Служба бясьпекі (Трэці райх)

Слу́жба бясьпе́кі райхсфю́рэра СС (па-нямецку: Sicherheitsdienst des Reichsführers SS) (скарочана па-нямецку: SD ад SicherheitsDienst, па-беларуску: СД) — орган выведкі й контрвыведкі ў Трэцім райху й на акупаванавых Нямеччынай землях падчас Другое сусьветнае вайны. Заснаваная ў 1931 годзе як спэцслужба НСДАП і атрадаў СС. З 1939 году падпарадкавалася Галоўнаму кіраўніцтву імпэрскае бясьпекі (РСХА). Нясе адказнасьць за шматлікія злачынствы, выкарыстоўвалася для барацьбы з палітычнымі праціоўнікамі й запалохваньня насельніцтва. Вонкавыя падразьдзяленьні займаліся шпіянажам і патаемнымі апэрацыямі. Штаб-кватэра СД знаходзілася ў Бэрліне на Вільгэльмштрасэ ў Палацы прынца Альбрэхта.

Служба бясьпекі райхсфюрэра СС
Sicherheitsdienst des Reichsführers SS
Нарукаўны знак СД
Абрэвіятура	SD (СД)
Дата ўтварэньня	сакавік 1931 году
Дата спыненьня існаваньня	8 траўня 1945 року
Тып	дзяржаўная арганізацыя
Юрыдычны статус	спэцслужба
Мэта	выведка, контрвыведка
Штаб-кватэра	Вільгэльмштрасэ, Бэрлін
Дзейнічае ў рэгіёнах	Нямеччына й акупаваныя ёю землі
Матчына кампанія	Агульныя СС Галоўнае кіраўніцтва імпэрскае бясьпекі
Колькасьць супрацоўнікаў	6,482 (люты 1944)

Камандоўцы паліцыі бясьпекі й СД

Нямеччына

• Потсдам — обэрштурмбанфюрэр СС Ота Брадфіш
• Касэль — штурмбанфюрэр СС Франц Мармон
• Трыест — обэрфюрэр СС Эмануэль Шэфэр

Нарвэгія

Брыгадэфюрэр СС Вальтэр Шталекер (з траўня па восень 1940)

Штандартэнфюрэр СС Генрых Фэліс (з восені 1940 и да канца войны)

Данія

• Штандартэнфюрэр СС Рудольф Мільднэр (з 7 верасьня 1943 па 4 студзеня 1944)
• Штандартэнфюрэр СС Ота Бавэнзыпэн (з 4 студзеня 1944 па 5 траўня1945)

Грэцыя

• Штандартэнфюрэр СС Вальтэр Блюмэ

Багемія й Маравія

• Брыгадэфюрэр СС Вальтэр Шталекер (да чэрвеня 1939)
• Обэрфюрэр СС Горст Бёмэ (1942)
• Обэрфюрэр СС Эрвін Вайнман (жнівень 1942)

Вугоршчына

Будапэшт

• Обэрфюрэр СС Ганс-Ульрых Ґешке (з 27 траўня 1944 па 1 лютага 1945)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Райнэр Ґотштайн (з 22 жніўня 1944 па 13 лютага 1945)

Сэрбія

• Обэрфюрэр СС Вільгельм Фукс (з 1 лістапада 1941 па 5 студзеня 1942)
• Обэрфюрэр СС Эмануэль Шэфэр (з 5 студзеня 1942 па 10 лютага 1945)

Славакія

• Штандартэнфюрэр СС Ёзэф Вітыска (з 15 лістапада 1944 па красавік 1945)

Нідэрлянды

• Брыгадэфюрэр СС Ганс Нокеман (з траўня па ліпень 1940)
• Групэнфюрэр СС Вільгельм Гарстэр (з 15 ліпеня 1940 па 23 жнівень 1943)
• Групэнфюрэр СС Эрых Наўман (зь верасьня 1943 па ліпень 1944)
• Обэрфюрэр СС Карл Эбэргард Шонгарт

Бэльгія й Паўночная Францыя

• Штандартэнфюрэр СС Канстантын Канарыс
• Обэрштурмбанфюрэр СС Карл Гасэльбагер
• Обэрштурмбанфюрэр СС Эрнст Элерс
• Ліль — обэрштурмбанфюрэр СС Гюнтэр Раўш
• Валёнія — обэрштурмбанфюрэр СС Эдуард Штраўх

