Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў

Міжнаро́дная станда́ртная клясыфіка́цыя заня́ткаў (МСКЗ) — абагульненьне зьвестак пра віды занятасьці, створанае Міжнароднай арганізацыяй працы (Жэнэва, Швайцарыя) ў 1957 годзе.

На 2019 год мае 4-узроўневую будову групаў заняткаў з 4-лікавымі кодамі іх пазначэньня: 1) асноўная група, 2) падгрупа, 3) малая група, 4) пачатковая група. Налічвае 10 асноўных групаў заняткаў: 1) кіраўнікі, 2) прафэсіяналы, 3) тэхнікі, 4) службоўцы, 5) абслугоўваньне і прадаўцы, 6) земляробы, лесаводы і рыбаловы, 7) прамыславікі́, 8) апэратары абсталяваньня, 9) некваліфікаваныя заняткі, 10) вайскоўцы. З 2008 году дзейнічае 4-е выданьне МСКЗ, якое з 2018 году ўвялі ў Беларусі^[1].

Узроўні кваліфікацыі

У Міжнароднай стандартнай клясыфікацыі заняткаў 2008 году (МСКЗ-08) вылучылі 4 узроўні кваліфікацыі: 1) пачатковая школа (4 клясы), 2) базавая школа (9 клясаў), 3) кароткі бакаляўрыят (вышэйшая адукацыя), 4) вышэйшая адукацыя сярэдняй працягласьці 1-й ступені (бакаляўрыят)^[2].

Асноўная група^[2]	Узровень кваліфікацыі
1 Кіраўнікі	3, 4
2 Прафэсіяналы	4
3 Тэхнікі	3
4 Службоўцы	2
5 Абслугоўваньне і прадаўцы	2
6 Земляробы, лесаводы і рыбаловы	2
7 Прамыславікі	2
8 Апэратары абсталяваньня	2
9 Некваліфікаваныя заняткі	1
0 Вайскоўцы	1, 2, 4

Будова

6 сьнежня 2007 году 3-баковая сустрэча экспэртаў у статыстыцы працы МАП прыняла Рашэньне «датычна абнаўленьня Міжнароднай стандартнай клясыфікацыі заняткаў», што ўлучала Дадатак «МСКЗ-08: будова, найменьні групаў і коды»:

