Нагорна-Карабаская Рэспубліка
Рэспу́бліка Арца́х (па-армянску: Արցախի Հանրապետություն), раней Наго́рна-Караба́ская Рэспу́бліка (арм. Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն — Лернаін Гарабахі Ханрапэтуцюн) — непрызнаная дзяржава на Паўднёвым Каўказе
| Арцах Արցախի Հանրապետություն Арцахі Ханрапэтуцюн | |||||
| |||||
| Дзяржаўны гімн: «Азат у анках Арцах» | |||||
| |||||
| Афіцыйная мова |
| ||||
| Сталіца | Сьцяпанакерт | ||||
| Найбуйнейшы горад | Сьцяпанакерт | ||||
| Форма кіраваньня | унітарная прэзыдэнцкая рэспубліка Араік Аруцюнян Артур Таўмасян | ||||
| Насельніцтва • агульнае (2021) |
191-е месца ў сьвеце 120 000 | ||||
| Этнічны склад | армяне | ||||
| Канфэсійны склад | хрысьціяне | ||||
| СУП • агульны (2019) • на душу насельніцтва |
Сьпіс краінаў паводле СУП 713 млн $ 4803 $ | ||||
| Валюта | (AMD) | ||||
| Часавы пас | AMT (UTC+4) | ||||
| Незалежнасьць Рэфэрэндум |
10 сьнежня 1991 | ||||
| Дамэн верхняга ўзроўню | .am, .հայ | ||||
| Тэлефонны код | +374 47 | ||||
Паводле шэрагу рэзалюцыяў Рады Бясьпекі ААН лічыцца часткай тэрыторыі Азэрбайджану, акупаванай Армэніяй[1][2][3][4]. Займае тэрыторыю колішняй Нагорна-Карабаскай аўтаномнай вобласьці з сталіцай у Стэпанакерце.
Анкляў на тэрыторыі Азэрбайджану за 270 км на захад ад Баку. Адзіны шлях да Армэніі — Лачынскі калідор шырынёй 5 км, які знаходзіцца пад кантролем расейскіх міратворцаў.
99,7% насельніцтва — армяне. За савецкім часам — аўтаномная вобласьць у складзе Азэрбайджанскай ССР. Пасьля распаду СССР армянскае насельніцтва тэрыторыі 10 сьнежня 1991 году абвясьціла незалежнасьць ад Азэрбайджану і стварэньне Нагорна-Карабаскай Рэспублікі уключна з тэрыторыяй Шаўмянскага раёну. У выніку пачалася вайна ў Нагорным Карабаху (1991—1994). Сутычкі працягваліся і пазьней, а ў 2020 выліліся ў новую вайну. Краіна не прызнаная ніводнай дзяржавай-удзельніцай ААН.
Арцах — прэзыдэнцкая рэспубліка дэмакратыя з аднапалатным парлямэнтам.
28 верасьня 2023 году прэзыдэнт Арцаху Самвел Шахрамян падпісаў Указ аб спыненьні існаваньня дзяржавы да 1 студзеня 2024 году. Да гэтай даты распускаліся дзяржаўныя ўстановы ведамаснага падпарадкаваньня[5].
Геаграфія
рэдагавацьАгульная плошча рэгіёну (Нагорна-Карабаскай вобласьці ў АзССР) складае 4400 км². Сталіца Сьцяпанакерт разьмешчана ў цэнтры рэгіёну. Гістарычны цэнтар Шуша (па-азэрбайджанску: Şuşa), былая сталіца Карабаскага ханства, знаходзіцца за 10 км на поўдзень ад Сьцяпанакерту, на дарозе, якая злучае Нагорны Карабах з Армэніяй. Мардакерт — адміністратыўны цэнтар паўночнага Карабаху, Гадрут — паўднёвага Карабаху, Мартуні — усходняга Карабаху. Аскеран разьмешчаны на паўночным усходзе ад Сьцяпанакерту.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 822 ад 30 красавіка 1993 году
- ^ Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 853 ад 29 ліпеня 1993 году
- ^ Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 874 ад 14 кастрычніка 1993 году
- ^ Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 884 ад 12 лістапада 1993 году
- ^ РІА «Навіны». У Карабаху заявілі аб спыненьні існаваньня непрызнанай рэспублікі // Газэта «Зьвязда», 28 верасьня 2023 г. Праверана 30 верасьня 2023 г.