Вікіпэдыя

Біла (імя)

Біла (Біль) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Біла
лац. Biła
Bilo
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Біль
Зьвязаныя імёны Біліка, Білін, Більвін, Біляр, Більман, Білімін, Білят
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Біла»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Біла або Піла, пазьней Біль (Bilo, Pillo, Biel[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова біл- паходзіць ад гоцкага *bili 'баявая сякера'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Біліка, Білін, Більвін, Біляр, Більман, Білят. Адзначаліся германскія імёны Biliko, Bilin, Biliwin, Biller (Bilihar), Billmann, Bilaeth.

У Прусіі бытавала імя Bylenne[b] (1394 год), Billote / Bilote[c] (1334 і 1338 гады)[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Билю чоловекъ (1440—1492 гады)[9]; Билеви Куяне на имя (7 лістапада 1442 году)[10]; Яну Билевичу 6 рублевъ з винъ браславъскихъ (14 сьнежня 1486 году)[11]; Довмонт Билевичъ[12], Стецько Билевичъ[13] (1528 год); Biła (1671—1681 гады)[14]; Mateusz Billewicz, strażnik Księstwa Żmudzkiego (25 жніўня 1760 году)[15]; z karczmami w tomże meste dryswiatskim, do toho podle samoj toj cerkwi — Januka Bila (1782—1783 гады)[16]; Michał Billewicz (9 лютага 1785 году)[17][d].

Носьбіты

рэдагаваць

Білевічы, Більлевічы і Станкевічы-Більлевічы — літоўскія шляхецкія роды[21][22].

У 1690 годзе ўпаміналася мясцовасьць Білевічы ў Жамойцкім старостве[23].

У 1905 годзе існаваў засьценак Білішкі ў Даўгеліскай воласьці[24].

На гістарычнай Лідчыне існуе вёска Білі, у былым Жамойцкім старостве — Білевічы.

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы біл- зь летувіскай мовы bìlti 'сказаць, апавядаць, абвяшчаць, размаўляць', bilùs, bylùs 'гаваркі'[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам абодва слова ўпершыню фіксуюцца толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы, але bi̇̀lti было ўжытае ў каралявецкай бібліі 1590 году і віленскім катэхізьме 1598 году[5])
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Billin[6]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Bilaeth[7]
  4. ^ Таксама:
    • Білаўт (адзначалася старажытнае германскае імя Biluuald[18], Bellaldus[19]): у перапісу харугваў 1421 году ўпамінаецца баярын Білаўт[20]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 193.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 304.
  3. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 85.
  4. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  5. ^ bi̇̀lti, Lietuvių kalbos žodynas
  6. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 262.
  7. ^ Gerchow J. Die Gedenküberlieferung der Angelsachsen. — Berlin; New York, 1988. S. 384.
  8. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 19.
  9. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51.
  10. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 67.
  11. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 50.
  12. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 77.
  13. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 89.
  14. ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 125.
  15. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 128.
  16. ^ Breslaujos dekanato vizitacija 1782—1783 m. Fontes Historiae Lituaniae, vol. VII. — Vilnius, 2008. P. 269.
  17. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 404.
  18. ^ Gerchow J. Die Gedenküberlieferung der Angelsachsen. — Berlin; New York, 1988. S. 384.
  19. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 57.
  20. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 7, т. 1. — Киев, 1886. С. 47.
  21. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Б, Згуртаваньне беларускай шляхты
  22. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на С, Згуртаваньне беларускай шляхты
  23. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 149, 196—197.
  24. ^ Виленская губерния: полный список населенных мест со статистическими данными о каждом поселении. — Вильна, 1905. С. 268.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Біла_(імя)&oldid=2563450»