1 Кіраўнікі
- 11 Вышэйшыя службовыя асобы
  - 111 Заканадаўцы і вышэйшыя кіраўнікі
  - 112 Распараднікі вышэйшага зьвяна
- 12 Камэрцыйныя кіраўнікі
  - 121 Кіраўнікі справавой дзейнасьцю
  - 122 Кіраўнікі збытам і распрацоўкай
- 13 Кіраўнікі вытворчасьцю і паслугамі
  - 131 Кіраўнікі вытворчасьцю ў земляробстве, лесаводзтве і рыбалоўстве
  - 132 Кіраўнікі перапрацоўкай, здабычай, будоўляй і дастаўкай
  - 133 Кіраўнікі паслугамі інфармацыі і сувязі
  - 134 Кіраўнікі прафэсійнымі паслугамі
- 14 Кіраўнікі гасьціннасьцю і раздробным гандлем
  - 141 Кіраўнікі гасьцініцы і страўні
  - 142 Кіраўнікі раздробнага і гуртовага гандлю
  - 143 Кіраўнікі спадарожнымі паслугамі
2 Прафэсіяналы
- 21 Навукоўцы і інжынэры
  - 211 Фізыкі і геолягі
  - 212 Матэматыкі, актуары і статыстыкі
  - 213 Біёлягі
  - 214 Інжынэры
  - 215 Электратэхнолягі
  - 216 Дойліды, праектавальнікі, землямеры і дызайнэры
- 22 Мэдыкі
  - 221 Лекары
  - 222 Мэдсёстры і акушэры
  - 223 Ацаляльнікі
  - 224 Парамэдыкі
  - 225 Вэтэрынары
  - 226 Галіновыя мэдыкі
- 23 Настаўнікі
  - 231 Унівэрсытэцкія выкладнікі
  - 232 Выкладнікі сярэдніх спэцыяльных вучэльняў
  - 233 Настаўнікі сярэдняй школы
  - 234 Настаўнікі пачатковай школы і выхавальнікі дашкольных установаў
  - 235 Галіновыя настаўнікі
- 24 Прадпрымальнікі
  - 241 Фінансісты
  - 242 Распараднікі
  - 243 Прафэсіяналы ў збыце і сувязях з грамадзкасьцю
- 25 Тэхнолягі зьвестак і сувязі
  - 251 Распрацоўнікі і аналітыкі апраграмаваньня
  - 252 Прафэсіяналы ў базах зьвестак і сетках сувязі
- 26 Праўнікі, сацыякультурныя прафэсіяналы
  - 261 Праўнікі
  - 262 Бібліятэкары, архіварыюсы і музэйнікі
  - 263 Грамадзкія прафэсіяналы і сьвятары
  - 264 Пісьменьнікі, журналісты і мовазнаўцы
  - 265 Мастакі і артысты
3 Тэхнікі
- 31 Навукова-інжынэрныя тэхнікі
  - 311 Фізычныя тэхнікі
  - 312 Наглядчыкі здабычы, перапрацоўкі і будоўлі
  - 313 Кантралёры за ходам вытворчасьці
  - 314 Біятэхнікі
  - 315 Наглядчыкі караблёў і самалётаў
- 32 Мэдычныя тэхнікі
  - 321 Фэльчары і фармацэўты
  - 322 Памочнікі ацаляльніка
  - 323 Памочнікі вэтэрынара
  - 324 Галіновыя мэдтэхнікі
- 33 Справаводы
  - 331 Фінансава-ўліковыя адмыслоўцы
  - 332 Адмыслоўцы продажаў і закупак ды брокеры
  - 333 Справавыя агенты
  - 334 Кіраўнічыя пісары
  - 335 Чыноўнікі
- 34 Памочнікі праўнікаў і сацыякультурныя адмыслоўцы
  - 341 Памочнікі праўнікаў, грамадзкія адмыслоўцы і памочнікі сьвятароў
  - 342 Спартова-фізкультурныя працаўнікі
  - 343 Мастацкія, культурныя і кухарскія адмыслоўцы
- 35 Тэхнікі зьвестак і сувязі
  - 351 Тэхнікі падтрымкі зьвестак і сувязі
  - 352 Тэхнікі сувязі і вяшчаньня
4 Службоўцы
- 41 Галоўныя службоўцы
  - 411 Офісныя службоўцы
  - 412 Галоўныя пісары
  - 413 Клявішныя апэратары
- 42 Спажывецкія службоўцы
  - 421 Банкаўскія касіры і інкасатары
  - 422 Спажывецкія апавяшчальнікі
- 43 Службоўцы ўліку
  - 431 Службоўцы грашовага ўліку
  - 431 Службоўцы ўліку матэрыялаў і перавозак
- 44 Службоўцы падтрымкі
  - 441 Адмысловыя службоўцы падтрымкі
5 Абслугоўваньне і прадаўцы
- 51 Асабістае абслугоўваньне
  - 511 Суправаджальнікі падарожжа, кандуктары і праваднікі
  - 512 Кухары
  - 513 Афіцыянты і буфэтчыкі
  - 514 Цырульнікі і касмэтолягі
