрага Зарфін (Царфін), Сэм Царфін (па-француску: Faïbich-Schraga Zarfin; 1899, Сьмілавічы — 1975, Рані-су-Буа, Францыя) — францускі мастак беларускага паходжаньня.
Файбіш-Шрага Зарфін | |
| Дата нараджэньня | 7 студзеня 1900 або 1893[1] |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 25 верасьня 1975 або 1975[1] |
| Месца сьмерці | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | артыст, маляр, дызайнэр, ілюстратар, паэт |
| Навуковая сфэра | малярства[1], кніжная ілюстрацыя[d][1] і паэзія[1] |
| Жанры | малярства |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся ў мястэчку Сьмілавічы каля Менску. Пачатковую мастацкую адукацыю атрымаў у віленскай школе вытанчаных мастацтваў. У 1914 эміграваў у Палестыну, вучыўся ў Акадэміі мастацтваў Бэцалель у Ерусаліме. У 1918—1920 служыў у брытанскім войску. У 1920 прыняў удзел у выставе, зладжанай мэрам Ерусаліма. На той час ягоны стыль быў блізкі да фавізму[2].
У 1923 зьехаў у Бэрлін, праз рок — у Парыж. У 1925—1940 часта выстаўляецца ў Салёне незалежных, малюе эскізы для модных сукенак. У 1929 ажаніўся, у 1931 атрымаў францускае грамадзянства. У 1939 мабілізаваны, пасьля сканчэньня ваенных дзеяньняў зь сям’ёй сьпярша ўцякае ў Ліён, пасьля ў Грэнобль; працы, пакінутыя ім у парыскай кватэры, зьніклі бяз сьледу. З 1947 жыве ў Рані-су-Буа. Быў знаёмы з Хаімам Суціным і Міхаілам Кікоіным.
З 1950-х выставы ладзяцца ў Нью-Ёрку, Оксфардзе, іншых местах. У 1963 выйшла калектыўная манаграфія, прысьвечаная мастаку. Уваходзіў у кола мастакоў «Парыскай школы».
Памёр у 1975.
Спадчына мастака ў музэях Беларусі
рэдагавацьТворы Царфіна захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музэі Рэспублікі Беларусь, у карпаратыўнай калекцыі ААТ «Белгазпрамбанк» (13 жывапісных работ), у калекцыі кампаніі «А-100».
У 2011 годзе Белгазпрамбанк (старшыня праўленьня — Віктар Бабарыка) набыў у Надзін Нэзавэр, экспэрта па Парыскай школе 1905—1939 гг., 12 твораў Шрагі Царфіна[3]. Таксама ў калекцыі Белгазпрамбанка ёсьць карціна Царфіна «Альпійская даліна» — падарунак Цэнтра «Арт Банкінг»[4].
У 2012 годзе дачка мастака Ліліян Дзюляк-Царфін перадала ў дар Нацыянальнаму мастацкаму музэю Рэспублікі Беларусь дзьве працы свайго бацькі — «Лес» і «Сьветлы нэф». Спадарыня Дзюляк перадала працы праз свайго сына Іва, які па запрашэньні Белгазпрамбанка наведаў адкрыцьцё выставы «Мастакі Парыскай школы зь Беларусі» 20 верасьня 2012 года[5].
У 2019 годзе кампанія «А-100» набыла ў спадчыньнікаў Шрагі Царфіна 15 твораў мастака[6].
Пэрсанальная выстаўка «Шрага Царфін. Рух да сьвятла», прымеркаваная да 120-годзьдзя з дня нараджэньня мастака, працавала ў Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі з 6 сьнежня 2019 па 19 лютага 2020[7].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в г д Zarfin, Fajbiš Šraga // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Царфин (Зарфин) Файбич-Шрага „Дети в парке“ (рас.). Антыкварны салён «Богема». Праверана 4 сьнежня 2024 г.
- ^ Возвращение на родину шедевра витебской знаменитости (рас.) Витебский Курьер Праверана 4 сьнежня 2024 г.
- ^ Альпийская долина (рас.). „Арт-Беларусь“. Праверана 4 сьнежня 2024 г.
- ^ Абдурахманов, Юрий (2013) Возвращение на Родину (рас.) „Мишпоха“. Музей „Пространство Хаима Сутина“. Праверана 4 сьнежня 2024 г.
- ^ 15 карцін мастака Парыскай школы Шрагі Царфіна вярнуліся ў Беларусь Культура. Эўрапейскае радыё для Беларусі (13 траўня 2019). Праверана 4 сьнежня 2024 г.
- ^ 6 снежня 2019 года ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь адкрываецца выстава “Шрага Царфін. Рух да святла” з калекцыі Групы кампаній А-100, Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь, Цэнтра творчасці дзяцей і моладзі г.п. Смілавічы і прыватных калекцый. Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь. Праверана 4 сьнежня 2024 г.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Жыцьцяпіс (рас.)
- «Парыская школа» (анг.)