Францыя

• Штандартэнфюрэр СС Гэльмут Кнохэн (з траўня 1940 па верасень 1944)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Фрыдрых Зур (зь лістападу 1944)
• Руан — обэрштурмбанфюрэр СС Бруна Мюлер (з траўня па лістапад 1944)
• Рэн — обэрштурмбанфюрэр СС Гартмут Пульмэр
• Анжэ — штурмбаннфюрэр СС Ганс-Дытрых Эрнст
• Арлеан — гаўптштурмфюрэр СС Фрыдрых Мэрдшэ
• Марсэль — обэрштурмбанфюрэр СС Рольф Мюлер
• Манпэлье — обэрштурмбаннфюрэр СС Гэльмут Танцман
• Лімож — обэрштурмбанфюрэр СС Аўгуст Маер
• Вэстмарк (Мэц) — брыгадэфюрэр СС Антон Дункерн (зь ліпеня 1940 па чэрвень 1944)

Парыж

• Обэрштурмбанфюрэр СС Курт Лішка (са студзеня 1942 па верасень 1943)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Ганс Гэншке (з кастрычніка 1943 па верасень 1944)

Шалён-ан-Шампань

• Гаўптштурмфюрэр СС Мадэст фон Корф (зь ліпеня 1942 па травень 1943)
• Штурмбанфюрэр СС Карл Людке (24 ліпеня 1943 па 28 жнівеня 1944)

Бардо

• Штурмбанфюрэр СС Гэрбэрт Гаген, (з жніўня 1940 па травень 1942)
• Штурмбанфюрэр Ганс Лютэр (з чэрвеня 1942 па кастрычнік 1943)

Нансі

• Штурмбанфюрэр СС Франц Гот
• Штурмбанфюрэр СС Рудольф Шмэлінг

Эльзас (Страсбург)

• Обэргрупэнфюрэр СС Густаў Адольф Шэель (са жніўня 1940 па студзень 1941)
• Обэрфюрэр СС Ганс Фішэр (зь лістападу 1941 па сьнежань 1943)
• Штандартэнфюрэр СС Эрых Ізэльгорст (са студзеня па 10 сьнежань 1944)

Польшча

• Лодзь — обэрштурмбанфюрэр СС Ота Брадфіш (зь лета 1943 па сьнежань1944)

Варшава

• Обэрфюрэр СС Лётар Бойтэль (з 13 верасьня па 23 кастрычніка 1939)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Вальтэр Гамэр

Люблін

• Штурмбанфюрэр СС Альфрэд Гасэльбэрг (з 23 кастрычніка па сьнежань 1939)
• Штурмбанфюрэр Вальтэр Гупэнкотэн (са студзеня 1940 па чэрвень 1941)

Радам

• Гаўптштурмфюрэр СС Фрыц Ліпгард (зь лістападу 1939 па кастрычнік 1943 г.)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Ёахім Ільмэр (з кастрычніку 1943 па студзень 1945 г.)

Кракаў

• Обэрштурмбанфюрэр СС Бруна Мюлер (лістапад/сьнежань1939)
• Штурмбанфюрэр СС Вальтэр Гупэнкотэн (са сьнежня 1939 па студзень 1940)
• Штандартэнфюрэр СС Людвіг Ган (са студзеня па 14 жніўня 1940)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Макс Гроскапф (са жніўня 1940 па лета 1943)
• Штандартэнфюрэр СС Рудольф Бац

Беласток

• Штурмбанфюрэр СС Вільгэльм Альтэнлё (з жніўня 1941 па травень 1943 г.)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Гэрбэрт Цымэрман (з 3 ліпеня 1943 па 9 студзеня 1944 г.)

СССР

Эстонія

• Штандартэнфюрэр СС Мартын Зандбэргер (з 3 сьнежня 1941 па лістапад 1943)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Бэрнхард Баац (зь лістапада 1943 па кастрычнік 1944)

Летува

• Штандартэнфюрэр СС Ганс-Ёахіім Бёмэ

Украіна

• Кіеў — штандартэнфюрэр СС Эрых Эрлінгер

Львоў

• Обэрштурмбанфюрэр СС Гэльмут Танцман (зь ліпеня 1941 па сакавік 1943)
• Обэрштурмбанфюрэр СС Ёзэф Вітыска (з сакавіка 1943 па 1944)

Глядзіце таксама

• 13-ы Беларускі паліцыйны батальён СД

Літаратура

• Олег Вишлёв. СД // Большая российская энциклопедия, 2015. — С. 584. — ISBN 978-5-85270-366-8.