  - 515 Наглядчыкі за будынкам і хатняй гаспадаркай (аканомы, дамаводы)
  - 516 Адмысловая асабістая абслуга
- 52 Прадаўцы
  - 521 Вулічныя і рынкавыя прадаўцы
  - 522 Крамныя прадаўцы
  - 523 Касіры і білетэры
  - 524 Галіновыя прадаўцы
- 53 Асабістыя даглядчыкі
  - 531 Даглядчыкі дзяцей і памагатыя настаўнікаў
  - 532 Асабістыя даглядчыкі хворых
- 54 Працаўнікі аховы
  - 541 Галіновыя працаўнікі аховы
6 Земляробы, лесаводы і рыбаловы
- 61 Таварныя земляробы
  - 611 Таварныя садоўнікі і паляводы
  - 612 Жывёлаводы
  - 613 Мяшаныя земляробы
- 62 Таварныя лесаводы, рыбаловы і паляўнічыя
  - 621 Лесаводы
  - 622 Рыбаловы, паляўнічыя і лаўцы
- 63 Падсобныя земляробы, рыбаловы, паляўнічыя і зьбіральнікі
  - 631 Падсобныя расьлінаводы
  - 632 Падсобныя жывёлаводы
  - 633 Падсобныя рыбаловы, паляўнічыя, лаўцы і зьбіральнікі
7 Прамыславікі́
- 71 Будаўнікі
  - 711 Каркасныя будаўнікі
  - 712 Аддзелачнікі
  - 713 Маляры і ачышчальнікі паверхняў збудаваньняў
- 72 Мэталаапрацоўнікі і машынабудаўнікі
  - 721 Вальцоўшчыкі, канструкцыйныя мэталаапрацоўнікі, фармоўшчыкі і зваршчыкі
  - 722 Кавалі і інструмэнтальшчыкі
  - 723 Мэханікі і рамонтнікі
- 73 Рамесьнікі і друкары
  - 731 Рамесьнікі
  - 732 Друкары
- 74 Электрыкі і электроншчыкі
  - 741 Мантажнікі і рамонтнікі электраабсталяваньня
  - 742 Мантажнікі і рамонтнікі электронікі і прыладаў сувязі
- 75 Харчавікі, цесьляры і шаўцы
  - 751 Харчавікі
  - 752 Цесьляры і чырванадрэўшчыкі
  - 753 Шаўцы
  - 754 Адмысловыя рамесьнікі
8 Апэратары абсталяваньня
- 81 Апэратары завадзкога абсталяваньня
  - 811 Апэратары здабывальнага і горна-ўзбагачальнага абсталяваньня
  - 812 Апэратары мэталаплавільнага і мэталаапрацоўчага абсталяваньня
  - 813 Апэратары хімічнага і фатаграфічнага абсталяваньня
  - 814 Апэратары машынаў для вырабу гумы, плястмасы і паперы
  - 815 Апэратары тэкстыльнага, футраапрацоўчага і гарбарнага абсталяваньня
  - 816 Апэратары харчовага абсталяваньня
  - 817 Апэратары дрэваапрацоўчага абсталяваньня
  - 818 Апэратары адмысловага завадзкога абсталяваньня
- 82 Зборшчыкі
  - 821 Галіновыя зборшчыкі
- 83 Кіроўцы і апэратары рухомага абсталяваньня
  - 831 Машыністы лякаматываў
  - 832 Кіроўцы легкавікоў, фургонаў і матацыклаў
  - 833 Кіроўцы грузавікоў і аўтобусаў
  - 834 Апэратары рухомага абсталяваньня
  - 835 Удзельнікі палубнай каманды карабля
9 Некваліфікаваныя заняткі
- 91 Прыбіральшчыкі і прыслуга
  - 911 Хатнія, гасьцінічныя і офісныя прыбіральшчыкі і прыслуга
  - 912 Мыйшчыкі транспарту і вокнаў, прачкі
- 92 Чорнарабочыя земляробы, лесаводы і рыбаловы
  - 921 Адмысловыя чорнарабочыя земляробы, лесаводы і рыбаловы
- 93 Чорнарабочыя рудакопы, будаўнікі, прамыславікі і перавозчыкі
  - 931 Чорнарабочыя рудакопы і будаўнікі
  - 932 Чорнарабочыя прамыславікі
  - 933 Чорнарабочыя перавозчыкі і кладаўшчыкі
- 94 Памочнікі ў кухарстве
  - 941 Адмысловыя памочнікі ў кухарстве
- 95 Вулічныя гандляры і абслугоўваньне
  - 951 Вулічная абслуга
  - 952 Вулічныя прадаўцы рэчаў
- 96 Чорнарабочыя сьмецьцезьбіральнікі
  - 961 Адмысловыя чорнарабочыя сьмецьцезьбіральнікі
  - 962 Адмысловыя некваліфікаваныя заняткі
0 Вайскоўцы
- 01 Афіцэры
  - 011 Адмысловыя афіцэры
- 02 Падафіцэры
  - 021 Адмысловыя падафіцэры
- 03 Жаўнеры
  - 031 Адмысловыя жаўнеры^[3]

