Сьпіс непрызнаных краінаў

Непрызнаныя краіны — агульная назва дзяржаўных утварэньняў, якія маюць усе прыкметы дзяржаўнасьці (кантроль над тэрыторыяй, сыстэма кіраваньня, фактычны сувэрэнітэт), але часткова ці поўнасьцю пазбаўленыя міжнароднага дыпляматычнага прызнаньня, і ня могуць выступаць у якасьці суб’екта міжнародных зносінаў.

Гісторыя

Праз стадыю «самаабвешчанай дзяржавы» прайшлі амаль усе дзяржавы, пачынаючы зь Нідэрляндаў (атрымалі міжнароднае прызнаньне толькі ў 1648 годзе, праз 70 гадоў пасьля атрыманьня фактычнай незалежнасьці), ЗША, краінаў Лацінскай Амэрыкі і г. д. У 1917—1918 гадах, пасьля распаду Расейскай, Аўстра-Вугорскай і Асманскай імпэрыяў, назіраўся рост колькасьці самаабвешчаных дзяржаваў. Некаторыя зь іх былі ліквідаваны (напрыклад Беларуская Народная Рэспубліка), іншыя атрымалі міжнароднае прызнаньне.

Сучасныя непрызнаныя дзяржавы

У 90-я гады ХХ стагодзьдзя зноў назіраўся рост колькасьці непрызнаных дзяржаваў у сувязі з распадам СССР і Югаславіі (Нагорны Карабах, Прыднястроўе, Чачня, Паўднёвая Асэтыя, Абхазія, Сэрбская Краіна). На гэты раз міжнародная супольнасьць абвясьціла прыярытэт прынцыпу «нерухомасьці межаў» над прынцыпам «права на самавызначэньне».

Сьпіс непрызнаных дзяржаў

Часткова прызнаныя з фактычным кантролем сваёй тэрыторыі

• Кітайская Рэспубліка (Тайвань), кантралюе выспу Тайвань і некалькі невялікіх выспаў. Пасьля грамадзянскай вайны ў Кітаі ў 1949 годзе страціла дыпляматычнае прызнаньне і месца ў ААН на карысьць Кітайскай Народнай Рэспублікі 25 кастрычніка 1971 году Рэзалюцыяй 2758 Генэральнай Асамблеі ААН. У наш час прызнана толькі 24 дзяржавамі. Тайвань ажыцьцяўляе дыпляматычныя зносіны праз эканамічныя і культурныя прадстаўніцтвы.
• Турэцкая Рэспубліка Паўночнага Кіпру — знаходзіцца на поўначы Кіпру і была створаная пасьля ўварваньня турэцкіх вайскоўцаў на Кіпр у 1974 годзе. Абвясьціла аб сваёй незалежнасьці ў 1983 годзе. У 2004 годзе яе тэрыторыя была фактычна далучаная да Эўрапейскага Зьвязу як частка Рэспублікі Кіпр. Прызнана толькі Турцыяй і непрызнанай Абхазіяй.
• Абхазія ў Грузіі — зьяўляецца самаабвешчанай краінай сьвету. Разьмешчана паміж Каўказам і Чорным морам, зьяўлялася часткай Грузіі. У 2008 годзе апасьля эскаляцыі ўзброенага кафлікту ў Паўднёвай Асэтыі Абхазію прызнала Расея, пазьней Нікарагуа.
• Паўднёвая Асэтыя ў Грузіі, зьяўлялася часткай Грузіі. У 2008 годзе апасьля эскаляцыі ўзброенага кафлікту ў Паўднёвай Асэтыі і ўваходу расейскіх войскаў у Грузію Паўднёвую Асэтыю прызнала Расея, пазьней Нікарагуа.

Непрызнаныя дзяржавы з фактычным кантролем сваёй тэрыторыі

• Самалілэнд — знаходзіцца на паўночным захадзе Самалі. З траўня 1991 году паўночныя кланы абвясьцілі незалежную Рэспубліку Самалілэнд, якая ўключае 5 з 18 адміністратыўных рэгіёнаў Самалі.
• Прыднястроўе — знаходзіцца на левым беразе Днястра ў Малдове, узьнікла пры падтрымцы Расеі ў 1991 годзе. Узброеныя сілы Прыднястроўя былі ўзброеныя за кошт расейскага войска.
• Рэспубліка Каталёнія — краіна на заходнім поўдні Эўропы, мяжуе на поўначы з Францыяй і Андорай, на захадзе й на поўдні мае мяжу з Гішпаніяй. На ўсходзе мяжа йдзе па Міжземным моры. Краіна месьціцца на Пірэнэйскім паўвостраве ў паўднёва-заходняй частцы Эўропы.

Непрызнаныя дзяржавы з частковым кантролем сваёй тэрыторыі

• Нагорны Карабах — непрызнаная дзяржава, абвешчаная ў межах Нагорна-Карабахскай аўтаномнай вобласьці і Шаўмянскага раёна Азэрбайджанскай ССР. Вобласьці Мартакерт, Мартуні і Шаўмян кантралююцца азэрбайджанскімі ўладамі.
• Вазырыстан у Пакістане
• Таміл-Ілам на Шры-Ланцы
• Пунтлэнд у Самалі
• Галмудух у Самалі
• Маахір у Самалі

Часткова прызнаныя дзяржавы, якія знаходзяцца пад вайсковай акупацыяй

• Заходняя Сахара — большай часткай кіруе Марока. Сахарская Арабская Дэмакратычная рэспубліка кіруе астатняй часткай. Заходняя Сахара прызнана 48 дзяржавамі, зьяўляецца ўдзельнікам Афрыканскага Зьвязу.
• Палестына — прызнана арабскімі і мусульманскімі дзяржавамі, але юрыдычна пад кантролем Ізраілю.
• Чачэнія — акупавана Расеяй, на яе тэрыторыі створана Чачэнская аўтаномная рэспубліка
• Крым — акупаваная Расеяй АР Крым і Севастопаль, на гэтай тэрыторыі створана Рэспубліка Крым і места фэдэральнага значэньня Севастопаль.

Тэрыторыі, якія знаходзяцца пад міжнародным кантролем

• Косава і Мэтохія — не прызнана і не абвешчана як незалежная краіна, але фактычна кіруецца ААН незалежна ад Сэрбіі з 1999 году. Юрыдычна зьяўляецца аўтаномнай правінцыяй Сэрбіі.

Часткова непрызнаныя краіны

• Ізраіль — не прызнаны большасьцю арабскіх і мусульманскіх краінаў, але прызнаны Эгіптам, Ярданіяй і Турэччынай.
• Кітайская Народная Рэспубліка не прызнана 24 краінамі, прызнаючымі Тайвань.
• Кіпр — не прызнаны Турэччынай.
• Косава — не прызнана большасьцю краінаў сьвету.