М (кірыліца)

кірылічная літара

М, м (эм; курсіў: М м) — чатырнаццатая літара беларускага кірылічнага альфабэту.

Літара кірыліцы М
Мм
Выява
  Ј К Л Љ М Н Њ О П  
Беларускі альфабэт:
 І Й К Л М Н О П Р 
У лацінцы M · m
Зьвесткі
Тып асноўная кірыліца, альфабэтны;
Гук [m], []
Назва ў Юнікодзе
cyrillic capital letter em
cyrillic small letter em
Юнікод М: U+041C
м: U+043C
HTML М‎: &#1052, &#x41c
м‎: &#1084, &#x43c
UTF-16 М‎: 0x41C
м‎: 0x43C
URL-код М: %D0%9C
м: %D0%BC
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Літара паходзіць з кірылічнай М («мысьлеце»), што ўзьнікла на аснове грэцкай устаўнай М («мі»). Абазначала зычныя гукі «м», «м’» («масло», «мір»). Мела таксама лічбавае значэньне «сорак».

У рукапісах XIV—XVII стагодзьдзяў у старабеларускім пісьме выкарыстоўваліся розныя выгляды (устаў, паўустаў, скорапіс) літары, якія дапамагаюць вызначыць час і месца напісаньня пэўнага помніка. У XVI ст. літара, апроч рукапіснага, набыла друкаваны выгляд. Пачынаючы з Францішка Скарыны, стала адрозьнівацца літара як малая й вялікая, хоць ужываньне вялікай літары ва ўласных імёнах, геаграфічных назвах і ў пачатку сказаў не было яшчэ пасьлядоўным. У сучаснай беларускай мове абазначае санорныя змычна-праходныя вусныя зычныя гукі «м», «м’» («мара», «мядунка—м’адунка»). Літара бывае вялікай й малай, мае рукапісны й друкаваны выгляд. Ужываецца ў афіцыйных абрэвіятурах («МАЗ»), як умоўнае скарачэньне словаў «мэтр» (30 м), «мора» (Балтыйскае м.).

Лічбавае значэньне

рэдагаваць

Пры клясыфікацыйным падзеле мае значэньне «трынаццаты» (група «М»), пры лічбавай нумарацыі — дадатковае значэньне для разьмежаваньня прадметаў пад адным нумарам (шыфр № 9 м).

У стараславянскай і царкоўнаславянскай мовах М мае значэньне лічбы — 40.