Мінуўшчына

У 1957 годзе 9-я Міжнародная нарада статыстыкаў працы (МНСП) МАП ухваліла Міжнародную стандартную клясыфікацыю заняткаў (МСКЗ-58). У 1966 годзе 11-я МНСП зацьвердзіла МСКЗ-68. У 1987 годзе 14-я МНСП зацьвердзіла абноўленую МСКЗ-88. 6 сьнежня 2007 году 3-баковая сустрэча экспэртаў у статыстыцы працы МАП прыняла Рашэньне «датычна абнаўленьня МСКЗ», Дадатак да якога зьмяшчаў МСКЗ-08^[4]. У сакавіку 2008 году Кіраўніцтва МАП ухваліла МСКЗ-08, якую 5 сьнежня 2008 году падтрымала 18-я МНСП^[5].

24 ліпеня 2017 году Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ухваліла Пастанову № 33 «Аб зацьвярджэньні Агульнадзяржаўнага клясыфікатара Рэспублікі Беларусь» (АКРБ «Заняткі»). Паводле Пастановы, з 1 студзеня 2018 году АКРБ 014-2017 увялі «наўзамен АКРБ 014-2007, АКРБ 006-2009». Згодна з 4-м пунктам АКРБ «Заняткі», «Агульнадзяржаўны клясыфікатар «Заняткі» (АКЗ) ... гарманізаваны з МСКЗ-08 на ўзроўні 4 знакаў коду». Пагатоў «адрозьненьні будовы АКЗ ад будовы МСКЗ-08 заключаюцца ў тым, што АКЗ зьмяшчае 40 падгрупаў, 124 малыя групы, 432 пачатковыя групы, а МСКЗ-08 — 43 падгрупы, 130 малых падгрупаў, 436 пачатковых групаў»^[6].

Крыніцы

^ Пералік клясыфікатараў, якія выкарыстоўваюць органы дзяржаўнай статыстыкі (рас.) // Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь, 2019 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.
^ ^а ^б Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў (МСКЗ) - 08 = Международная стандартная классификация занятий (МСКЗ) - 08. — Масква: Прадстаўніцтва МАП, 2012. — С. 16. — 872 с.
^ Рашэньне «Датычна абнаўленьня Міжнароднай стандартнай клясыфікацыі заняткаў» (анг.) // Міжнародная арганізацыя працы, 9 чэрвеня 2010 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.
^ Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў (анг.) // Міжнародная арганізацыя працы, 9 чэрвеня 2010 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.
^ Агляд МСКЗ-08 // Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў 2008 году (МСКЗ-08): будова, азначэньні групаў і табліцы адпаведнасьці = International Standard Classification of Occupations 2008 (ISCO-08): Structure, group definitions and correspondence tables. — Жэнэва: МАП, 2012. — С. 3. — Х+476 с. — ISBN 978-92-2-125952-7
^ Ірына Касьцевіч. Пастанова Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 24 ліпеня 2007 г. № 33 «Аб зацьвярджэньні Агульнадзяржаўнага клясыфікатара Рэспублікі Беларусь» (рас.) // Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь, 21 верасьня 2017 г. Архіўная копія ад 21 верасьня 2017 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.

Гэта — накід артыкула па эканоміцы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Пералік клясыфікатараў, якія выкарыстоўваюць органы дзяржаўнай статыстыкі (рас.) // Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь, 2019 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.

[а-2] а ^б Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў (МСКЗ) - 08 = Международная стандартная классификация занятий (МСКЗ) - 08. — Масква: Прадстаўніцтва МАП, 2012. — С. 16. — 872 с.

[3] Рашэньне «Датычна абнаўленьня Міжнароднай стандартнай клясыфікацыі заняткаў» (анг.) // Міжнародная арганізацыя працы, 9 чэрвеня 2010 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.

[4] Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў (анг.) // Міжнародная арганізацыя працы, 9 чэрвеня 2010 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.

[5] Агляд МСКЗ-08 // Міжнародная стандартная клясыфікацыя заняткаў 2008 году (МСКЗ-08): будова, азначэньні групаў і табліцы адпаведнасьці = International Standard Classification of Occupations 2008 (ISCO-08): Structure, group definitions and correspondence tables. — Жэнэва: МАП, 2012. — С. 3. — Х+476 с. — ISBN 978-92-2-125952-7

[6] Ірына Касьцевіч. Пастанова Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 24 ліпеня 2007 г. № 33 «Аб зацьвярджэньні Агульнадзяржаўнага клясыфікатара Рэспублікі Беларусь» (рас.) // Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь, 21 верасьня 2017 г. Архіўная копія ад 21 верасьня 2017 г. Праверана 29 красавіка 2019 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]