М (кірыліца)
М, м (эм; курсіў: М м) — чатырнаццатая літара беларускага кірылічнага альфабэту.
Літара кірыліцы М | |
Мм | |
◄ Ј К Л Љ М Н Њ О П ► | |
Беларускі альфабэт: | |
---|---|
◄ І Й К Л М Н О П Р ► | |
У лацінцы | M · m |
Зьвесткі | |
Тып | асноўная кірыліца, альфабэтны; |
Гук | [m], [mʲ] |
Назва ў Юнікодзе | cyrillic capital letter em
cyrillic small letter em |
Юнікод | М: U+041C м: U+043C |
HTML | М: М, М м: м, м |
UTF-16 | М: 0x41C м: 0x43C |
URL-код | М: %D0%9C м: %D0%BC |
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога |
Літара паходзіць з кірылічнай М («мысьлеце»), што ўзьнікла на аснове грэцкай устаўнай М («мі»). Абазначала зычныя гукі «м», «м’» («масло», «мір»). Мела таксама лічбавае значэньне «сорак».
У рукапісах XIV—XVII стагодзьдзяў у старабеларускім пісьме выкарыстоўваліся розныя выгляды (устаў, паўустаў, скорапіс) літары, якія дапамагаюць вызначыць час і месца напісаньня пэўнага помніка. У XVI ст. літара, апроч рукапіснага, набыла друкаваны выгляд. Пачынаючы з Францішка Скарыны, стала адрозьнівацца літара як малая й вялікая, хоць ужываньне вялікай літары ва ўласных імёнах, геаграфічных назвах і ў пачатку сказаў не было яшчэ пасьлядоўным. У сучаснай беларускай мове абазначае санорныя змычна-праходныя вусныя зычныя гукі «м», «м’» («мара», «мядунка—м’адунка»). Літара бывае вялікай й малай, мае рукапісны й друкаваны выгляд. Ужываецца ў афіцыйных абрэвіятурах («МАЗ»), як умоўнае скарачэньне словаў «мэтр» (30 м), «мора» (Балтыйскае м.).
Лічбавае значэньне
рэдагавацьПры клясыфікацыйным падзеле мае значэньне «трынаццаты» (група «М»), пры лічбавай нумарацыі — дадатковае значэньне для разьмежаваньня прадметаў пад адным нумарам (шыфр № 9 м).
У стараславянскай і царкоўнаславянскай мовах М мае значэньне лічбы — 40.