Судзівой Валімонтавіч
Судзівой Валімонтавіч (Сандзівой; ? — каля 1460) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Намесьнік смаленскі (у невядомы дакладна час паміж 1441 і 1448), намесьнік ковенскі (1450—1451), канцлер вялікі літоўскі (1441), кашталян віленскі (1451 — не пазьней за 1458)
 Герб «Задора» | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Памёр | каля 1460 |
| Род | Кезгайлы |
| Бацькі | Валімонт Бушкавіч |
| Дзеці | Станіслаў (Станька) |
| Дзейнасьць | дзяржаўны дзяяч |
Імя
рэдагавацьГісторык Павал Урбан зьвяртае ўвагу на тое, што Судзівой — стараславянскае імя яшчэ паганскіх часоў[1]. Мовазнаўца Паўла Чучка(uk) ставіць імя Судзівой побач з імём Будзівой[2].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sudiwogii Wolymunthowycz (1 верасьня 1431 году)[3]; Sudzywoy Wolnuntowicz (15 траўня 1432 году)[4]; Sandiwogii Wolymunthowicz [sigilla] (Sandiwogius Wolymunthowicz[5]; 20 студзеня 1433 году)[6]; Sudziwoy Wolimuntowicz (27 лютага 1434 году)[7]; Sandzilbogio Wolimuntowicz (1441 год)[8]; панъ Судывой (1441—1443 гады)[9]; pan Sudzywoy namyesnyk Kowyensky (1451 год); панъ виленский панъ Судивой (8 студзеня 1452 году)[10], Sudywogius castellanus Vilnensis (1452 год); Dominos Sandiwogius castellanus Vilnensis (1459 год)[11]; Sudywoy, Sudiway, Sudway, Sudewoye, Судивои[5].
Біяграфія
рэдагавацьЗь літоўскага баярскага роду, сын Валімонта Бушкавіча. Меў братоў Яўнута, Кезгайлу, Румбольда, Шадзібора і Гудзігерда.
Пісаўся, як і іншыя Валімонтавічы, «зь Дзевялтова».
Меў сына Станіслава (Станьку).
Мова і культура
рэдагавацьДа акту Чартарыйскага замірэньня (1431 год) прывесіў пячаць з лацінамоўным надпісам[12]:
+ sigi… sudivolonis …montow
Да акту Гарадзенскай умовы (1434 год) прывесіў пячаць з гербам «Задора» і лацінамоўным гатычным надпісам[13]:
+ s sudivoionis : de daviltov
Глядзіце таксама
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 42.
- ^ Чучка П. Слов'янськi особовi iмена украïнцiв: iсторико-етимологiчний словник. — Ужгород, 2011. С. 107.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 302.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
- ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 9.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 3, 1432—1534. — Lwów, 1890. S. 2.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 48.
- ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 195.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135—137.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 101.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: Тэхналогія, 2001. — 216 с. — 500 ас. — ISBN 978-985-458-050-4
- Semkowicz W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle r. 1413 // Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. R. 6. Nr 11—12. 1913.